Nikolaas II van Rusland: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Uitgebrei, nog besig |
Uitgebrei, nog besig |
||
Lyn 135:
In die manifes belowe die tsaar om basiese burgerregte in te stel, groter deelname in die staatsdoema toe te laat en om die doema met wetgewende magte toe te rus. Hy was egter nogtans vasbeslote om sy outokrasie te bewaar. Dit is vervat in die 1906-grondwet, waarin hy beskryf word as die oppermagtige outokraat en waarvolgens hy omvattende uitvoerende mag behou, ook in kerksake. Sy kabinetsministers is nie toegelaat om by mekaar in te meng of mekaar te help nie; hulle was slegs aan hom verantwoordelik.
===Verhouding met die Doema===
Nikolaas het ’n swak verhouding met die Doema gehad. Die Eerste Doema het feitlik dadelik met die tsaar gebots. Sy 524 lede het skaars byeengekom, toe formuleer hulle ’n "Versoekskrif tot die Troon". Daarin is algemene stemreg geëis, sook radikale grondhervormings, die vrylating van alle politieke gevangenes en die afdanking van ministers wat deur die tsaar aangestel is ten koste van dié wat vir die Doema aanvaarbaar is.<ref>[[#Massie1967|Massie (1967)]] p. 243</ref>
Groothertogin Olga Aleksandrowna, Nikolaas se jonger suster, het geskryf: "Daar was so ’n somberheid by Tsarskoje Selo. Ek verstaan niks van politiek nie. Ek het net gevoel alles loop verkeerd met die land en ons almal. Dit het nie gelyk of die Oktober-grondwet enigiemand tevrede stel nie. Ek het saam met my ma na die eerste Doema gegaan. Ek onthou die groot groep afgevaardigdes van kleinboere en fabriekswerkers. Die boere het somber gelyk. Maar die werkers was erger: Dit het gelyk of hulle ons haat. Ek onthou die droefheid in [[prinses Alix van Hesse-Darmstadt|Alix]] se oë."<ref name=vorres121>Vorres, Ian (1985) ''The Last Grand Duchess'', Londen, Finedawn Publishers, p. 121</ref>
Hoewel Nikolaas aanvanklik ’n goeie verhouding met sy eerste minister, Sergei Witte, gehad het, het Aleksandra hom gewantrou omdat hy ’n ondersoek gelas het na [[Grigori Raspoetin]] en, toe die politieke situasie agteruitgaan, het Nikolaas die Doema ontbind. Die Doema was vol radikale, van wie baie wou hê wetgewing moet deurgevoer word wat onder meer die besit van privaat eiendom afskaf. Witte, wat nie in staat was om die oënskynlik onoorkomelike probleme op te los om Rusland en die monargie te hervorm nie, het op 14 April 1906 aan Nikolaas geskryf om sy bedanking in te dien (hoewel Nikolaas hom volgens ander weergawes gedwing het om te bedank). Nikolaas was nie onwelwillend teenoor Witte nie en op 22 April is Witte ’n ridder van die Orde van Sint [[Aleksander Nefski]] gemaak, "met diamante". Die laaste twee woorde is in die keiser se eie handskrif geskryf, gevolg deur: "Ek bly onherroeplik goedgunstig teenoor jou en innig dankbaar, vir altyd, Nikolaas."
[[Beeld:Stolypin, Nicholas II, jewish delegation.jpg|thumb|250px|Nikolaas II, Stolipin en ’n Joodse afvaardiging tydens die tsaar se besoek aan [[Kiëf]] in 1911.]]
’n Tweede Doema het in Februarie 1907 vir die eerste keer byeengekom. Die linkse partye – onder andere die Sosiaal-Demokrate en die Sosiale Rewolusionêre, wat die Eerste Doema geboikot het – het 200 setels in die Tweede Doema gewen; meer as ’n derde. Weer kon Nikolaas nie wag om van die Doema ontslae te raak nie. In twee briewe aan sy ma kom sy bitterheid tot uiting: "’n Belaglike afvaardiging kom van Engeland om die liberale lede van die Doema te spreek. [[Edward VII van die Verenigde Koninkryk|Oom Bertie]] het ons ingelig dat hulle baie jammer is, maar hulle was nie in staat om hulle te stop nie. Hul beroemde 'vryheid', natuurlik. Hoe kwaad sal hulle nie wees nie as ’n afvaardiging van ons na die Iere gaan om hulle sukses toe te wens in hul stryd teen hul regering."<ref>[[#Massie1967|Massie (1967)]] p. 244</ref>
’n Bietjie later skryf hy: "Alles sal goed verloop as dit wat in die Doema gesê word tussen sy mure bly. Elke woord wat gesê word, word egter openbaar gemaak in die volgende dag se koerante, wat ywerig deur almal gelees word. Op baie plekke word die bevolking weer kriewelrig. Hulle begin weer praat oor grond en wag om te sien wat die Doema oor die kwessie gaan sê. Ek kry telegramme van oral oor waarin ek gevra word om ’n ontbinding te gelas, maar dit is te gou daarvoor. ’n Mens moet hulle toelaat om iets onteenseglik doms of gemeens aan te vang en dan – woeps! weg is hulle."<ref name="massie245">[[#Massie1967|Massie (1967)]] p. 245</ref>
Nadat die Tweede Doema soortgelyke probleme as die Eerste ervaar het, het die nuwe eerste minister, [[Pjotr Stolipin]] (vir wie Witte as "reaksionêr" beskryf het), die Doema eensydig ontbind en die verkiesingswette so verander dat toekomstige Doemas ’n konserwatiewer aard het en dat hulle oorheers word deur die liberaal-konserwatiewe [[Oktobristeparty]] van Aleksander Goetsjkof. Stolipin, ’n bekwame politikus, het ambisieuse planne gehad vir hervorming. Dit het ingesluit die beskikbaarstelling van lenings aan die laer klasse om grond te kan koop, met die doel om ’n boereklas lojaal aan die kroon te skep. Toe die Doema vyandig bly, het Stolipin egter nie gehuiwer nie om artikel 87 van die grondwet op te roep wat die tsaar in staat stel om "dringende en buitengewone" noodmaatreëls af te kondig "tydens die reses van die Staasdoema".
=== Raspoetin ===
| |||