Wysiging soos op 18:38, 24 April 2018 wysig Pynappel (besprekings \| bydraes) Koppelvlakadministrateurs, Administrateurs 39 985 edits k Revert to revision 1478239 dated 2016-08-06 18:05:02 by SpesBona using popups ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 21:00, 25 April 2018 wysig maak ongedaan SpesBona (besprekings \| bydraes) Burokrate, Administrateurs 69 040 edits + Kaarte & Commons Nuwer wysiging →
Lyn 1: {{Mediese vrywaringsnota~~\|datum=Junie 2014~~}} {{Inligtingskas siekte \|naam = Tuberkulose Lyn 15: \|MeshID = D014376 }} [[Lêer:Mycobacterium tuberculosis 8438 lores.jpg\|thumb\|260px\|'n Skanderende mikrograaf van ''Mycobacterium tuberculosis''. ]]▼ '''Tuberkulose''', ook genoem '''TB''' (afkorting vir Tuberkel-basillus), '''phthisis''', en '''tering''', is 'n algemene en dodelike infektiewe siekte.<!-- onduidelike sin: As dit nie behandel word nie, sal meer as 50% sterf binne 'n paar jaar.--> Dit is verantwoordelik vir ongeveer 2-3 miljoen sterftes per jaar uit ongeveer 9-10 miljoen gevalle en kom veral voor in onderontwikkelde, tropiese lande.▼ ▲'''Tuberkulose''', ook genoem '''TB''' (afkorting vir Tuberkel-basillus), '''phthisis''', en '''tering''', is 'n algemene en dodelike infektiewe siekte.<!-- onduidelike sin: As dit nie behandel word nie, sal meer as 50% sterf binne 'n paar jaar.--> Dit is verantwoordelik vir ongeveer ~~2-3~~2–3 miljoen sterftes per jaar uit ongeveer ~~9-10~~9–10 miljoen gevalle en kom veral voor in onderontwikkelde, tropiese lande. ▲[[Lêer:Mycobacterium tuberculosis 8438 lores.jpg\|~~thumb~~duimnael\|~~260px~~links\|'n Skanderende mikrograaf van ''Mycobacterium tuberculosis''. ]] [[Lêer:Tuberculosis world map - DALY - WHO2004.svg\|duimnael\|400px\|Ongeskiktheids-aangepaste lewensjaar vir tuberkulose per 100 000 inwoners in 2004:<ref>{{cite web \|url=http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/estimates_country/en/index.html \|title=WHO Disease and injury country estimates \|year=2004 \|work=[[Wêreldgesondheidsorganisasie]] \|accessdate=11 November 2009 \|deadurl=no \|archive-url=https://web.archive.org/web/20091111101009/http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/estimates_country/en/index.html \|archivedate=11 November 2009 \|df=dmy-all }}</ref> {{columns-list\|4\| {{sleutel\|#b3b3b3\|Geen data}} {{sleutel\|#ffff65\|≤10}} {{sleutel\|#fff200\|10–25}} {{sleutel\|#ffdc00\|25–50}} {{sleutel\|#ffc600\|50–75}} {{sleutel\|#ffb000\|75–100}} {{sleutel\|#ff9a00\|100–250}} {{sleutel\|#ff8400\|250–500}} {{sleutel\|#ff6e00\|500–750}} {{sleutel\|#ff5800\|750–1000}} {{sleutel\|#ff4200\|1000–2000}} {{sleutel\|#ff2c00\|2000–3000}} {{sleutel\|#cb0000\|≥3000}}}}]] [[Lêer:Tuberculosis world map-Deaths per million persons-WHO2012.svg\|duimnael\|400px\|Sterftes weens tuberkulose per miljoen persone in 2012: {{columns-list\|4\| {{sleutel\|#ffff20\|0–3}} {{sleutel\|#ffe820\|4–7}} {{sleutel\|#ffd820\|8–16}} {{sleutel\|#ffc020\|17–26}} {{sleutel\|#ffa020\|27–45}} {{sleutel\|#ff9a20\|46–83}} {{sleutel\|#f08015\|84–137}} {{sleutel\|#e06815\|138–215}} {{sleutel\|#d85010\|216–443}} {{sleutel\|#d02010\|444–1 359}}}}]] [[Lêer:Tuberculosis-prevalence-WHO-2009.svg\|duimnael\|400px\|2009-wêreldkaart met [[Afrika suid van die Sahara]] in verskillende skakerings van geel, waarby die voorkoms van meer as 300 gevalle per 100 000 mense voorkom, en met die [[VSA]], [[Kanada]], [[Australië]] en [[Noord-Europa]] in skakerings van diepblou waar ongeveer 10 gevalle per 100 000 voorkom. [[Asië]] is geel, maar nie heeltemal so helder nie, wat voorkoms van ongeveer 200 per 100 000 aandui. [[Suid-Amerika]] is in donkergeel.<ref>{{cite book \|title=Global tuberculosis control: epidemiology, strategy, financing \|author=World Health Organization \|year=2009 \|isbn=978-92-4-156380-2 \|chapter=The Stop TB Strategy, case reports, treatment outcomes and estimates of TB burden \|chapterurl=http://who.int/tb/publications/global_report/2009/annex_3/en/index.html \|access-date=14 November 2009 \|pages=187–300 \|deadurl=yes \|url=http://www.who.int/tb/publications/global_report/2009/annex_3/en/index.html \|archive-url=https://web.archive.org/web/20091119022738/http://www.who.int/tb/publications/global_report/2009/annex_3/en/index.html \|archive-date=19 November 2009 \|df=dmy-all }}</ref>]] Die [[longe]] word meestal aangetas (pulmonêre TB), maar verskeie ander stelsels en organe in die liggaam kan ook aangetas word. Hieronder tel die sentrale senuweestelsel, limfatiese stelsel, bloedsomloopstelsel, genito-urinêre stelsel asook been en gewrigte. Line 32 ⟶ 61: == Behandeling == [[Lêer:World tb.png\|thumb\|250px\|links\|Wêreldwye verspreiding van TB. Gevalle per 100 000; Rooi= >300, oranje = 200-300; geel = 100-200; groen 50-100 and grys <50. Van 'n 2006 ondersoek deur die ''WHO''.]] Vergrote mediastinale limfkliere, konsolidasies regs onder (vir die waarnemer links) in die long en gedissemineerde tuberkulose kan gewoonlik behandel word met 'n kombinasie van geneesmiddels, wat meestal insluit [[isoniasied]] (INH), [[rifampisien]], pirasinamied en etambutol. Die behandeling is vir minstens 6 maande en kan newe-effekte hê. Die behandeling word meestal op 'n buitepasiënt-basis geneem met die nodige ondersteuning- en isolasiemaatreëls. 'n Minderheid van TB-pasiënte word opgeneem vir behandeling in die hospitaal. Line 41 ⟶ 69: Wêreldwyd word die DOTS-strategie (Directly Observed Therapy Short course) steeds toegepas as behandelingsmetode. Hier word medikasie onder toesig geneem. Ander elemente van DOTS is 'n owerheid wat TB aktief bestry, wye toegang tot akkurate mikroskopiese ondersoek van sputum (ZN-kleuring), beskikbaarheid van goeie geneesmiddels en die aanmelding van alle gevalle. == Verwysings == ~~[[Kategorie:Aansteeklike siektes]]~~ {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn\|Tuberculosis}} [[Kategorie:Bakteriële siektes]]

Tuberkulose: Verskil tussen weergawes