Boheme: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
Etiket: 2017-bronwysiging
Voyageur (besprekings | bydraes)
Etiket: 2017-bronwysiging
Lyn 195:
Die konflik tussen [[Protestantisme|Protestante]] en Rooms-Katolieke het sy hoogtepunt in 1618 bereik toe die nie-Katolieke Boheemse state openlik in opstand gekom het teen die Habsburgse bewind. Ná 'n kortstondige episode, waartydens die state in 1618 keurvors Frederik van der Palts - die politieke leier van die Protestante in die Heilige Romeinse Ryk wat, soos algemeen verwag is, weens sy huwelik met 'n Engelse adellike ook op die steun van [[Engeland]] sou kon reken - as Boheemse koning verkies en in die volgende jaar in die [[Praagse kasteel]] se [[Sint-Vituskatedraal]] gekroon het, het keiser Ferdinand II saam met Frederik se neef, die Katolieke hertog Maksimiliaan I van Beiere, alle magte ingespan om dié uitdaging van Europa se leidende grootmoondheid teen te staan. Habsburgse gesag oor Boheme sou met militêre mag herstel word.
 
Nadat die Protestantse magte op 8 November 1620 in die Slag van die Wit Berg (''Bílá Hora'') 'n verpletterende nederlaag teen die keiserlike geallieerdes gely het, het Frederik, wat voortaan na aanleiding van sy kort bewind as "Winterkoning" bekend gestaan het, met sy gesin na Holland gevlug.<ref>[http://www.hdbg.de/winterkoenig/german/friedrich.htm ''Haus der bayerischen Geschichte: Der Winterkönig. Besoek op 27 Junie 2017'']</ref> Boheme het sy status as koninkryk binne die Heilige Romeinse Ryk kwytgeraak en was vervolgens ondergeskik aan die Habsburgers se absolutistiese gesag. Protestantisme is onderdruk, terwyl die Rooms-Katolieke geloof vanaf 1624 verpligtend geword het en die oorgrote meerderheid van die Boheemse bevolking geleidelik teruggekeer het na die Rooms-Katolieke Kerk. Met die onteiening van Protestantse adellikes en die herverdeling van hul grondbesit onder die Kerk en Katolieke aanhangers van die Habsburg-bewind het 'n lojale Katolieke adelstand in Boheme ontstaan. Gelyke status is aan Tsjeggies en Duits as landstale verleen - 'n maatreël wat in die praktyk 'n verdere verskuiwing ten gunste van Duits tot gevolg gehad het. In 1635 het die Lausitz en teen die middel van die 18de eeu ook Silesië verlore gegaan. In dié tydperk is Boheme volledig versmelt met die Oostenrykse ryk. Dié politieke status het tot die vroeë 20ste eeu onveranderd gebly.
 
Gedurende die lang heerskappy van Maria Theresia tussen 1740 en 1780 het Boheme en Morawië nog eens gebuk gegaan onder die leed van besettings en oorloë. Haar seun en opvolger Joseph II (1780–1790) het met sy hervormings die lot van boere verbeter. Lyfeienskap is in 1780 opgehef sodat die landelike bevolking hul woonplekke vrylik kon kies. Dié besluit was onder meer ekonomies gemotiveer omrede Oostenryk ná die verlies van byna heel Silesië aan Pruise in 1745 die industrialisering van Boheme en Morawië sterk bevorder het. Plattelandse bewoners kon in die mannekragbehoeftes van nuwe nywerhede voorsien wat in bosryke grensgebiede soos Noordoos-Boheme en die Boheemse Woud (Šumava) ontstaan het. Yster-, tekstiel- en glasvervaardiging het, net soos masjienbou, sterk groei in Boheme en Morawië getoon.<ref>Helmuth Weiss, André Micklitza, Kerstin Micklitza: ''Baedeker Reiseführer Tschechien''. Ostfildern: Mair Dumont 2016, bl. 37</ref>