Wikipedia

Puyi: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
→‎Harem: Oorlede, nie oorleef
Taal, foto
Lyn 1:
{{Inligtingskas2
|naam = Pu-yiPuyi
|kleur = #ccf
|titel = ''Keiser van SjinaChina''
|beeld = Puyi-Manchukuo.jpg
|beeld_wydte = 200px
|beeld_onderskrif = Pu-yiPuyi as keiser van die Manchu Mantsjoe-Qing-dinastie.
|beeld2 =
|beeld2_wydte =
Lyn 16:
|3 = Aìxīnjuéluó Pǔ Yí
|opskrif4 = Titels
|4 = Keiser van die [[Qing-dinastie]]
|opskrif5 = Gebore
|5 = [[7 Februarie]] [[1906]]
Lyn 32:
|11 = Qing
|opskrif12 = Vader
|12 = Zaifeng, 2de Prinsprins Chun
|opskrif13 = Moeder
|13 = Youlan, 2de Prinsesprinses Chun
|opskrif14 =
|14 =
Lyn 51:
}}
 
'''Pu-yiPuyi''' ([[1906]] – [[1967]]) was die laaste [[keiser]] van die [[Qing-dinastie]] en derhalwedus die laaste keiserook van [[SjinaChina]]. Hy is in [[1909]] op driejarige ouderdom as keiser gekroon en het onder die naam '''Xuantong''' regeer tot sy abdikasie op 12 Februarie 1912. Hy is daarna weer vir 'n kort periode van 1 tot 12 Julie 1917 as keiser uitgeroep. In 1934 word hy deur die Japannese as diekeiser '''Kangde'''-keiser oor die [[vasalstaat]] van Mantsjoekwo (ook [[Mantsjoerye]]) aangestel, en regeer tot die einde van die [[Tweede SjineesChinees-Japannese Oorlog]] in 1945.
 
== Beknopte biografie ==
[[Lêer:PuYi 1909.jpg|thumb|links|200px|Die driejarige Pu-yiPuyi (regs) langs sy vader en jonger broer, Pujie.]]
[[Beeld:The Last Emperor filmposter.jpg|thumb|140px|links|Die plakkaat vir ''The Last Emperor''.]]
 
Aisin-Gioro 'Henry' Puyi (Sjinees: 愛新覺羅•溥儀 / 爱新觉罗•溥仪 , Aìxīnjuéluó Pǔ YíPǔyí) is op [[7 Februarie]] [[1906]] in [[Beijing]] gebore. Hy word in 1909 op driejarige ouderdom as keiser gekroon nadat beide sy ouers oorlede is. Sy vader was Zaifeng, Prinsprins Chun II. Hy het nie sy moeder geken nie en is deur [[eunug]]s grootgemaak.
 
Die Xinhai-rewolusie breek in Oktober 1911 uit en Pu-yiPuyi doen op 12 Februarie 1912 afstand van die troon. Hy bly amptelik tot 1924 die keiser, maar wasis in der waarheid 'n gevangene in die [[Verbode Stad]].
 
In 1917 word Pu-yiPuyi opnuut as keiser van SjinaChina uitgeroep nadat Zhang Xun, een van die krygshere, daarin slaaggeslaag het om die SjineseChinese hoofstad, Beijing, te verower. Hy probeer die keiserryk herstel deur Pu-yiPuyi weer op die troon te plaas. Twaalf dae later word die keiserryk deur 'n ander krygsheer, generaal Duan Qirui, tot 'n val gebring en moes Pu-yi weer van die troon afstand doen.
 
Twaalf dae later word die keiserryk deur 'n ander krygsheer, generaal Duan Qirui, tot 'n val gebring en moet Puyi weer van die troon afstand doen.
Tydens die [[Japan]]nese besetting stig die Japannese die vasalstaat Mantsjoekwo. Om die bevolking ter wille te wees behou hulle Pu-yi as kieser, maar hy het weinig mag gehad en was slegs 'n marionet van die Japannese gewees.▼
 
▲Tydens die [[Japan]]nese besetting stig die Japannese die vasalstaat Mantsjoekwo. Om die bevolking ter wille te wees behou hulle Pu-yiPuyi as kieser, maar hy het weinig mag gehad en wasis slegs 'n marionet van die Japannese gewees.
Aan die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]] is Pu-yi deur die [[Rooi Leër]] gevang en na die [[Sowjetunie]] geneem. In 1950 is hy deur die Sowjet-owerhede na die kommunistiese regime van Mao oorgedra en gearresteer omdat hy saam met die Japannese besetters gewerk het. Hy word in 'n heropvoedingskamp vir oorlogskriminele in [[Shenyang]] en later [[Harbin]] geïnterneer. In Desember 1959 verkry hy amnestie van Mao Zedong, waarna hy persoonlik deur premier Zhou Enlai ontvang is.▼
 
▲Aan die einde van die [[Tweede Wêreldoorlog]] isword Pu-yiPuyi deur die [[Rooi Leër]] gevang en na die [[Sowjetunie]] geneem. In 1950 isword hy deur die Sowjet-owerhedeSowjetowerhede naaan die kommunistiese regime van [[Mao oorgedraZedong]] oorgegee en gearresteer omdat hy saam met die Japannese besetters gewerk het. Hy word in 'n "heropvoedingskamp" vir oorlogskrimineleoorlogsmisdadigers in [[Shenyang]] en later [[Harbin]] geïnterneer. In Desember 1959 verkry hy amnestie van Mao Zedong, waarna hy persoonlik deur premier Zhou Enlai ontvang is.
'n Geruime tyd later word hy die tuinier in die botaniese tuin van Beijing. In 1964 publiseer hy sy outobiografie; 'Van keiser tot burger' (''From emperor to citizen'').▼
 
In Desember 1959 verkry hy amnestie van Mao, waarna hy persoonlik deur premier Zhou Enlai ontvang word.
Hy is op [[17 Oktober]] [[1967]] as 'n vrye man in Beijing aan kanker oorlede. Alhoewel hy vyf keer getrou het, het hy geen kinders gehad nie.▼
 
▲'n Geruime tyd later word hy die tuinier in die botaniese tuin van Beijing. In 1964 publiseer hy sy outobiografie;, ''Van keiser tot burger'' (''From emperor to citizen'').
Pu-yi se lewensverhaal is deur die Italiaanse regisseur Bernardo Bertolucci, as ''L'Ultimo Imperatore'' (1987) (''The Last Emperor'') verfilm.▼
 
▲Hy is op [[17 Oktober]] [[1967]] as 'n vryevry man in Beijing aan kanker oorlede. Alhoewel hy vyf keer getrou het, het hy geen kinders gehad nie.
[[Lêer:溥仪和婉容.jpg|thumb|Keiserin Wan Rong saam met Pu-yi in [[Tianjin]].]]▼
 
▲Pu-yiPuyi se lewensverhaal is deur die Italiaanse regisseur [[Bernardo Bertolucci,]] as ''L'Ultimo Imperatore'' (1987) (''The Last Emperor'') verfilm.
 
▲[[Lêer:溥仪和婉容.jpg|thumb|Keiserin Wan Rong saam met Pu-yiPuyi in [[Tianjin]].]]
 
== Harem ==
* Wan Rong (1906 - 1946) was Pu-yiPuyi se eerste vrou. Sy was die keiserin, alhoewel nie amptelik nie.
* Wen Xiu (1909 - 1953).
* Tan Yuling (1920 - 1942) trou met Pu-yiPuyi tydens sy heerskappy in Mantsjoekwo. Sy issterf onverwags oorlede nadat sy deur 'n JapanseJapannese dokter geopereer is.
* Li Yuqin (1927 - 2001).
* Li Shuxian (1925 - 1997).
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Puyi"