Indo-Europese tale: Verskil tussen weergawes

Die '''Indo-Europese tale''' sluit sowat 443 ([[SIL Intrenasionaal|SIL]] skatting) [[Taal|tale]] en [[dialek]]te wat deur omtrent drie miljard mense gepraat word en die meeste groot [[taalfamilie]]s van [[Europa]] en westelike Asië in die superfamilie in. Eietydse tale in die superfamilie sluit [[Bengaals]], [[Engels]], [[Duits]], [[Frans]], [[Hindi]], [[Persies]], [[Portugees]], [[Russies]], en [[Spaans]] (elk met meer as 100 miljoen eerstetaal sprekers) en [[Afrikaans]] en [[Nederlands]] in, sowel as [[Uitgestorwe tale|dooie tale]] soos [[Latyn]] en [[Kunsmatige taal|kunsmatige tale]] soos [[Esperanto]]. Interessant genoeg is 'n paar Europese tale soos [[Fins]], [[Hongaars]] en [[Baskies]] nie deel van die superfamilie nie. Dieselfde geld vir die meeste suider-Indiese tale, wat van [[Drawidiese tale|Drawidiese]] oorsprong is (soos [[Telugu]], [[Tamil]], [[Kannada]] en [[TamilMalayalam]]). Dié [[taalfamilie]] is so genoem omdat dit vanaf [[Indië]] tot oor die hele [[Europa]] streek.

[[Lêer:Indo-European branches map.pngsvg|duimnael|links|Huidige verspreiding van die Indo-Europese taalfamilie in [[Eurasië]]

Die verskeie subgroepe van die Indo-Europese familie sluit in (in historiese volgorde wat betref die oudste opgespoorde teks <!--first attestation-->):

Die Indo-Europese subtakke word baiemaal geklassifiseer as 'n [[Satem-tale|Satem]]- of 'n [[Kentum-tale|Kentumgroep]], onderskeidelik vernoem na die woord vir 100: ''centum'' in [[Latyn]] (oorspronklik as 'kentum' uitgespreek) en ''satəm'' in [[Avesties]]. Dit is gebaseer op die maniere waarop die drie oorspronklike [[velaar|velêre]] beginklinkers in onderskeie taalgroepe hanteer word. Satem-tale het die onderskeid tussen die labiovelêre en suiwer velêre klanke verloor, en terselfdertyd het die [[palataal|palatale]]-velêre klanke [[assibilasie]] (d.i. 'n ontwikkeling na 'n s-klank) ondergaan. Die Kentumtale het, aan die ander kant, die onderskeid tussen die palatale velêre en suiwer velêre klanke verloor. Oor die algemeen is die "oostelike" tale Satemtale (Indo-Irannees, Balto-Slawies), en die "westelike" tale Kentum-tale (Germaans, Italies, Kelties). Die Satem-Kentum [[isoglos]] loop reg tussen die (andersins na verwante) Griekse (Kentum) en Armeense (Satem) tale, met Grieks wat geringe Satem-eienskappe vertoon. Daar kan moontlik ander tale wees wat nie as Satem nog as Kentum geklassifisseer kan word nie (Anatolies, Tochaars, en moontlik Albanees). In elk geval word die Kentum-Satem tweedeling as [[parafileties]]<!--paraphyletic--> beskou, i.e. daar was nooit 'n "proto-Kentum" of 'n "proto-Satem" nie, maar die klankverandering het deur gebiedskontak tussen die reeds onderskeibare post-PIE tale versprei (sê maar, gedurende die [[3de millennium v.C.]]).

'n Glottochronologiese ondersoek van 2003 van Russel D. Gray en Quentin D. Atkinson het 'n stamboom van die taalfamilie gegê<!-- gegee? --> met skattings vir die aftakkingstye van die groepe. Die glottochronologiese metode het in die jare 1970 in diskrediet gekom, maar is rond 2000 baie verbeter deur verbeterings in die statistiek wat veral in die DNA-ondersoek toegepas is. Die tye (in jare voor nu: sien afbeelding) wat gevind is vir de oudste aftakkings -na die Anatoliese groep-, ondersteun die sgn. Anatoliese hipotese en nie die Kurgan teorie nie. Die aanhangers van die Kurgan teorie veg dit aan deur te wys op die metodiek wat afhang van watter woorde jy kies om in die analise mee te neem.

[[Maltees]] en [[Turks]] is twee voorbeelde van tale wat in Europa gepraat word wat beslis nie-Europese oorspronge het. Turks is 'n [[Turkse tale|Turkse taal]], en Maltees is grootliks van [[Arabies]] afgelei.

{{CommonsKategorie|Indo-European languages|Indo-Europese tale}}

* {{en}} {{cite web |url=http://www.ethnologue.com/subgroups/indo-european-0 | title=Ethnologue: Languages of the World, Seventeenth edition, Indo-European | publisher=[[Ethnologue]] | accessdate=1427 OktoberJanuarie 20152018}}