Jan Lion Cachet: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) |
Morne (besprekings | bydraes) |
||
Lyn 39:
Ná die dood van [[Dirk Postma]] in [[1890]] keer hy terug na Burgersdorp as waarnemende professor in die [[Teologie]] tot hy in [[1894]] sy vaste aanstelling as professor van die Gereformeerde Sinode van Reddersburg kry. Aan die [[Teologiese Skool Burgersdorp|Teologiese Skool]] was [[Totius]] een van sy studente. As enigste hoogleraar was dit sy taak om die hele terrein van die teologie te dek en klas in al die vakke te gee. Hy behartig in hierdie tyd ook die redakteurskap van die koerant ''De Stem'' op die dorp. Met die eerste Afrikaanse Taalkongres wat op 15 en 16 Januarie [[1896]] in die [[Paarl]] gehou is, lewer hy 'n lesing oor die aard van Afrikaans. Hier lewer hy ook waardevolle insette oor die vertaling van die Bybel, die oprigting van ’n eie tydskrif (''Ons Klyntji'') en van 'n eie woordeboek. Volgens die eerste uitgawe van ''Ons Klyntji'' in Maart 1896 is die naam van hierdie tydskrif deur hom voorgestel.<ref name=":3" />
Die agting wat daar vir sy bediening was, word onder andere daarin weerspieël dat president [[Paul Kruger]] hom spesiaal uitnooi om op [[27 Augustus]] [[1899]] in [[Pretoria]] ’n bidstond oor die dreigende oorlog met [[Engeland]] te lei. Tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]] word hy in [[1901]] weens hoogverraad in hegtenis geneem en in die tronk op Burgersdorp toegesluit omdat hy die rebellie sou steun en ongeoorloofde kontak maak met die Transvalers. Die werklikheid was dat hy hom geroepe geag het om die Woord te verkondig aan afgeleë Boerekommando’s. Goedgesinde Engelse stel toe 'n petisie op vir sy vrylating en weens ’n gebrek aan bewyse teen hom, word hy ná ses weke vrygelaat. Tydens die oorlog was die Teologiese Skool se voortbestaan voortdurend in die weegskaal. Benewens sy eie inhegtenisneming is twee kuratore ook weens hoogverraad in hegtenis geneem. Sy eie seun Calman Efraim (ook ’n voormalige student van hom), drie studente, onder wie [[Japie Maré]], en nog 'n oudstudent het in die Driejarige Oorlog gesneuwel. Ná Calman se dood in 1901 op Poortjie naby [[Steynsburg]], skryf Cachet die hartroerende gedig ''Leg hem
Die Teologiese Skool is in [[1905]] na [[Potchefstroom]] verskuif,<ref name=":4">http://dspace.nwu.ac.za/bitstream/handle/10394/683/Afdeling2.pdf.txt?sequence=7</ref> hoofsaaklik deur [[Totius]] se toedoen, en hy en sy gesin verhuis dan na hierdie dorp, waar hy in Mei 1911 as hoogleraar opgevolg word deur Totius.<ref name=":4" /> Hoewel hy in hierdie tyd meermale versoek word om hom vir die parlement verkiesbaar te stel, weier hy om onder die Britse kroon in hierdie amp te dien. Hy lewer egter belangrike insette op die gebied van die onderwys, waar hy ’n sterk voorstander is van Christelik-nasionale onderwys en die Smuts-wet van [[1907]] in hierdie verband aanval met sy geskrif ''Niet om te twisten, maar om gewetens wil''. In [[1909]] is hy stigterslid van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|Suid-Afrikaanse Akademie]] vir Taal, Lettere en Kuns in [[Bloemfontein]].<ref name=":2" />
| |||