Hans Dons de Lange: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Lyn 74:
== Verhoor, vonnis en teregstelling ==
[[Lêer:De Lange Hans Dons Steen.jpg|duimnael|Gedenksteen ter herinnering aan Hans Dons de Lange op die plek waar sy oorskot begrawe is]]
Op 1 Desember 1860, nie ver nie van De Lange se plaas Valsfontein (naby die huidige [[Newcastle]]), sterf 'n Zoeloe-man weens 'n skietwond. De Lange word aangekla vir die moord, hoewel geen motief tydens die verhoor vasgestel kon word nie. Die Kroon se hoofgetuie ontken ook tydens die verhoor sy eie weergawe wat hy tydens die ondersoek voor die verhoor verskaf het. Ten spyte van die swak gehalte van die getuienis teen hom vind die jurie De Lange nogtans skuldig aan moord. Die verdediging voer ter versagting aan dat dit nie moord met voorbedagte rade was nie en dat De Lange dus vrygelaat behoort te word, maar die doodsvonnis word hom opgelê.
 
Die uitslag van die verhoor was toe, en is steeds, kontroversieel in die lig van die omstandighede en getuienis in die hof. Daar is vandag nog diegene wat glo dat De Lange óf te swaar gestraf is, óf heeltemal onskuldig was. Daar is ook allerhande apokriewe en totaal onware stories wat vandag nog die rondte doen: Een hiervan is dat die owerhede 'n swart konstabel gestuur het om De Lange in hegtenis te neem en dat De Lange dit as 'n belediging beskou het, waarná hy op die konstabel geskiet en hom dodelik verwond het. Hierdie weergawe is duidelik van alle waarheid ontbloot en is waarskynlik 'n verbeeldingsvlug gebore uit die rassevooroordeel van die apartheidsjare. Vele ander stertjies waarvoor daar geen historiese gronde bestaan nie word ook dikwels by die (ware of onware) weergawes bygelas. Hoe dit ookal sy, die debat duur voort en sal waarskynlik nog vir geslagte lank só voortduur.