Blaar: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Wysigings deur KMRJ teruggerol na laaste weergawe deur Aliwal2012
Besig om artikel uit te brei.
Lyn 2:
'n '''Blaar''' is 'n plantorgaan wat aangepas is om sekere belangrike hooffunksies te verrig, soos [[fotosintese]], transpirasie en respirasie. Blare neem [[sonlig]] en [[koolstofdioksied]] op en die groen blaarselle gebruik dit saam met [[water]] om energieryke [[koolhidraat|koolhidrate]], byvoorbeeld stysel, deur die proses van [[fotosintese]] op te bou. Om dit te kan doen, is die blaarskyf meestal plat sodat dit baie sonlig kan absorbeer, en dun sodat gaswisseling maklik tussen die blaarselle en die [[atmosfeer]] kan plaasvind. Blare gee ook [[waterdamp]] af deur 'n proses wat as transpirasie bekend staan ('n proses wat voordele en nadele vir 'n plant inhou). Verder gee blare ook [[koolstofdioksied]] af en neem dit [[suurstof]] op tydens respirasie. Omdat die blaar aan wind en weer blootgestel is, besit dit versterkende weefsel om dit te beskerm en [[aar|are]] om dit te versterk en te beskerm. 'n [[Dorsiventrale blaar]] is 'n algemene soort blaar waar die bokant verskil van die onderkant.
 
'n Tipiese enkelvoudige blaar bestaan uit 'n groot, plat deel, die blaarskyf, wat deur middel van 'n blaarsteel aan die stingel van die [[plant]] verbind is by 'n knoop. 'nDie Blaarxileem meten 'nfloëem van die blaarsteel heetword 'nin gesteeldedie blaar[[aar|are]] invan teenstellingdie metblaarskyf 'nvoortgesit. sittendeDie blaarblaarskyf waarvertoon 'n blaarsteelverskeidenheid ontbreekvorme, byvoorbeeld diéellipties, vanlintvormig jakobregoppeof eiervormig. InSoms dieis okseldit tussenop dieverskillende stingelmaniere eningesny, diebyvoorbeeld blaargetand, ontwikkelgegolf 'nof okselknopgesaag. Die onderste deelblare van dieverskillende blaarsteel,plante watkan uitgeken word aan diehul stingelblaarvorm, vasblaarrande, isblaarpunte, staanblaarbasisse, bekendbearing, asblaarstele, dieen so blaarvoetvoorts. Die xileem en floëemkenmerke van dieblare blaarsteelis word'n inbelangrike diehulpmiddel [[aar|are]] vanby die blaarskyfuitkenning voortgesit.en By die blareklassifisering van tweesaadlobbige plante, kom een of meer hoofare voor. Wanneer een hoofaar met syare voorkom,maar is diein groterhierdie areopsig veervormignie gerangskik.so Asbelangrik 'n hele aantal hoofare onderskei word, issoos die groterkenmerke are handvormig gerangskik. By eensaadlobbige plante, byvoorbeeldvan die [[grasblom]]familie,me loopvan die are parallel om 'n parallelarige bearing teplant vormnie.
 
== Bou en funksies ==
Die blaarskyf vertoon 'n verskeidenheid vorme, byvoorbeeld ellipties, lintvormig of eiervormig. Soms is dit op verskillende maniere ingesny, byvoorbeeld getand, gegolf of gesaag. Die blare van verskillende plante kan uitgeken word aan hul blaarvorm, blaarrande, blaarpunte, blaarbasisse, bearing, blaarstele, en so voorts. Die kenmerke van blare is 'n belangrike hulpmiddel by die uitkenning en klassifisering van plante, maar is in hierdie opsig nie so belangrik soos die kenmerke van die [[blom]]me van die plant nie.
 
== Lewensduur ==
Blare het nie 'n lang lewensduur nie; byvoorbeeld, bladwisselende plante verloor teen die winter al hulle blare. Voordat hulle hulle blare verloor afgooi, hou hulle eers die belangrike stof chlorofil terug. Dit is die groen pigment in die blaar. Die kleurstowwe karotien (geel, rooi, oranje) en xantofil (bladgeel) bly in die blaar agter, en dit verklaar die verkleuring van die blare in die herfs. Die verdwyning van die chlorofil uit die blaar is 'n reaksie op die korter dae teen die einde van die somer. Wanneer al die groen stof uit die blaar verdwyn het, vorm die plant 'n lagie kurkweefsel tussen die stingel en blaar om die wond te bedek wanneer die blaar verloor word.
 
Nie alle plante verloor hul blare in die winter nie, Die naaldvormige blaar van die den kan tot 4 jaar oud word. Ou blare val dwarsdeur die jaar af. Dié verskynsel tref 'n mens ook in die trope aan, waar daar nie 'n bepaalde rusperiode bestaan nie. Baie tropiese boomsoorte verloor dus dwarsdeur die jaar hul ou blare.
 
By die blare van tweesaadlobbige plante kom een of meer hoofare voor. Wanneer een hoofaar met syare voorkom, is die groter are veervormig gerangskik. As 'n hele aantal hoofare onderskei word, is die groter are handvormig gerangskik. By eensaadlobbige plante, byvoorbeeld die [[gras]]familie, loop die are parallel om 'n parallelarige bearing te vorm.
 
== Bronne ==