Gnostisisme: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Lyn 26:
Besonderhede oor die organisasie en omvang van die antieke Gnostisisme is baie skaars, maar Simon Magus, 'n bedrewe Siriese towenaar, word beskou as een van die "vaders" van dié geloof. Magus, later leier van die Siriese Gnostisiste, het onder meer die Bybelse verhale van die mens se sondeval in die Tuin van Eden (Genesis 2, 3) en die volk Israel se uittog uit Egipte as beeldspraak beskou. Hierdie oortuigings word vandag nog deur baie Gnostisiste gehuldig.
 
Teen ongeveer 120 nCn.C. was Basilides die leier van die ander groot Gnostiese groep van daardie tyd – die Alexandriese Gnostisiste. Basilides het leerstellinge van die Egiptiese Hermitisme, Oosterse okkultisme, astrologie en Persiese filosofie deel gemaak van die Gnostisisme. Hy was tot met sy dood lid van die Christelike kerk in [[Alexandrië]] en het ook verskeie doktrines uit die Christelike leer aangepas by sy Gnostiese oortuigings.
 
== Amper Gnostiese pous ==
Basilides is teen ongeveer 140 nCn.C. opgevolg deur Valentinus, 'n gebore Egiptenaar en kenner van die Griekse kultuur en filosofie. Soos sy voorganger,was Valentinus 'n gesiene lid van die Christelike kerk en volgens sommige bronne was hy byna bestem om die pous of minstens 'n biskop te word. Valentinus moes later uit die Christelike kerk bedank.
 
Sy belangrikste bydraes tot die Gnostisisme is moontlik die konsep van die pleroma, asook die oortuiging dat onkunde die "wortel van die materiële en verderflike wêreld" is en dat hierdie wêreld sal ophou bestaan sodra onkunde deur kennis uitgeroei is.
 
== Bloeitydperk onder Mani ==
Die tweede helfte van die tweede eeu ná Christus was die begin van 'n bloeitydperk vir die Gnostisisme in Alexandrië en ander gebiede rondom die Middellandse See. Die wedersydse invloed tussen Gnostisisme en veral die Christendom was in dié tyd ook die sterkste.
 
In die derde eeu nCn.C. het Manichaeus (216-277 nCn.C.), of Mani, soos hy bekend gestaan het, die leier van die Gnostisiste in Alexandrië geword. Mani was 'n Joodse Christen wat as 'n Baptis grootgeword het, maar onder sy leierskap het dieGnostisisme ongekende groei beleef.
 
Manicheïsme, soos wat sy besondere skool van Gnostisisme bekend gestaan het, sou die meeste ander Gnostiese groepe oorleef en eers in die Middeleeue heeltemal van die toneel verdwyn.
 
== Einde van 'n era ==
Weens die feit dat die antieke Gnostisisme soveel konsepte uit veral die Christelike Leer oorgeneem en dit dan by Gnostiese sieninge aangepas het, was dit onvermydelik dat 'n botsing tussen dié twee groepe moes plaasvind. Teen die einde van die derde eeu nCn.C. het die Christelike kerk hom al hoe meer begin uitspreek teen die "vals leringe" van die Gnostisiste, en vooraanstaande filosowe soos die Neo-Platonistiese Plotinus het Gnostisisme ook in die openbaar gekritiseer.
 
Hoewel gevalle voorgekom het waar Gnostisiste weens hul geloof deur die Christelike kerk vervolg is, het die kerk dié stryd teen Gnostisisme grootliks gewen deur Gnostisiste te oortuig dat hulle 'n vals godsdiens aanhang. Baie Gnostisiste het hulle tot die Christelike leer bekeer, en teen die middel van die vierde eeu nCn.C. het die Gnostisisme vir alle praktiese doeleindes opgehou om as georganiseerde godsdiens te bestaan.
 
== Middeleeuse oplewing ==
 
Terwyl die Gnostisisme in die Weste van die toneel verdwyn het, het dit steeds in Asië as Manicheïsme bly voortbestaan. Tydens die Middeleeue het die Gnostisisme egter ook in Europa 'n kortstondige oplewing beleef toe Katharisme in Frankryk begin het.
 
Die Kathare is egter genadeloos deur die Rooms-Katolieke Kerk uitgewis tydens die Albigensiese Kruistogte en die Inkwisisie (1231 NCn.C.). Daarmee is die Gnostisisme, met die moontlike uitsondering van een oorblywende groep in Iran en Irak, 'n finale nekslag toegedien waarvan hy tot nou toe nog nie herstel het nie.
 
== Gnostisisme vandag ==