Oswald Spengler: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes)
+ Inligtingskas & Commons
Lyn 1:
{{Inligtingskas Wetenskaplike
'''Oswald Arnold Gottfried Spengler''' (Blankenburg, [[29 Mei]] [[1880]] - [[München]], [[8 Mei]] [[1936]]) was 'n [[Duitse]] geskiedenisfilosoof en [[kultuur]][[historikus]].
| naam = Oswald Spengler
| beeld = Bundesarchiv Bild 183-R06610, Oswald Spengler.jpg
| beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks -->
| beeldonderskrif =
| geboortenaam =
| geboortedatum = {{Geboortedatum|1880|5|29}}
| geboorteplek = Blankenburg, Hertogdom van Brunswyk, [[Duitse Keiserryk]]
| sterftedatum = {{Sterfdatum en ouderdom|1880|5|29|1936|5|8}}
| sterfteplek = [[München]], [[Beiere]], [[Nazi-Duitsland]]
| plek van graf =
| blyplek =
| burgerskap =
| nasionaliteit = {{vlagland|Duitsland}}
| vakgebied = Filosofie van die geskiedenis
| werkplek =
| alma mater = Universiteit van München<br />Universiteit van Berlyn<br />Universiteit van Halle
| doktorale promotor =
| akademiese adviseurs =
| doktorale studente =
| ander studente =
| bekend vir =
| beïnvloed deur = [[Leo Frobenius]], [[Johann Wolfgang von Goethe]], [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel]], [[Herakleitos]], [[Friedrich Nietzsche]], [[Arthur Schopenhauer]], [[Johann Joachim Winckelmann]]
| invloed op = [[Theodor Adorno]], [[Northrop Frye]], [[Karl Haushofer]], [[Ernst Jünger]], [[George F. Kennan]], [[Henry Kissinger]], [[H. P. Lovecraft]], [[Malcolm X]], [[Henry Miller]], [[Paul Nitze]], [[José Ortega y Gasset|J. Ortega y Gasset]], [[Arnold J. Toynbee]], [[Georg Henrik von Wright|G. H. von Wright]], [[Ludwig Wittgenstein]], [[Martin Heidegger]], [[Julius Evola]], [[Michel Aflaq]]
| toekennings =
| handtekening = Oswald Arnold Gottfried Spengler signature.svg
| webblad =
| voetnotas =
}}
 
'''Oswald Arnold Gottfried Spengler''' (Blankenburg, [[29 Mei]] [[1880]] - [[München]], [[8 Mei]] [[1936]]) was 'n [[Duitse]] geskiedenisfilosoof en [[kultuur]][[historikus]].
==Biografie==
 
== Biografie ==
Spengler studeer in die [[wiskunde]] en [[natuurwetenskap]]pe in [[Halle]], München en [[Berlyn]] en promoveer in [[1904]] in Halle met 'n filosofiese [[proefskrif]] ("''Der metaphysische Grundgedanke der Heraklitischen Philosophie''").
 
Na hy onderwyser was in 'n gymnasium in Hamburg, waar hy in wiskunde, natuurkunde, [[Duits]] en [[geskiedenis]] gee, vestig Spengler homself in München, as onafhanklike skrywer oor kultuur. Hy skryf monargistiese en antiparlementêre artikels. In [[1918]] en [[1922]] word sy vernaamste tweedelige werk "Die ondergang van die [[Awendland]]" gepubliseer, waarin hy sy pessimistiese siening van die Westerse geskiedenis ontvou. Hiermee word hy een van die grondleggers van die kultuurpessimisme. Aanvanklik steun hy die opkomende [[Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty |nasionaalsosialisme]], waarmee hy die afkeer van die [[Republiek van Weimar]] deel, maar later wys hy dit af, veral weens die [[antisemitisme]]. Hoewel hy in [[1933]] in die Duitse akademie van wetenskappe gekies word, mag sy werk en idees nie meer genoem word op die Duitse radio nie.
 
== Die Ondergang van die Awendland ==
Spengler verwerp alle idees van vooruitgang, waarvoor die nasionaalsosialiste hom kwalik neem. In die plek stel hy kultuur siklusteorie waarin kulture net soos individue opgroeie, volwasse word en sterwe. Dit illustreer hy aan die hand van die agt wêreld[[beskawing|beskawings]]: Die Babyloniese, die Egiptiese, die Chinese, die Indiese, die Indiaans-Meksikaanse, die klassieke of Grieks-Romeinse en die Magiaanse beskawing.Onder hierdie laatste beskawing plaas Spengler die Arabiese, Joodse en [[Bisantynse Ryk| Bistantynse beskawings]]. Die vorming van sy kultuurpalet is oorspronklik en is gesien as 'n reaksie teen die tradisionele Europese kultuur- en geskiedsopvattings van die [[verligting]], die [[renaissance]] en die [[Christendom]]. In sy [[Morfologiese konstruksie | morfologiese]] denke oor kultuurvorming word Spengler beȉnvloed deur [[Johann Wolfgang von Goethe]] en [[Friedrich Nietzsche]]. Die rasionele samelewing en wetenskap was volgens hom die triomf van die Westerse wil gewees. Dit sou volgens Spengler nog 'n weile voortduur as gevolg van sterk wil van Duitsland en hul voeling met die “innerlike gees”. Die boek word onmiddellik 'n sukses, ook kommersieel. Elisabeth Förster-Nietzsche, die suster van Friedrich Nietzsche, vind dit so goed, dat Spengler op haar initiatief die Nietzscheprys kry en daardeur bekentheid verwerf.
 
Line 13 ⟶ 43:
Spengler leef die laatste jare van sy lewe vereensaam en teruggetrokke in München, waar hy duisende boeke koop en 'n versameling antieke wapens opbou. Kort voor sy dood skryf hy aan 'n vriend Hans Frank, dat die Duitse ryk binne tien jaar sou ophou om te bestaan. Hy sterf kort voor sy 56ste verjaardag aan 'n [[hartaanval]].
 
== Publikasies ==
* ''Konservativ und liberal'' (1911)
 
* ''KonservativRömer und liberalPreußen'' (19111916, 1918)
* ''Der Untergang des Abendlandes'' (1918, 1922)
 
* ''RömerPreußentum und PreußenSozialismus'' (1916, 19181920)
* ''Neubau des Deutschen Reiches'' (1924)
 
* ''Der Mensch und die Technik. Beitrag zu einer Philosophie des Lebens'' (München 1931)
• ''Der Untergang des Abendlandes'' (1918, 1922)
* ''Politische Schriften'' (1932)
 
• '* 'Jahre der Entscheidung'' (1933)
• ''Preußentum und Sozialismus'' (1920)
 
• ''Neubau des Deutschen Reiches'' (1924)
 
• ''Der Mensch und die Technik. Beitrag zu einer Philosophie des Lebens'' (München 1931)
 
• ''Politische Schriften'' (1932)
 
• ''Jahre der Entscheidung'' (1933)
 
== Bron ==
* Hierdie artikel is vertaal uit die Nederlandse Wikipedia
 
== Eksterne skakels ==
{{DEFAULTSORT:Oswald Spengler}}
{{CommonsKategorie-inlyn}}
 
{{DEFAULTSORT:Oswald Spengler, Oswald}}
[[Kategorie:Duitse filosowe]]