Genootskap van Regte Afrikaners: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes) kyk ook |
k Uitleg van bronteks |
||
Lyn 30:
==Die Patriot-woordeboeke==
[[Lêer:SJ du Toit aan die Kweekskool, portret.jpg|duimnael|regs|245px|S.J. du Toit het die leiding geneem met die Afrikaanse woordeboeke]]
Die Patriot-woordeboeke van 1902 en 1904 was die vervulling van art. XI van die GRA se werkprogram. Veral ds. S.J. du Toit het die samestelling van 'n woordeboek van meet af aan as 'n doelwit gestel, maar die ander lede het gevoel dat die taak te uitgebreid was om dadelik daarmee te begin. Onder die skuilnaam "Ware Afrikaner" het ds. du Toit egter reeds in 1874 (voor die GRA se stigting) 'n reeks artikels oor Afrikaans in die Kaapse koerant, ''[[De Zuid-Afrikaan]]'', laat verskyn. Ene "Klaas Waarsegger, Jnr." (d.i. [[C.P. Hoogenhout]] en latere GRA-lid) het daarop in 'n brief aan die blad gevra dat daar tog vaste spelreëls moet wees. Ds. du Toit het vervolgens sewe reëls soos volg uiteengesit, wat met die uitsondering van reël 5 deur Hoogenhout aanvaar is:<br />
:1. Skryf soos jy praat.<br />
:2. Eiename en vreemde woorde behou hulle spelling.<br />
:3. Z word vervang deur s, behalwe in gevalle onder 2.<br />
:4. In oop lettergrepe word 'n klinker nooit verdubbel nie.<br />
:5. Die wegval van 'n medeklinker word met ' aangedui.<br />
:6. Daar word 4 e's onderskei: a) die e in en b) "die gewone e en skerpe é", soos in die twee lettergrepe van gegé; c) "die dowwe ê", soos in hê, pêrd, wêreld; d) die "korte è" in nè.<br />
:7. Sch word vervang deur k.<br />
Ds. du Toit het dan die aanwending van reël 5 beperk tot die meer noodsaaklike ho'e, da'e en ander, terwyl hy ook elke ch deur g en au deur ou vervang het. 'n Stom w het ook weggeval, behalwe waar dit deur u voorafgegaan word.<ref name = HJJM>[http://www.dbnl.org/tekst/toit001patr01_01/toit001patr01_01.pdf S.J. du Toit, Patriot woordeboek: Afrikaans-Engels], editie H.J.J.M. van der Merwe, J.L. van Schaik, Pretoria, 1968</ref> Die woordeboek sou uiteindelik sowat 16 500 woorde bevat, wat na ds. du Toit se mening sowat 1 100 suiwer Afrikaanse woorde ingesluit het, wat van Hollands sou verskil of glad nie daarin voorkom nie. Etlike hiervan het egter wel in Nederlandse dialekte bestaan wat aan ds. du Toit onbekend was. Die Patriot-woordeboek het in 1902 verskyn onder 'n tweetalige titel, en in 1904 het ''Part II: English-Cape Dutch'' verskyn. Die eerste deel, Afrikaans-Engels, beslaan 'n "Foorberig / Preface" van 6 bladsye, gevolg deur die woordelys van 276 bladsye in dubbelkolom. Deel II beslaan 355 bladsye. Die woordeboek het ds. du Toit gevestig as die belangrikste grondlegger van die Afrikaanse spellingsisteem. Hierdie werkbare sisteem het 'n einde gebring aan die inkonsekwensies en reëlloosheid van vroeër. Dit is sterk beïnvloed deur Pannevis se lywige versameling afrikanismes uit die Paarl-omgewing, en tot 'n mindere mate deur dié van Mansvelt.<ref name = HJJM/>
| |||