Asemhaling: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
toevoeg organe |
kNo edit summary |
||
Lyn 1:
[[Lêer:Diafragma ademhaling.gif|thumb|200px|Asemhaling deur gebruik van die diafragma.]]
'''Asemhaling''' behels om [[lug]] in te neem in die [[longe]] en dit weer uit te laat. Daar is twee [[
'n Mens sal vinniger asemhaal wanneer hy oefening doen, en stadiger wanneer hy slaap.
==Gaswisseling==
Gaswisseling is die proses waardeur [[suurstof]] (O<sub>2</sub>) deur die
Vanaf die longe na die bloed en vanaf die bloed na die selle word O<sub>2</sub> gewissel. Vanaf die selle na die bloed en vanaf die bloed na die longe word CO<sub>2</sub> gewissel.
Lyn 17:
Alle lewende wesens is uit selle opgebou. Om aan die lewe te bly, moet hulle voortdurend van energie voorsien word. Selfs al doen die liggaam niks nie, gebruik hy gedurig energie vir die steeds werkende selle.
===
[[Organisme
Chemotrowe selle kry weer hul energie van chemiese reaksies en het nie lig nodig nie. Chemotrowe selle kan verder onderverdeel word volgens die stof wat met die verbruiking van energie gelewer word. Die meeste selle vorm minder of meer ingewikkelde organiese stowwe soos glukose - hierdie selle word chemo-organotrofies genoem. Die mens, diere en die meeste mikro-organismes het hierdie tipe selle.
Lyn 24:
Ander selle gebruik weer eenvoudige anorganiese verbindings soos waterstof, swaelwaterstof (H2S) en [[ammoniak]]. Hierdie selle is chemolitotroof. Slegs sekere bakterieë behoort tot hierdie groep. Fototrowe selle word soms outotroof genoem omdat hulle met behulp van ligenergie hul eie selbestanddele uit eenvoudige verbindings soos kooIsuurgas kan opbou. Chemotrowe selle gebruik juis die produkte van fototrowe selle as energiebron vir die sintese van hul eie selbestanddele. Daarom word hulle gewoonlik heterotroof (gevoed deur ander) genoem. Alle lewende wesens gebruik dus direk of indirek energie wat van die son afkomstig is.
===
Die verbranding van voedsel in die selle met behulp van suurstof staan bekend as [[respirasie]]. Dit is ook moontlik om voedsel sonder suurstof te verbrand. In sulke gevalle word gepraat van fermentasie. Die begrip verbranding word dan eerder vervang deur die woord ''oksidasie'' om die verskil duidelik te maak. Oksidasie is die afgee van elektrone van een stof aan 'n ander stof. Die voedingstowwe in die selle lewer dus elektrone.
Lyn 35:
Anaërobiese selle fermenteer dus. Waar 'n organisme aërobiese selle het, moet die suurstof die selle oral in die liggaam kan bereik. Die mens en hoër diersoorte het hiervoor spesiale organe, waarby bloed as vervoerder optree. Organismes wat kan asem haal én fermenteer, bestaan ook. In sulke gevalIe word gepraat van fakultatief aërobiese organismes of fakultatief anaërobiese organismes.
===
Aërobiese selle het spesiale selstrukture waarin die sel asemhaling plaasvind. Hierdie strukture word
===
In aërobiese selle vind die selasemhaling uitsluitlik in die mitochondria plaas. Dit beteken dat die voedsel grotendeels afgebreek is voordat die elektrondraers na die mitochondria vervoer word. Hierdie voedselafbreking vind dus sonder suurstof plaas. In die aërobiese selle kan dus ook anaërobiese prosesse plaasvind. In die meeste gevalIe word die stof ''glukose'' deur 'n anaërobiese proses, naamlik glikolise, in pirodruiwesuur omgesit.
Lyn 68:
== Organe ==
Die
== Sien ook ==
|