|
<span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">{{Taksoboks |</span> {{Taksoboks |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">name = Walvisagtiges |</span> namen = walvissen |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">fossil_range = {{poep tydperk-65|55|0|earliest=|latest=|PS=}}Vroeë [[Eoseen]] - Hede |</span> fossil_range = {{Fossil periode-65 | 55 | 0 | earliest = | latest = | PS =}} Early [[Eoseen]] - Hede |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">image = Humpback stellwagen edit.jpg |</span> afbeelding = Humpback stellwagen edit.jpg |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">image_caption = [[Bultrugwalvis]] wat na die oppervlak kom |</span> image_caption = [[Bultrug whale]] komt naar de oppervlakte |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">regnum = [[Animalia]] |</span> regnum = [[Animalia]] |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">phylum = [[Chordate|Chordata]] |</span> phylum = [[Chordate | Chordata]] |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">classis = [[Mammalia]] |</span> classis = [[walvisachigen]] |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">infraclassis = [[Eutheria]] |</span> infraclassis = [[Eutheria]] |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">superordo = [[Laurasiatheria]] |</span> superordo = [[Laurasiatheria]] |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">ordo = '''Cetartiodactyla''' |</span> ordo = '' 'Cetartiodactyla' '' |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">infraordo = Cetacea |</span> infraordo = Cetacea |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">subdivision_ranks =Parvorde |</span> subdivision_ranks = Parvorde |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">subdivision = [[Mysticeti]]<br /> [[Odontoceti]]<br /> [[Archaeoceti]] (uitgesterf)<br /> ''Sien teks vir families'' |</span> onderverdeling = [[Dolfijnen]] <br /> [[Odontoceti]] <br /> [[Archaeoceti]] (uitgestorven) <br /> '' Zie tekst voor families '' |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">diversity = Ongeveer 88 spesies |</span> diversity = Ongeveer 88 soorten |</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">diversity_link = Biodiversiteit }} Die '''walvisagtiges''' of '''setaseë''' (''Cetacea'', [[Latyn]]: '''''cetus''''', walvisë, uit [[Grieks]]) is, hoewel hulle glad geen hoewe of selfs tone meer het nie, 'n groep binne die orde [[Cetartiodactyla]] (die ewehoewiges) wat die [[walvis]]se, [[dolfyn]]e, en [[seevark]]e insluit.</span> diversity_link = Biodiversity}}
De '' 'whales' '' of '' 'setages' '' ('' Cetacea '', [[Latin]]: '' '' 'cetus' '' '' whales, uit [ [Grieks]]), hoewel ze geen hoeven of zelfs tenen hebben, een groep in de volgorde [[Cetartiodactyla]] (het evenwicht) die de [[walvis]], [[dolfijn]] e is, en [[zeewering]] e.</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Dit is lank as 'n eie orde beskou, maar genetiese navorsing het getoon dat hulle naverwant aan die [[seekoeie]].</span> Het is lang beschouwd als een eigen orde, maar genetisch onderzoek heeft aangetoond dat ze gerelateerd zijn aan de [[nijlpaard]].</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">''Cetus'' is [[Latyn]] en word in [[biologie]]se name gebruik om "walvis" aan te dui;</span> '' Cetus '' is [[Latijn]] en wordt gebruikt in [[biologie]] namen om walvis aan te duiden;</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">die oorspronklike betekenis was meer algemeen, "groot seesoogdier".</span> de oorspronkelijke betekenis kwam vaker voor, "big sea eye animal".</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Dit is afkomstig van die Antieke Grieks κῆτος (''{{lang|grc-Latn|kētos}}''), wat "walvis" of "enige reuse [[vis]] of seemonster" beteken het". In Griekse mitologie is die monster wat deur Perseus verslaan is, en in die [[sterrebeeld]] Cetus uitgebeeld word, Ceto genoem. Setologie is die tak van marienewetenskap wat handel oor die studie van walvisagtiges. Walvisagtiges is dié [[soogdier]]e wat die beste aangepas is tot lewe in die water. Hulle liggame is spilvormig. Hulle voorste ledemate is tot vinpote aangepas. Die piepklein agterste ledemate is onontwikkeld; hulle is nie aan die ruggraat geheg nie en is binne die liggaam verberg. Die stert het horisontale stertvinne. Walvisagtiges is byna haarloos en word deur 'n dik laag walwisspek beskerm. As 'n groep word hulle gekenmerk deur hoë intelligensie. Die Cetacea bevat ongeveer negentig [[spesie]]s, almal seediere behalwe vir vier varswaterdolfynspesies. Die orde word in twee subgroepe onderverdeel, [[Mysticeti]] (balein- of ba</span> Het komt van het oude Griekse κῆτος (''<nowiki> {{| grc-Latn | kētos}} </nowiki>''), wat "walvis" of "elke gigantische [[vis]]" of "zeemonster" betekent. het monster dat werd verslagen door Perseus en afgebeeld in het [[constellatie]] Cetus, genaamd Ceto. "Setologie is de tak van de mariene wetenschap die zich bezighoudt met de studie van walvisvaarders." Walvissen zijn de beste zoogdiersoorten leven in het water, hun lichamen zijn spindelvormig, hun voorste ledematen aangepast aan vinken.De kleine achterpoten zijn onontwikkeld, ze zijn niet vastgemaakt aan de wervelkolom en zijn verborgen in het lichaam.De staart heeft horizontale staartvinnen. bijna kaal en beschermd door een dikke laag walvishaai, als groep gekenmerkt door een hoge intelligentie.De Cetacea bevat ongeveer negentig [soorten], alle zeedieren behalve vier zoetwatersoorten.De orde is onderverdeeld in twee subgroepen, [[Mysticeti]] (balein- of ba</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">ardwalvisse) en [[Odontoceti]] (tandwalvisse, wat dolfyne en seevarke insluit).</span> ardwalvisse) en [[Odontoceti]] (tandheelkundige walvissen, inclusief dolfijnen en zeeweringen).</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Die spesies wissel in grootte van die Commerson se dolfyn en Tucuxi tot die [[blouwalvis]], die grootste dier wat nog ooit bestaan het.</span> De soorten variëren in grootte van de dolfijn van Commerson en Tucuxi tot de [[blauwe vinvis]], het grootste dier dat ooit heeft bestaan.</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">== Afstamming == Daar is eers gedink dat die Cetaceae se voorsate verwant was aan die Mesonychidae, wat omtrent 55 miljoen jaar gelede geleef het en wat tande gehad het wat baie lyk soos die walvisse s'n.</span> == Afstaming == Eerst werd gedacht dat de voorouders van de Cetaceae gerelateerd waren aan de Mesonychidae, die ongeveer 55 miljoen jaar geleden leefden en tanden hadden die erg op de walvissen leken.</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Maar die genetiese navorsing het in 1997 getoon dat hulle 'n sytak van die [[ewehoewige]]s sou wees, wat naverwant aan die [[seekoeie]] is.</span> Maar het genetische onderzoek toonde in 1997 aan dat ze een vertakking zouden zijn van [[evenwicht]] s, die gerelateerd is aan de [[nijlpaard]].</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Die [[paleontologie|paleontoloë]] was aanvanklik skepties.</span> De [[paleontologie | paleontologen]] was aanvankelijk sceptisch.</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Ewehoewiges het nogtans ''astragali'' (enkelbeendere) wat 'n kenmerkende vorm het.</span> Ewehoeviges hebben nog steeds '' astragali '' (enkelbotten) die een onderscheidende vorm hebben.</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Die Mesonychidae het hierdie kenmerk nie.</span> De Mesonychidae hebben deze functie niet.</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Moderne walvisse het egter geen enkelbeendere nie.</span> Moderne walvissen hebben geen enkel botten.</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Die vroegste groep walvisse waarvan fossiele gevind is, is die Archaeoceti soos ''Pakicetus'' van omtrent 50 miljoen jaar gelede.</span> De vroegste groep walvissen die fossiel werd gevonden, is de Archaeoceti zoals '' Pakicetus '' van ongeveer 50 miljoen jaar geleden.</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">Hulle het steeds pote en hulle enkelbeendere is inderdaad soos die ewehoewiges s'n.<ref>{{webaanhaling|url=http://www.indiana.edu/~ensiweb/lessons/wh.ank.act.pdf|titel=Indiana.edu}}</ref> Later is deur die vonds van ''Indohyos'' die verwantskap met die seekoeie ook bevestig.<ref>''Cetacean Paleobiology'' {{Outeur|Felix G. Marx, Olivier Lambert, Mark D. Uhen}}, John Wiley & Sons, 2016, ISBN 1-118-56136-8, ISBN 978-1-118-56136-2, bls.96,97</ref> Die genetiese resultate is dus deur die fossiele bevestig en die paleontoloë het 'n nuwe respek vir hulle kolloga's wat molekulêre genetika bedryf gekry.</span> Ze hebben nog steeds poten en hun enkelbeentjes zijn inderdaad zoals het evenwicht. <Refref> {{webaanaling | url = http: //www.indiana.edu/~ensiweb/lessons/wh.ank.act.pdf | title = Indiana.edu}} </ ref> Later bevestigden de bevindingen van Indohyos de relatie met nijlpaarden. <Refref> '' Cetacean Paleobiology '' {{Author | Felix G. Marx, Olivier Lambert, Mark D. Uhen}}, John Wiley & Sons, 2016, ISBN 1-118-56136-8, ISBN 978-1-118-56136-2, pp.96,97 </ ref> De genetische resultaten zijn dus door de fossielen bevestig en de paleontologen hebben een nieuw respect voor hun moleculaire genetica collagenen.</span> <span class="notranslate" onmouseover="_tipon(this)" onmouseout="_tipoff()"><span class="google-src-text" style="direction: ltr; text-align: left">==Sien ook== *[[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere]] *[[Lys van Suider-Afrikaanse soogdiere volgens wetenskaplike name]] *[[Suider-Afrikaanse soogdiere en hul ordes]] == Verwysings == {{Verwysings}} {{Walvis-saadjie}}</span> == Zie ook == * [[Lijst van Zuid-Afrikaanse zoogdieren]] * [[Lijst van Zuid-Afrikaanse zoogdieren naar wetenschappelijke namen]] * [[Zuid-Afrikaanse zoogdieren en hun ordes]] == Referenties == {{ Verwijzingen}} {{Whale seed}}</span>
|
