Maanfase: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Uitgebrei, nog besig |
Uitgebrei, nog besig |
||
Lyn 9:
'''Maanfase''' of '''maangestalte''' verwys na die vorm van die verligte deel van die [[Maan]] soos van die [[Aarde]] af gesien. Die maanfases verander terwyl die Maan om die Aarde wentel na gelang van die veranderende posisie van die Maan en Son in verhouding tot die Aarde.
[[Beeld:Mond_Phasen_Combined.jpg|thumb|left|240px|Die fases van die Maan (bo) terwyl dit in sy wentelbaan om die Aarde beweeg. Onder is die fases soos van die Aarde af gesien.]]▼
Die Maan beweeg in ’n [[Sinkroniese omwenteling|sinkroniese wentelbaan]] om die Aarde vanweë laasgenoemde se [[swaartekrag]], en daarom is net die een kant van die Maan altyd van die Aarde af sigbaar. Hoe groot die deel is wat verlig word, hang af van die posisie van die Maan in sy [[wentelbaan]]. Dit kan wissel tussen 100% ([[volmaan]]) en 0% ([[donkermaan]]). Die [[Dag-naggrens|donker-liggrens]] is die grens tussen die verligte deel en die donker deel.
Line 17 ⟶ 15:
== Fases van die Maan ==
▲[[Beeld:Mond_Phasen_Combined.jpg|thumb|left|240px|Die fases van die Maan (bo) terwyl dit in sy wentelbaan om die Aarde beweeg. Onder is die fases soos van die Aarde af gesien.]]
In die [[Westerse wêreld|Westerse kultuur]] word die vier hooffases van die Maan '''donkermaan''', '''eerste kwartier''', '''volmaan''' en '''laaste kwartier''' genoem. Hulle kom voor wanneer die Maan se oënskynlike geosentriese [[Lugkoördinaatstelsel|hemellengtegraad]] minus die Son se oënskynlike geosentriese hemellengtegraad onderskeidelik 0°, 90°, 180° en 270° is. In die tye tussen hierdie hooffases lyk die Maan óf sekel- óf bolvormig. Hierdie vorms en tye word tussenfases genoem. Hulle duur rofweg 7,4 dae, maar dit wissel effens vanweë die Maan se elliptiese wentelbaan; dit veroorsaak dat sy wentelspoed nie konstant is nie.
Lyn 127:
|}
</center>
Nie-Westerse kulture kan die maanfases ander name gee of ’n ander getal fases hê. Die tradisionele [[Hawaii|Hawaise]] kultuur het byvoorbeeld 30 verskillende maanfases (een per dag).<ref>{{cite web|title=Hawaiian Moon Names|work=Imiloa, Hilo Attractions|url=http://www.imiloahawaii.org/57/}}</ref>
== Kalender ==
[[Beeld:Moon phase calendar May2005.jpg|thumb|links|Die maanfasekalender van Mei-Junie 2005.]]
Die gemiddelde kalendermaand, wat <small>{{breuk|1|12}}</small> van ’n [[tropiese jaar]] is, is sowat 30,44 dae, terwyl die Maan se fasesiklus gemiddeld elke 29,53 dae herhaal word. Daarom skuif die tyd van die Maan se fases met gemiddeld een dag vir elke opeenvolgende maand. (’n Maanjaar is 354 dae.)
As ’n mens die maanfase ’n maand lank elke dag afneem (jy begin in die aand ná sonsondergang, herhaal dit elke dag sowat 50 minute later en eindig in die oggend net voor sonsopkoms), sal jy ’n saamgestelde beeld soos die een links kry; dit is geneem van 8 Mei tot 6 Junie 2005. Daar is geen foto vir 20 Mei nie, aangesien die een foto op die 19de net voor middernag geneem is en die volgende foto op die 21ste net ná middernag. Net so sal dit op ’n kalender van maansopkomste en {{nowrap|-ondergange}} lyk of sommige dae oorgeslaan is. As die Maan een nag net voor middernag opkom, sal dit die volgende nag net ná middernag opkom; dieselfde geld vir ondergange. Dit is maar net ’n gevolg van die Maan se ooswaartse beweging in verhouding tot die Son. Die maan het elke maand ’n voorspelbare wentelbaan.
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
==Eksterne skakels==
| |||