John Molteno: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Geboorte- en sterftejaarkategorieë bygevoeg
Lyn 70:
Toe goewerneur sir [[Henry Barkly]] uit Londen na die Kaap gestuur word met die mandaat om verantwoordelike regering vir die kolonie in te voer, het Molteno die wetsontwerp deurgevoer en word hy in 1872 die eerste Kaapse eerste minister. Sy kommissaris van openbare werke was [[John X. Merriman]], uiteindelik van 1908 tot [[Uniewording]] in 1910 die Kaap se laaste eerste minister.
 
Molteno se eerste taak was om die kolonie se finansies rereg te ruk. Die nuutgevonde inkomste uit die [[diamant]]- en [[volstruis]]bedryf het hy gebruik om die Kaap se opgehoopte skuld te delg en het groot belê in infrastruktuur, waaronder die telegraafstelsel en 'n ambisieuse spoorwegprojek. Hy het ook die landboubedryf help herleef en was die grondlegger van wydlopende besproeiingstelsel. Namate uitvoer toegeneem het, het die Kaapse ekonomie herstel sodat daar 'n redelike oorskot op die begroting was aan die einde van sy ampstermyn. Hy was regeringshoof tydens die [[Negende Grensoorlog]] in 1877, 'n sterk teenstander van verdeeldheid in die kolonie en het baie moeite gedoen om die verdeeldheid tussen die Westelike en Oostelike Provinsie te oorbrug. Ook het hy teenstanders se voorstelle gekeer om die gewapende magte van die Kaap op rassegrondslag te skei. Tydens sy bewind is die [[Universiteit van Suid-Afrika|Universiteit van die Kaap die Goeie Hoop]] gestig, wat mettertyd ontwikkel het tot die hedendaagse Unisa, asook die [[Universiteit Stellenbosch|Victoria-kollege]], voorloper van die Stellenbosse universiteit.
 
Molteno se administrasie het deurgaans sterk teenkanting teen imperiale inmenging in die Kaap se aangeleenthede gebied. Hy het byvoorbeeld in 1875 geweier om aan die Britse minister van kolonies [[lord Carnarvon]], se konferensie oor die federasie van verskeie Suider-Afrikaanse kolonies by te woon, vanweë die minister se taktlose optrede. Carnarvon het minister geword ná 'n bewindsverandering in Londen wat gelei het tot 'n sterk pro-imperiale beweging wat 'n federasie of konfederasie op suidelike Afrika wou afdwing. Die Kaapse regering het gereken so 'n beweging moes vanuit die subkontinent self kom en het die imperiale regering se voorskriftelike ingesteldheid onwrikbaar teengestaan.