Menslike-ontwikkelingsindeks: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Winstonza het bladsy Menslike ontwikkelingsindeks na Menslike-ontwikkelingsindeks geskuif: Dis 'n indeks van menslike ontwikkeling, nie 'n menslike indeks van ontwikkeling nie
kNo edit summary
Lyn 1:
[[Lêer:UN Human Development Report 2014.svg|duimnael|400px|Wêreldkaart wat die Menslike Ontwikkelingsindeks-ontwikkelingsindeks vir 2014 volgens lande aandui (op basis van 2013-data, gepubliseer op 24 Julie 2014).<ref name="UNDP2014">{{en}} {{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/human-development-report-2014 |title= Human Development Report 2014 – "Sustaining Human Progress: Reducing Vulnerabilities and Building Resilience"|publisher=HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme|accessdate=25 Julie 2014}}</ref>
{{clear}}
{{Kolomme3
Lyn 19:
{{sleutel|#7F0000|onder 0,350}}
{{sleutel|#B9B9B9|nie beskikbaar nie}}}}]]
[[Lêer:2014 UN Human Development Report Quartiles.svg|duimnael|400px|Wêreldkaart volgens kwartiele van die Menslike Ontwikkelingsindeks-ontwikkelingsindeks vir 2014 (op basis van 2013-data, gepubliseer op 24 Julie 2014).<ref name="UNDP2014"/>
{{clear}}
{{Kolomme3
Lyn 31:
{{sleutel|#858585|nie beskikbaar nie}}}}]]
 
Die '''Menslike -ontwikkelingsindeks''' ('''MOI''', [[Engels]]: ''Human Development Index (HDI)'') is 'n vergelykende maatstaf van lewensverwagting, geletterdheid, opvoeding, en lewenstandaard vir al die lande van die wêreld. Dit bied 'n standaard wyse om welstand te meet, veral kinderwelstand. Dit word gebruik om te bepaal en aan te dui of 'n land ontwikkelde, ontwikkelende, of onderontwikkelde land is en om die impak wat ekonomiese beleide op lewensgehalte het, te meet.<ref>[http://www.business.duq.edu/faculty/davies/research/hdi.pdf Davies, A. and G. Quinlivan (2006), A Panel Data Analysis of the Impact of Trade on Human Development, Journal of Socioeconomics]</ref> Die indeks is in [[1990]] deur die [[Indië|Indiese]] [[Nobelprys]]wenner Amartya Sen, [[Pakistan]]se [[ekonoom]] Mahbub ul Haq, met ondersteuning van Gustav Ranis van Yale Universiteit en Lord Meghnad Desai van die ''London School of Economics'' ontwikkel en word sedertdien deur die ontwikkelingsprogram van die [[Verenigde Nasies]] in die organisasie se jaarlikse menslike -ontwikkelingsverslag gebruik. Hoewel dit deur Sen as 'n "growwe meting", beskryf is as gevolg van die beperkings daarvan, vestig dit nogtans aandag op aspekte van ontwikkelings wat nie deur [[per capita]]-inkomste gedek word nie.
 
Die indeks meet gemiddelde prestasie in 'n land in drie basiese dimensies van menslike ontwikkeling:
Lyn 39:
* 'n Ordentlike lewenstandaard soos gemeet deur die logaritme van [[bruto binnelandse produk]] (BBP) per capita teen [[Koopkragpariteit]] (KKP) in [[VSA dollar]]s.
 
[[Lys van lande volgens Menslike Ontwikkelingsindeks-ontwikkelingsindeks|VN-lidlande]] word elke jaar volgens die metings gelys en rangskik. Lande wat hoog op die lys verskyn gebruik dit om geskoolde immigrante te lok of emigrasie te ontmoedig<ref>[http://www.pco-bcp.gc.ca/default.asp?Language=E&page=archivechretien&sub=speeches&doc=speeches19950911340_e.htm Toespraak deur Jean Chrétien, voormalige Eerste Minister van Kanada]</ref>
 
'n Alternatiewe maatstaf, die Menslike Armoede-armoede-indeks, fokus op die mate van armoede in 'n land.
 
== 2010-verslag ==
Lyn 111:
waar <math>\min\left(x\right)</math> en <math>\max\left(x\right)</math> onderskeidelik die laagste en hoogste waardes is wat die veranderlike <math>x</math> kan bereik.
 
Die Menslike Ontwikkelingsindeks-ontwikkelingsindeks verteenwoordig dan die gemiddeld van die volgende drie algemene indekse:<ref>[http://hdr.undp.org/docs/statistics/indices/technote_1.pdf Technical note explaining the definition of the HDI], Besoek op 14 Julie 2007</ref>
 
* Lewesnverwagtingindeks = <math>\frac{LW - 25} {85-25}</math>
Lyn 125:
 
== 2006-verslag ==
[[Lêer:HDImap spectrum2006.png|thumb|300px|Gekleurde wêreldkaart wat Menslike Ontwikkelingsindeks waardes-ontwikkelingsindekswaardes vir 2004 illustreer
{| width=100%
|-
Lyn 151:
Die verslag vir [[2006]] is in [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]], op [[9 November]] [[2006]] bekendgestel. Die fokus van die verslag was op "mag, armoede en die globale waterkrisis." <ref>[http://hdr.undp.org/hdr2006/ The 2006 Human Development Report]</ref> Meeste van die data wat vir die verslag gebruik is, dateer uit [[2004]] of te vore, wat dus 'n indeks vir 2004 verskaf. Nie alle [[Verenigde Nasies|VN-lidlande]] kies, of is in staat, om die statistiek wat benodig word, te verskaf nie.
 
Die verslag rapporteer 'n vertraging in wêreldwye Menslike Ontwikkelingsindeks-ontwikkelingsindeks aangesien die volgehoue verbeterings in ontwikkelde lande geneutraliseer is deur 'n algemene daling in die ontwikkelende lande. Lande in Afrika suid van die Sahara en [[Suid-Asië]] het beduidende dalings in die indeks beleef teenoor die waardes in die vorige verslag. Ander ontwikkelende lande het min of geen vooruitgang getoon nie.
 
'n Indekswaarde van minder as 0,5 word as verteenwoordigend van ''lae ontwikkeling'' gesien. 29 van die 31 lande in die kategorie is in [[Afrika]], die ander twee in die kategorie is [[Haïti]] en [[Jemen]]. Die lande in Afrika suid van die Sahara wat die hoogste telling behaal het, [[Ekwatoriaal-Guinee]] en [[Suid-Afrika]], het onderskeidelik die 120ste en 121ste plekke behaal met 'n waarde van 0.653).