Taiwan (eiland): Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Etiket: 2017-bronwysiging
Voyageur (besprekings | bydraes)
Etiket: 2017-bronwysiging
Lyn 68:
[[Lêer:1640 Map of Formosa-Taiwan by Dutch 荷蘭人所繪福爾摩沙-臺灣.jpg|duimnael|Die Nederlander Johannes Vingboons het omstreeks 1640 hierdie vroeë kaart van Taiwan - wat destyds Formosa genoem is - geteken (Nationaal Archief, Den Haag)]]
Die [[Portugese]], wat die eiland in 1517 vir [[Europa]] ontdek het, het dit ''Ilha Formosa'' (letterlik "Mooi Eiland") genoem. Die grootskaalse vestiging van Chinese immigrante op die eiland, wat in die laat 17de eeu 'n aanvang geneem het, was veral 'n reaksie op Europese koloniale moonthede soos [[Nederland]] en [[Spanje]] wat hul merk in die 1620's op Taiwan gemaak het. Die Nederlandse seevaarders van die Nederlandse [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie|Oos-Indiese Kompanjie]] het vanaf 1624 vanuit die suide en die [[Spanjaarde]] vanaf 1626 vanuit die noorde pogings onderneem om die eiland by hulle koloniale ryke in te lyf. Die [[Nederlanders]] het [[Tainan]] tot hulle hoofstad op die eiland uitgebou, terwyl die Spanjaarde handelsposte naby Keelung en Danshui gestig het. Hulle is in 1641 deur die Nederlanders verdryf.
 
Die Nederlandse koloniale administrasie se invloed op die inheemse beskawing was rampsalig - die benoeming van stamhoofde in gebiede wat self nie oor vergelykbare magstrukture beskik het nie, het net soos die Christelike sendingwerk oorgeërfde leefwyses en tradisionele mitologieë verdring. Die Europese invloed is vier dekades later deur die legendariese Koxinga, 'n konserwatiewe aanhanger van die Chinese Ming-dinastie, teruggedring. Die [[Qing-dinastie|Mantsjoe-dinastie]], wat reeds in 1644 die bewind op Taiwan oorgeneem het, is in 1683 van hulle mag ontneem, en die Sentraal-Chinese heersers in [[Beijing]] het die eiland by hulle vastelandse provinsie Fujian ingesluit. Van hier en uit die aangrensende suidelike provinsie Guangdong het nou 'n groot aantal Chinese immigrante na Taiwan gestroom.
 
Die Chinese immigrante het hulle aanvanklik veral in die droë voetheuwelstreek en die plato's bokant die kusvlakte van Wes-Taiwan gevestig waar hulle 'n aantal nedersettings gestig het. Hierdie kusdorpe het gedurende hul vroeë groeifase eerder handel met vastelandse Chinese stede gedryf as met mekaar. Die tradisionele ekonomiese netwerk van China, wat deur sy wes-oostelike bewegingsrigting gekenmerk was, is sodoende ook na Taiwan toe oorgedra. Die inheemse bevolking is net soos in Suid-China deur die Han-Chinese verdring en genoodsaak om na die bergagtige en afgeleë gebiede van Sentraal- en Oos-Taiwan uit te wyk. In hierdie berggebiede, waar die [[kwik]] in sommige dele net gedurende drie maande van die jaar bo [[vriespunt]] styg, word ook vandag nog die grootste konsentrasie van inboorlinge aangetref.