Vlag van Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Kategorieë gealfabetiseer
+ Heraldiese beskrywing volgens die Grondwet van Suid-Afrika
Lyn 37:
}}
 
Die '''nasionale vlag van [[Suid-Afrika]]''' is op 20 April 1994 in die Staatskoerant afgekondig en op [[27 April]] [[1994]] amptelik in gebruik geneem. Die vlag vertoon ’n [[swart]] driehoek met [[geel]] fraiings teen die vlagpaal, ’n [[groen]] [[gaffel (heraldiek)|gaffel]] (horisontale “Y”) met [[wit]] fraiings met sy tande teen die vlagpaal loop in die helfte van die vlag ineen en dan tot in die wapperkant. Bo die groen gaffel is ’n [[rooi]] [[trapesium]] en daaronder is ’n [[blou]] trapesium.
 
== Ontwerp ==
=== Heraldiese beskrywing ===
[[Lêer:Pm cricket shots09 6058.jpg|duimnael|links|Die vlag wapper by ’n sportbyeenkoms in die [[Sydney Cricket Ground-krieketveld]] in 2009.]]
Die nasionale vlag word in die [[grondwet van Suid-Afrika]] soos volg beskryf:<ref>{{af}} {{cite web|title=Die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, 1996|url=http://www.justice.gov.za/legislation/constitution/SAConstitution-web-afr.pdf|publisher=Departement van Justisie en Staatkundige Ontwikkeling|pages=129|accessdate=1 Maart 2018}}</ref>
 
# ''Die nasionale vlag is reghoekig, en is een en ’n half maal langer as die wydte daarvan.''
# ''Dit is swart, goud, groen, wit, rissierooi en blou.''
# ''Dit het ’n groen Y-vormige baan wat een vyfde van die wydte van die vlag is. Die middellyne van die baan strek vanaf die boonste en onderste hoeke naas die vlagpaal, sluit in die middel van die vlag by mekaar aan, en strek daarvandaan horisontaal na die middel van die wapperrand.''
# ''Die groen baan is bo en onder wit gesoom en na die vlagpaal goud gesoom. Elke soom is een vyftiende van die wydte van die vlag.''
# ''Die driehoek naas die vlagpaal is swart.''
# ''Die boonste horisontale baan is rissierooi en die onderste horisontale baan is blou. Hierdie bane is elk een derde van die wydte van die vlag.''
 
=== Simboliek ===
Die vlag van Suid-Afrika is die enigste vlag ter wêreld wat ses verskillende kleure[[kleur]]e in sy ontwerp het (dit sluit skakerings van een kleur in ’n vlag uit).<ref name="cia_factbook">{{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sf.html|title=South Africa|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|date=6 Mei 2016|accessdate=17 Mei 2016}}</ref> Daar is geen amptelike simboliek aan die vlagkleure verbonde nie.<ref name="cia_factbook" /> Rooi, wit en blou, die kleure van [[Nederland]] en die [[Verenigde Koninkryk]] wie se setlaars die land gedurende die koloniale tydperk geregeer het, is geïntegreer met die [[Pan-Afrika kleure]] van die [[African National Congress|ANC]] (wat die vernaamste versetbeweging teen die rassistiese regering was), naamlik swart, geel en groen.<ref name="cia_factbook" /> Die gaffel (Y) beteken dat Suid-Afrika vorentoe die toekoms moet ingaan met die verskillende rassegroepe as een,<ref name="cia_factbook" /><ref name="Greig">{{en}} {{cite book|author=Greig, Charlotte|title=The Dictionary of Flags|publisher=Grange Books|isbn=1-840137-58-4}}</ref> of dat die hede en die verlede saamvloei.<ref name="Die_Burger">{{af}} {{cite web|url=http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1998/09/19/2/37.html|title=Xhosa|publisher=[[Die Burger]]|date=19 September 1998|accessdate=17 Mei 2016}}</ref>
[[Lêer:Pm cricket shots09 6058.jpg|duimnael|links|Die vlag wapper by ’n sportbyeenkoms in die Sydney Cricket Ground in 2009.]]
Die vlag van Suid-Afrika is die enigste vlag ter wêreld wat ses verskillende kleure in sy ontwerp het (dit sluit skakerings van een kleur in ’n vlag uit).<ref name="cia_factbook">{{en}} {{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sf.html|title=South Africa|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|date=6 Mei 2016|accessdate=17 Mei 2016}}</ref> Daar is geen amptelike simboliek aan die vlagkleure verbonde nie.<ref name="cia_factbook" /> Rooi, wit en blou, die kleure van [[Nederland]] en die [[Verenigde Koninkryk]] wie se setlaars die land gedurende die koloniale tydperk geregeer het, is geïntegreer met die kleure van die [[African National Congress|ANC]] (wat die vernaamste versetbeweging teen die rassistiese regering was), naamlik swart, geel en groen.<ref name="cia_factbook" /> Die gaffel (Y) beteken dat Suid-Afrika vorentoe die toekoms moet ingaan met die verskillende rassegroepe as een,<ref name="cia_factbook" /><ref name="Greig">{{en}} {{cite book|author=Greig, Charlotte|title=The Dictionary of Flags|publisher=Grange Books|isbn=1-840137-58-4}}</ref> of dat die hede en die verlede saamvloei.<ref name="Die_Burger">{{af}} {{cite web|url=http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1998/09/19/2/37.html|title=Xhosa|publisher=[[Die Burger]]|date=19 September 1998|accessdate=17 Mei 2016}}</ref>
 
=== Ontwerp ===
[[Lêer:Flag of southafrica (atamari).jpg|duimnael|Die Vlagvlag van Suid-Afrika in [[Kampsbaai]]., [[Kaapstad]]]]
Met die aanvang van die nuwe regering in 1994 het Suid-Afrika ook ’n nuwe vlag gekry om die nuwe verenigde nasie te simboliseer. Die vlag is ontwerp deur [[Frederick Brownell]], destydse staatsheraldikus van Suid-Afrika.
 
<center>[[Lêer:Flag of South Africa (construction sheet).png|350px|senter|Konstruksietekening]]</center>
Line 75 ⟶ 85:
| Reflex blue c
|- align=center
| [[RGB-kleursisteemkleurmodel]]
| style="background-color:#007C59"|
| 0-124-89
Line 133 ⟶ 143:
 
== Geskiedenis ==
[[Lêer:Flag of South Africa 1928-1994, small flags.svg|duimnael|Die drie kleinere vlae binne die vroeëre vlag van Suid-Afrika van links na regs: die [[vlag van die Verenigde Koninkryk]], die vlag van die [[Oranje-Vrystaat]] en die vlag van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] ([[Transvaal]]).]]
[[Lêer:New South African flag unveiling.jpg|duimnael|Die voormalige Suid-Afrikaanse ambassadeur tot die Verenigde State, [[Harry Schwarz]], onthul die nuwe vlag van Suid-Afrika op 6 Mei 1994.]]
Na die [[Tweede Vryheidsoorlog]] van 1899 tot 1902 en die stigting van die [[Unie van Suid-Afrika]] in 1910 is die [[Vlag van die Verenigde Koninkryk|Britse vlag]] gebruik as die vlag van die Unie. Vir gebruik op see is blou en rooi [[Britse vaandels]] gebruik, met die wapenskild uit die landswapen om hulle te differensieer. Hierdie is nie bedoel as die nasionale vlag nie maar as [[Burgerlike Vaandel|handelsvlag]] en [[Staatsvlag|diensvlag ter see]], maar in werklikheid is veral die rooi variant as nasionale vlag beskou.
 
Met uniewording in 1910 het die "Union Jack" van die Verenigde Koninkryk ook Suid-Afrika se vlag geword. Vir gebruik op see is die blou en rooi Britse vaandels gebruik, met Suid-Afrika se landswapen daarop om hulle van die gewone vaandels te onderskei.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://fotw.fivestarflags.com/za_1910.html |title=South African Vessels Ensign |author=Flags of the World |accessdate=17 Mei 2016 }}</ref><ref>{{de}} {{cite web |url=http://www.flaggenlexikon.de/fsuedafr.htm |title=Südafrika – Großbritannien Flaggensystem eingeführt |author=Volker Preuß |accessdate=17 Mei 2016 }}</ref> Na bewering het generaal [[Louis Botha]] tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] die rooi vaandel gebruik in sy kampanje in [[Duits-Suidwes-Afrika]]. Die rooi vaandel is glo soms op regeringsgebou gehys en die blou vaandel is by Suid-Afrika se kantore in die buiteland gehys.<ref>{{en}} {{cite book|author=F.G. Brownell|title=National and Provincial Symbols|year=1993}}</ref>
 
In 1925 het Suid-Afrikaners begin dink aan ’n eie vlag vir die land. Daar was felle teenstand deur sommige "jingoes" wat niks anders as die Union Jack wou hê nie. In [[Durban]] het 15&nbsp;000 mense amper oproerig geraak in hul teenstand teen ’n nuwe vlag. Self dié wat ’n nuwe vlag voorgestaan het, het ook erg baklei. Die regering het professor Blommaert in bevel van ’n sentrale vlagkomitee aangestel om aanbevelings te maak. Hul verslag is eers in 1927 ingedien. Die komitee se aanbeveling was dat die agtergrond van die vlag Prins Willem van Oranje se vlag van ewe wye horisontale oranje, wit en blou bande moes wees. Hierdie vlag was juis die agtergrond van die [[Verenigde Oos-Indiese Kompanjie|Nederlands-Oos-Indiese Kompanjie]] toe hulle aan die Kaap landKaapland. Die vlag word ook die Van Riebeeckvlag of die Prinsevlag genoem. In die middel van die wit baan was die vlag van die [[Oranje-Vrystaat]] wat vertikaal en vol oopgesprei afhang. Aan weerskante daarvan en vas daarteen die Union Jack, soos dit in 1927 bestaan het, horisontaal en vol oopgesprei in die rigting van die vlagpaal; die [[Vierkleur]] van die [[Zuid-Afrikaansche Republiek]] horisontaal en vol oopgesprei weg van die vlagpaal af.<ref>{{en}} {{cite book|author=Peter Joyce|title=The South African Family Encyclopaedia|publisher=Struik|year=1989}}</ref><ref>{{af}} Artikel 5 van Die Grondwet van die Republiek van Suid-Afrika, Wet no. 32 van 1961.</ref> Die regering het tot ’n verdere vergelyk gekom: Daar sou voortaan twee nasionale vlae in Suid-Afrika wees, die nuwe vlag en die Union Jack. Die [[Minister van Binnelandse Sake|minister van binnelandse sake]] wat die wetsontwerp voorgestel het, [[Daniël François Malan]], het verduidelik dat "Union nationals must also be British subjects, a smaller circle within a larger one". Die Uniale Nasionaliteit en Vlae Wet (No. 40 van 1927) is met ’n groot meerderheid aanvaar. Die nuwe vlag is vir die eerste keer op 31 Mei 1928 gehys.<ref>{{en}} {{cite book|author=Eric A Walker|title=A History of Southern Africa|publisher=Longmans|location=Kaapstad|year=1962|pages=613}}</ref>
 
Die keuse van die Prinsevlag as basis was ’n kompromie omdat dit die eerste vlag was op Suid-Afrikaanse bodem en omdat dit ’n polities neutrale vlag was (dit was geen land se nasionale vlag nie). ’n Ander aspek aan die kompromie was dat die Britse vlag óók die amptelike vlag sou bly. Suid-Afrika was dus die enigste land ter wêreld met twee nasionale vlae. Hierdie situasie het in 1957 verander toe die Unievlag (''Union Jack'') haar status as nasionale vlag verloor het. Die rooi vaandel van 1910 is egter tot 1 Januarie 1960 as die handelsvlag behou.<ref name=msa>{{af}} Handelskeepvaartwet 1951; ''Staatskoerant'' nr 6085 gedateer 25 Julie 1958</ref> Met Republiekwording is dieselfde nasionale vlag behou.<ref>{{af}} Wet 32 van 1961, artikel 5</ref>
 
Ná ’n [[Suid-Afrikaanse referendum van 1960|referendum]] het Suid-Afrika op 31 Mei 1961 ’n republiek geword maar die vlag het dieselfde gebly ondanks druk van Brittanje om die Britse vlag te verwyder.
 
== Ander vlae ==
Line 186 ⟶ 196:
Lêer:Naval Ensign of South Africa (1959-1981).svg| {{FIAV|historical}} 1959 tot 1981
Lêer:Naval Ensign of South Africa (1981-1994).svg| {{FIAV|historical}} 1981 tot 1994
Lêer:Flag of South Africa.svg| {{FIAV|historical}} 27 April 1994 -tot 11 November 1994
Lêer:Naval Ensign of South Africa.svg| sedert 1994
</gallery></center>
Line 210 ⟶ 220:
 
== Protokol ==
[[Lêer:South Africa Cape Town Castle Flags.jpg|duimnael|300px|Historiese vlae wapper oor die [[Kasteel die Goeie Hoop]] (v.l.n.r.) die huidige vlag van Suid-Afrika sedert 1994, die vorige vlag van Suid-Afrika (1928–1994), die vlag van die Verenigde Koninkryk (1806–1928), die [[vlag van Nederland]] (1803–1806), die vlag van Groot-Britannje (1795–1803) en die Nederlandse Prinsevlag (1652–1795)]]
[[Lêer:South africa flag horizontal and vertical.svg|duimnael|Die vlag van Suid-Afrika (horisontaal en vertikaal).]]
[[Lêer:SouthAfricaFlagTwoNations.jpg|duimnael|Vlag van Suid-Afrika gekruis met ’n ander nasionale vlag.]]
[[Lêer:SouthAfricaFlagNonNational.jpg|duimnael|Plek van die Suid-Afrikaanse vlag ten opsigte van ander nasionale vlae.]]
[[Lêer:SouthAfricaFlagParade.jpg|duimnael|Plek van die Suid-Afrikaanse vlag in ’n parade.]]
[[Lêer:SouthAfricaFlagIndoors.jpg|duimnael|Plek van die Suid-Afrikaanse vlag onder dak.]]
Die protokol vir die gebruik van die Suid-Afrikaanse vlag is vasgestel en uitgegee kort voor dit in 1994 aanvaar is. Dit bepaal die gebruik van die vlag in Suid-Afrika. Die reëls vir die gebruik van die vlag buite die grense van Suid-Afrika word bepaal deur die plek waar die vlag gebruik word.
 
Line 223 ⟶ 238:
Die vlag moet seremonieel gehys en gestryk word. Wanneer iemand sien dat ’n amptelike vlag gehys of gestryk word behoort hulle te stop en eerbied te toon. Wanneer so iemand ’n hoed op het behoort dit afgehaal te word en voor die persoon se hart gehou te word. Persone in uniform moet volgens hul diensvoorskrifte die vlag groet.
 
[[Lêer:South africa flag horizontal and vertical.svg|duimnael|Die vlag van Suid-Afrika (horisontaal en vertikaal).]]
Die vlag moet altyd korrek vertoon word, d.w.s. met die swart driehoek teen die vlagpaal. Die vlag mag ook vertikaal gehang word deur die vlag te hys, dit so te draai dat die swart driehoek bo is en die vlag om te draai. Die rooi trapesium behoort dus links te wees. ’n Mens “lees” ’n vlag soos ’n boek, van bo na onder en van links na regs en na die omwenteling behoort die resultaat dieselfde te wees.
 
Line 231 ⟶ 245:
Die reëls betreffende die korrekte metodes om die vlag te vertoon stel dat wanneer twee Suid-Afrikaanse vlae horisontaal aan ’n muur agter ’n podium gehang word, hulle vlagpaalkante na mekaar behoort te wys met die rooi baan aan die bokant. Indien die vlag aan ’n stok in die muur gehang word moet die stok op ’n sekere hoek ten opsigte van die muur geplaas wees, sodat die vlag nie aan die muur raak nie.
 
=== Die vertoningVertoning van die vlag saam met ander nasionale vlae ===
[[Lêer:SouthAfricaFlagTwoNations.jpg|duimnael|Vlag van Suid-Afrika gekruis met ’n ander nasionale vlag.]]
Indien twee nasionale vlae, waaronder dié van Suid-Afrika, aan gekruisde stokke hang, moet die vlagpaalkante van die vlae na mekaar wys en die vlae moet volledig kan wapper. Die bokant van die stok van die Suid-Afrikaanse vlag moet aan die regterkant wees (wanneer van voor gesien word).
 
Wanneer die Suid-Afrikaanse vlag in die lug saam met ander nasionale vlae gehang word is daar verskeie reëls wat die manier bepaal hoe die vlag behandel moet word. Binne Suid-Afrika moet die Suid-Afrikaanse vlag altyd die ereposisie kry; dit beteken dat die vlag die verste na regs van al die vlae moet hang (aan die linkerkant wanneer dit van voor af gesien word). Alle ander nasionale vlae moet daarna in alfabetiese volgorde volg en dit moet ongeveer so groot soos die Suid-Afrikaanse vlag wees. Elke vlag moet aan ’n afsonderlike stok gehang word en die Suid-Afrikaanse vlag moet altyd eerste gehys en laaste gestryk word.
 
=== Die vertoningVertoning van die vlag met nie-nasionale vlae ===
[[Lêer:SouthAfricaFlagNonNational.jpg|duimnael|Plek van die Suid-Afrikaanse vlag ten opsigte van ander nasionale vlae.]]
[[Lêer:SouthAfricaFlagParade.jpg|duimnael|Plek van die Suid-Afrikaanse vlag in ’n parade.]]
[[Lêer:SouthAfricaFlagIndoors.jpg|duimnael|Plek van die Suid-Afrikaanse vlag onder dak.]]
Wanneer die vlag saam met ander vlae getoon word wat nie nasionale vlae is nie, soos reklamebaniere of bedryfsvlae, moet alle vlae aan ’n aparte stok hang en moet die Suid-Afrikaanse vlag óf voor die ander vlae hang, óf in die middel van die vlae óf aan die linkerkant (van voor af gesien). Wanneer die Suid-Afrikaanse vlag in ’n optog gebruik word saam met ander vlae, moet die vlag aan die voorpunt van die optog wees; indien die vlae in een lyn is moet die Suid-Afrikaanse vlag aan die regterkant wees.
 
=== Die gebruikGebruik van die vlag in geboue ===
Wanneer die vlag binnenshuis in sale by openbare vergaderings of byeenkomste getoon word, moet die vlag altyd die ereposisie inneem: indien dit langs die spreker getoon word, moet dit aan die regterkant van die spreker wees; wanneer dit elders in die saal is moet dit regs van die publiek wees.
 
Line 258 ⟶ 268:
 
== Verwysings ==
{{Verwysings|23}}
 
== Bronne ==
* {{en}} {{cite book|ref=harv|last=Saker|first=Harry |title=The South African flag controversy, 1925-19281925–1928|url=http://books.google.com/books?id=mYgaAAAAYAAJ|year=1980|publisher=Oxford University Press|location=Kaapstad}}
* {{af}} {{cite book|ref=harv|last=Pama|first=C|title=Die vlae van Suider-Afrika|url=http://books.google.com/books?id=0AkVNAAACAAJ|year=1984|publisher=Tafelberg|isbn=978-0-624-02070-7}}
* {{en}} {{cite journal|last=Brownell|first=F.G.|author-link=Fred Brownell|title= The Union Jack over Southern and Central Africa: 1795–1994|journal=SAVA Journal|date=Maart 1994|pages=|isbn=0-620-18833-2}}