Dekabriste-opstand: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitgebrei, nog besig
Klaar
Lyn 12:
Die motiverings van die hervormingsbeweging is deels deur Pawel Pestel uiteengesit:
 
{{quote|Die wenslikheid daarvan om die lyeienes te bevry is van die heel begin af oorweeg; vir daardie doel sou ’n meerderheid van die adel genooi word om die keiser daaroor te nader. Daar is later op baie geleenthede daaroor gedink, maar ons het gou besef die adel kan nie oortuig word nie. En soos die tyd aangestap het, het ons selfs meer oortuig geraak toe die Oekraïense adel ’n soortgelyke projek van hul militêre goewerneur totaal en al verwerp.<ref>Pestel, soos aangehalaangehaal in A.G. Mazour 1937, p. 8</ref>}}
 
==Op Pietersplein==
Toe tsaar Aleksander I op {{OuVormDatum|1 Desember|1825|19 November}} sterf, het die keiserlike wagte trou gesweer aan sy jonger broer en vermoedelike opvolger, Konstantyn. Toe dié bekend maak hy het afstand van die troon gedoen en hul jongste broer, Nikolaas, na vore tree om die troon te bestyg, het die Noordelike Vereniging opgetree. Terwyl daar tydelik ’n chaos in die hoofstad geheers het, en met trou wat reeds aan Konstantyn gesweer is, het die vereniging geheime vergaderings gehou om regimentsleiers te oortuig om nie trou aan Nikolaas te sweer nie. Dit sou eindelik tot die Dekabriste-opstand lei. Die leiers van die vereniging, van wie baie aristokrate was, het prins Sergei Troebetskoi tot tussentydse diktator verkies.
 
[[Beeld:Au_service_des_Tsars_-_inv._ЭPЖ-2379_-_Attaque_du_carré_des_décabristes_par_le_régiment_des_gardes_à_cheval_le_14_décembre_1825.jpg|220px|thumb|Die Dekabriste-opstand, deur Vasily Timm.]]
[[Beeld:DecembristsExecutionMonument.jpg|thumb|220px|’n Monument ter ere van die Desembriste op die teregstellingsterrein in Sint Petersburg.]]
 
Op die oggend van {{OuVormDatum|26 Desember|1825|14 Desember}} het ’n groep offisiere en sowat 3&nbsp;000 soldate op Pietersplein byeengekom en geweier om trou aan die nuwe tsaar, Nikolaas I, te sweer. Hulle het trou verklaar aan Konstantyn en hul Desembristegrondwet. Hulle het verwag die res van die troepe in Sint Petersburg sou by hulle aansluit, maar dit het nie gebeur nie. Die opstand is verder in die wiele gery toe sy verkose leier, prins Troebetskoi, koue voete kry en nie by die plein opdaag nie. Sy onderbevelvoerder, kolonel Boelatof, het ook van die toneel verdwyn. Nadat hulle vinnig beraadslaag het, het die rebelle prins Ewgenie Obolenski as leier aangestel.<ref>Edward Crankshaw (1978) ''The Shadow of the Winter Palace''. Londen, Penguin: 14–16</ref>
Line 24 ⟶ 27:
 
==Inhegtenisnemings en verhore==
[[Beeld:Au_service_des_Tsars_-_inv._ЭPЖ-2379_-_Attaque_du_carré_des_décabristes_par_le_régiment_des_gardes_à_cheval_le_14_décembre_1825.jpg|220px|thumb|Die Dekabriste-opstand, deur Vasily Timm.]]
[[Beeld:DecembristsExecutionMonument.jpg|thumb|220px|’n Monument ter ere van die Desembriste op die teregstellingsterrein in Sint Petersburg.]]
 
Kort voor die opstand is die Suidelike Vereniging, wat in Oekraïne gestasioneer was, ’n ernstige knou toegedien. Op {{OuVormDatum|24 Desember|1825|12 Desember}} het die polisie gereageer op gerugte van verraad en Pawel Pestel in hegtenis geneem. Dit het twee weke geduur voordat die Suidelike Vereniging gehoor het van die gebeure in die hoofstad. Intussen is ander leiers ook gearresteer. Die Suidelike Vereniging en ’n nasionalistiese groep, die Verenigde Slawiërs, het besluit om ook in opstand te kom. Van die gearresteerde mans is deur die Verenigde Slawiërs bevry en een van hulle, Sergei Moerawjof-Apostol, het die leier van die opstand geword. Nadat hulle die soldate van die stad Wasilkif in Oekraïne oorgehaal het om by hulle aan te sluit, het Moerawjof-Apostol die stad maklik verower. Hulle het egter gou teenstand gekry van sterker magte met goeie wapens en ’n opdrag om die rebelle te vernietig.
 
Lyn 34:
 
==Verwysings==
{{Verwysings|2}}
 
==Verdere leesstof==
*Crankshaw, E. (1976). The Shadow of the Winter Palace : Russia's Drift to Revolution, 1825–1917. New York: Viking Press.
*Eidelman, Natan (1985) ''Conspiracy against the tsar'', Moscow, Progress Publishers. (Vertaling uit Russies deur Cynthia Carlile.)
*Mazour, A.G. 1937. ''The First Russian Revolution, 1825: the Decembrist movement; its origins, development, and significance''. Stanford University Press
*Sherman, Russell & Pearce, Robert (2002) ''Russia 1815–81'', Hodder & Stoughton
 
==Eksterne skakels==
*[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Decembrist revolt|Engelse Wikipedia]]
 
[[Kategorie:Geskiedenis van Rusland]]