Bedeksadiges: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
artikel uitgebrei
artikel uitgebrei
Lyn 33:
 
== Kenmerke ==
Bedeksadige plante (subklas Angiospermae) is die vernaamste groep saadplante en is vir die mens se voortbestaan van die grootste belang. In teenstelling met naaksadige plante (Gymnospermae) is die bedeksadige plante se saadknoppe in 'n geslote vrugbeginsel opgesluit. Hierdie geslote vrugbeginsel is gewoonlik gevorm uit vergroeide [[vrugblare]]. Die [[saadknoppe]] word as ryp saad vrygestel sodra die [[vrugbeginsel]] (alleen of saam met ander blomdele) in 'n vrug ontwikkel het.
 
Nog 'n kenmerk van bedeksadige plante is dat hierdie plante blomme dra waarin die plant se voortplantingsorgane geleë is. Op die blom bodem is die kelk- en die kroonblare, wat 'n aantal meeldrade en een of meer stampers omhul.
 
Tweeslagtige blomme het stampers en meeldrade, terwyl eenslagtige blomme net meeldrade (in manlike blomme) of net [[Ginesium|stampers]] (in vroulike blomme) het. Die [[Meeldraad|meeldrade]] lewer die [[Stuifmeelkorrel|stuifmeelkorrels]] en die stamper die eiersel.
 
Omdat die geslagselle van die bedeksadige plante deur middel van reduksiedeling ontstaan, waartydens die chromosoomgetal gehalveer word, is die geslagselle haploïed. Sodra 'n stuifmeelkorrel met 'n eiersel versmelt, word 'n nuwe diploïede organisme gevorm, wat later ''tot'' 'n volwasse plantjieplant sal ontwikkel. Hierdie plantjieplant vorm weer [[geslagselle]] en die hele siklus word so voltooi. Die voortdurende afwisseling van haploïede selle (met een stel [[Chromosoom|chromosome]]) en diploïede selle (met twee stelle chromosome) word metagenese genoem, met ander woorde, die afwisseling tussen geslagtelike en nie-geslagtelike reproduksie.
 
== Bevrugting ==
[[File:Monocot vs dicot crop Pengo.jpg|upright|thumb|Monokotiele (links) en dikotiele saailinge]]
Die saadknoppe in die vrugbeginsel bestaan uit een of twee vliese (saadmantels) om die nusellusweefsel, waaruit die eiersel later ontwikkel. Hierdie saadmantels vorm later die saadhuid. Reduksiedeling vind in die nusellusweefsel plaas, en dit gee daartoe aanleiding dat 'n embriosak (vroulike [[gametofiet]]) in die saadknop gevorm word. Een nusellussel is die makrospoormoedersel, wat deur middel van reduksiedeling vier makrospore vorm. Drie van hierdie makrospore ontbind en die vierde vergroot en vorm die embriosak. Die primêre embriosakkern deel weer in twee kerne wat elk na 'n teenoorgestelde pool van die embriosak beweeg. Hier vind daar weer eens verdeling plaas, wat daartoe aanleiding gee dat daar nou vier kerne by elke pool is. 'n Sekondêre embriosakkern word gevorm wanneer een kern van elke pool na mekaar beweeg en saamsmelt. Drie kerne by die een pool vorm die eierapparaat, wat uit een eiersel en twee hulpselle bestaan. Die ander drie kerne vorm die antipodale selle, wat geensins by die plant se bevrugting betrokke is nie.
 
Die stuifmeel wat in die helmknoppe van die meeldrade gevorm word, word vrygestel wanneer dit ryp is. Die stuifmeelkorrels (mikrospore) het elk 'n harde buitewand en 'n sagte binnewand om die selsitoplasma, en een kern. Terwyl die stuifmeelkorrels nog in die stuifmeelsakkies van die helmknoppe is, deel die stuifmeelselle in twee, waardeur 'n vegetatiewe kern en 'n generatiewe kern gevorm word. Die vegetatiewe sel, wat soms die buissel genoem word, is groot, terwyl die generatiewe sel baie kleiner is. Die stuifmeel word deur insekte of deur die wind versprei, en beland op 'n stamper, waar dit ontkiem deurdat die eksien (die harde buitewand) oopbars en die intien (sagte binnewand) as 'n stuifmeelbuis in die styl afgroei. Die buis dring die saadknop binne. Die twee stuifmeelkerns wat ontstaan as die generatiewe kern in twee verdeel, beweeg met die stuifmeelbuis langs na die saadknoppe, waar dubbele bevrugting plaasvind: een manlike [[gameet]] (spermkern) versmelt met die eiersel en vorm die [[embrio]]. Die ander gameet vorm saam met die sekondêre embriosakkern die reserwevoedsel van die embrio. In die geval van [[naaksadiges]] (Gymnospermae) is die saadknoppe nie in 'n stamper geleë nie, maar wel op 'n spoordraende vrugblaar. Die stuifmeel val so direk op die saadknop.
 
== Saadvorming ==