Blaar: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Wysigings deur KMRJ teruggerol na laaste weergawe deur Aliwal2012 |
Besig om artikel uit te brei. |
||
Lyn 2:
'n '''Blaar''' is 'n plantorgaan wat aangepas is om sekere belangrike hooffunksies te verrig, soos [[fotosintese]], transpirasie en respirasie. Blare neem [[sonlig]] en [[koolstofdioksied]] op en die groen blaarselle gebruik dit saam met [[water]] om energieryke [[koolhidraat|koolhidrate]], byvoorbeeld stysel, deur die proses van [[fotosintese]] op te bou. Om dit te kan doen, is die blaarskyf meestal plat sodat dit baie sonlig kan absorbeer, en dun sodat gaswisseling maklik tussen die blaarselle en die [[atmosfeer]] kan plaasvind. Blare gee ook [[waterdamp]] af deur 'n proses wat as transpirasie bekend staan ('n proses wat voordele en nadele vir 'n plant inhou). Verder gee blare ook [[koolstofdioksied]] af en neem dit [[suurstof]] op tydens respirasie. Omdat die blaar aan wind en weer blootgestel is, besit dit versterkende weefsel om dit te beskerm en [[aar|are]] om dit te versterk en te beskerm. 'n [[Dorsiventrale blaar]] is 'n algemene soort blaar waar die bokant verskil van die onderkant.
'n Tipiese enkelvoudige blaar bestaan uit 'n groot, plat deel, die blaarskyf, wat deur middel van 'n blaarsteel aan die stingel van die [[plant]] verbind is by 'n knoop.
== Bou en funksies ==
== Lewensduur ==
Blare het nie 'n lang lewensduur nie; byvoorbeeld, bladwisselende plante verloor teen die winter al hulle blare. Voordat hulle hulle blare verloor afgooi, hou hulle eers die belangrike stof chlorofil terug. Dit is die groen pigment in die blaar. Die kleurstowwe karotien (geel, rooi, oranje) en xantofil (bladgeel) bly in die blaar agter, en dit verklaar die verkleuring van die blare in die herfs. Die verdwyning van die chlorofil uit die blaar is 'n reaksie op die korter dae teen die einde van die somer. Wanneer al die groen stof uit die blaar verdwyn het, vorm die plant 'n lagie kurkweefsel tussen die stingel en blaar om die wond te bedek wanneer die blaar verloor word.
Nie alle plante verloor hul blare in die winter nie, Die naaldvormige blaar van die den kan tot 4 jaar oud word. Ou blare val dwarsdeur die jaar af. Dié verskynsel tref 'n mens ook in die trope aan, waar daar nie 'n bepaalde rusperiode bestaan nie. Baie tropiese boomsoorte verloor dus dwarsdeur die jaar hul ou blare.
By die blare van tweesaadlobbige plante kom een of meer hoofare voor. Wanneer een hoofaar met syare voorkom, is die groter are veervormig gerangskik. As 'n hele aantal hoofare onderskei word, is die groter are handvormig gerangskik. By eensaadlobbige plante, byvoorbeeld die [[gras]]familie, loop die are parallel om 'n parallelarige bearing te vorm.
== Bronne ==
|