Nauru: Verskil tussen weergawes

|volle_naam = '''Republiek van Nauru'''

|leuse = ''God's Willwill shall be Firstfirst''<br /><small>''([[Engels]] vir: "God se wil sal die Eerste weeseerste")''</small>

|volkslied = ''[[Nauru Bwiema]]''<br /><small>''(Nauruaans vir: "Nauru, ons tuisland")''</small>

|oppervlak_rang = 239193^ste

|bevolking_skatting = 9&nbsp;378<ref name=CIA>{{en}} {{cite web |author=Central Intelligence Agency |authorlink=[[Central Intelligence Agency]] |publisher=[[The World Factbook]] |title=Nauru |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/nr.html |yeardate=201117 Januarie 2018 |accessdate=2516 Februarie Julie2018 2014}}</ref>

|bevolking_sensus_jaar = 20062011

|bevolkingsdigtheid = 447480

|bevolkingsdigtheidmi² = 1&nbsp;158243,2

|bevolkingsdigtheidrang = 2325^ste

|BBP_PPP = $36,9157&nbsp;miljoen<ref name="CER-NAU-2007"imf2>{{en}} {{cite web |url url= http://www.adbimf.org/Documentsexternal/CERspubs/NAUft/CER-NAU-2007.pdf | archiveurl= http:weo/2017/web.archive.org01/webweodata/20110607064452/http://wwwweorept.adbaspx?pr.org/Documents/CERs/NAU/CER-NAU-2007x=58&pr.pdfy=9&sy=2017&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=836&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title archivedate= 7 June 2011Nauru |publisher title= Country[[Internasionale EconomicMonetêre Report: NauruFonds]] |accessdate publisher=Asian Development16 Bank |accessdate=25Februarie Julie2018 2014}}</ref>

|BBP_PPP_jaar = 20062018

|BBP_PPP_per_kapita = $212&nbsp;500138<ref name="CER-NAU-2007"imf2 />

|BBP_PPP_per_kapita_rang = 13594^ste

|BBP = $110&nbsp;miljoen<ref name=imf2 />

|BBP_jaar = 2018

|BBP_per_kapita = $8&nbsp;570<ref name=imf2 />

|onafhanklikheidsgebeure = • van VN-trusteeskap<br />(van [[Australië]],<br />[[Nieu-Seeland]] en die<br />[[Verenigde Koninkryk]])

[[Lêer:Nauru-parliament.jpg|duimnael|links|Die parlement van Nauru.]]

[[Lêer:Nauru Denigomodu-Nibok.jpg|duimnael|links|Die distrikte Denigomodu en Nibok.]]

'''Nauru''' ([[Nauruaans]]: ''Naoero''), amptelik die '''Republiek van Nauru''' ([[Engels]]: ''Republic of Nauru'', [[Nauruaans]]: ''Ripublik Naoero''), voorheen ''Pleasant Island'' (letterlik: "aangename eiland"), is 'n klein [[eilandnasie]] in die [[Stille Oseaan]] en [[Oseanië]], net suid van die [[ewenaar]]. Die koraaleiland van 2221&nbsp;km² is deur [[fosfaat]]mynbou erg verwoes, en fosfaatreserwes is nou byna uitgeput. Nauru, wat jare gelede een van die welvarendste nasies wêreldwyd was, kon die bates van die fosfaatmynbou nie winsgewend belê nie en is vandag weer een van die [[ontwikkelende landeland]]e. Die eiland het 'n bevolking van 910&nbsp;378084 in 2011 gehad. [[Engels]] en Nauruaans is die twee amptelike tale en die [[Australiese dollar]] is die amptelike geldeenheid. Klein hoeveelhede [[fosfaat]], [[piesang]]s en [[Kokospalm|kokosprodukte]] is die hoofsaaklike uitvoerprodukte. [[Australië]] se ambassades neem die diplomatieke verteenwoordiging vir Nauru in die buiteland waar. ''[[De jure]]'' het Nauru geen [[hoofstad]] of stede nie en slegs die parlement en regering van Nauru is in [[Yaren]] gesetel.

[[Lêer:Nauru satellite.jpg|duimnael|links|[[Nasa]]-Satellietbeeld van Nauru.]]

[[Lêer:Nauru map english.svg|duimnael|links|Kaart watvan Nauru vertoon.]]

Nauru bestaan uit net een [[atol]] van sowat 2221&nbsp;km² met 'n omvang van 19&nbsp;km en 'n middellyn van 6&nbsp;km. Die eiland lê slegs 51&nbsp;km suid van die ewenaar, halfweg tussen [[Honolulu]] en [[Sydney]]. Die eiland se kuslyn word hoofsaaklik deur 'n sandstrand gevorm. 'n Binnelandse landbougordel van enkele honderd meter breedte lewer piesangs, pynappels[[pynappel]]s, kokospalms en groente op. 'n Plato van rotse vorm die hartland van Nauru, waar fosfaat in oop myne ontgin word. Die [[mynbou]] laat 'n verwoeste landskap agter.

Nauru se klimaat is tropies, met 'n gemiddelde temperatuur van 27,5&nbsp;°C en 'n gemiddelde reënval[[reën]]val van 1&nbsp;500&nbsp;mm (met uiterstes tussen sowat 100 en 4&nbsp;500&nbsp;mm). Die reënseisoen tussen November en Februarie gaan gepaard met 'n hoë lugvogtigheid van tot by 85%.

Van die sowat 910&nbsp;378084 inwoners (2011) is slegs sowat die helfte inheemse Nauruers. Die res is Europese en SjineseChinese werknemers betrokke by die fosfaatmynbou en mense van ander eilande in die Suidelike Stille Oseaan, veral van [[Kiribati]] en [[Tuvalu]]. Die inwoners is hoofsaaklik [[Protestantisme|Protestante]], sowat 30% is [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katoliek]]. Die groot welvaart, wat die Nauruers danksy die fosfaatmynbou dekades lank kon geniet, het ook 'n nadelige invloed op die gesondheid van die bevolking, waarvan sowat 30% nou diabeet lyersdiabeetlyers is.

Die geskiedenis van die eerste menslike nedersettings is tans nie bekend nie. Waarskynlik is skipbreukelinge die eerste bewoners van die eiland. Die eerste Europese ontdekker van Nauru is die [[Engelse]] kaptein John Fearn wat hier in die jaar 1798 voet aan wal sit. Hy noem dit vanweë sy natuurskoon ''Pleasant Island'' (die Mooie"aangename Eilandeiland"), en eers sowat negentig jaar later word hierdie naam ten gunste van Nauru verander. Vanaf 1830 doen walvisvaarders gereeld by Nauru aan om vars proviand te kry, en saam met hulle kom ontvlugte strafgevangenes en deserteurs na die eiland om hier 'n bestaan as strandgoedjagters te vind.

In die sewentigerjare van die 19de eeu stig Duitse handelaars die eerste handelsposte; hulle slaag daarin om Nauru in die jaar 1888 by die Duitse protektoraat van die [[Marshall-eilandeMarshalleilande]] te laat inlyf. Duitse en Amerikaanse sendelinge begin in 1899 met die kerstening van die inwoners.

Met die ontdekking van Nauru se ryke fosfaat-afsettingsfosfaatafsettings in 1900 begin 'n nuwe tydperk op die eiland. Die [[Duitsers]] en Britte stig in 1906 'n maatskappy wat met die fosfaatmynbou begin. Die inheemse bevolking baat baie min by hierdie ekonomiese aktiwiteite, en die swaar werk in die myne word deur buitelanders, veral Gilbert-eilandersGilberteilanders en SjineseChinese, gedoen.

Op 31 Januarie 1968 verkry Nauru, wat sedertdien die kleinste [[republiek]] ter wêreld is, [[onafhanklikheid]] en word 'n spesiale lid van die [[Britse Statebond]]. Die fosfaatmynboumaatskappy word in 1970 genasionaliseer. In 1993 sluit Nauru en [[Australië]] 'n ooreenkoms wat Nauru AUS$ 107 miljoen skadevergoeding vir ekologiese verwoesting as gevolg van die fosfaatmynbou toeken.

Vandag huisves Nauru volgens 'n ooreenkoms met [[Australië]] 'n vlugtelingekamp vir asielsoekers wat nog geen verblyfsvergunning gekry het nie; die reëling is deel van [[Australië]] se "Pasifiese oplossing" vir die asielprobleem.