Oksitaans: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Etiket: 2017-bronwysiging |
Etiket: 2017-bronwysiging |
||
Lyn 54:
=== Die kruistog teen die Kathare ===
Gedurende die kruistog teen die Albigensers of Kathare tussen 1209 en 1229/44 het Oksitanië, wat tot dusver de facto onafhanklik was en onder Katalaans-Aragonese invloed gestaan het (veral die graafskap Tolosa), onder die bewind van Franse konings gekom. Die Franse besetting van Oksitanië het 'n einde gemaak aan die noue betrekkinge met Aragón-Katalonië. Die heersers van Aragón en Katalonië het hulle belangesfeer vervolgens uitgebrei na die Iberiese Skiereiland, waar hulle aktief betrokke was by die Christelike herverowering, die sogenaamde ''[[Reconquista]]'', en die westelike Middellandse Seegebied.
In die grusame [[kruistog]]te van 1209 tot 1244 is duisende mense vermoor en die bloeiendste kultuur in [[Europa]] vernietig. Die [[Kathaar|Kathare]], wat nie die goddelikheid van Jesus Christus wou aanvaar nie en die aardse god van die Hebreeuse Skrifte verwerp het, is deur "Christelike" Noord-Franse leërs en met goedkeuring van die [[Vatikaan]] uitgeroei. Die [[kruistog]]te word onder die grootste gruweldade van die geskiedenis gereken, en die Oksitaniërs, wat die Noord-Franse eintlik steeds as buitelanders beskou het, bly in die volgende eeue argwanend teenoor die [[Parys]]e regering. Die [[Franse Rewolusie]] van 1789 word in die gebied ewe sterk ondersteun soos die gedagtes van die antiklerikalisme en radikale sosialisme. Vandag is daar weer 'n klein maar groeiende beweging wat die nagedagtenis en erfenis van die Kathare in die plaaslike publiek bevorder.▼
Die Oksitaans-Katalaanse neerlag in die Albigensiese oorlog, waarvolgens Oksitaanse adelshowe verdwyn of aan belangrikheid verloor het, het die trobadors van hul kulturele en finansiële basis ontneem. Die Dominikaanse Orde, wat namens die Rooms-Katolieke Kerk die godsdienstige vervolging van Kathare bedryf het, het ook die trobadorliriek as "goddelose kunsvorm" geteiken. So het baie trobadors, saam met ander Oksitaniërs, na Katalonië gevlug waar hul kunsvorm steeds hoë aansien geniet het - veral omdat Katalaanse heersers Oksitaans, die taal van trobadorliriek, as die poëtiese variant van hul eie taal gewaardeer het. Opvallend genoeg is die destydse Katalaanse letterkunde deur Diglossie (tweetaligheid) gekenmerk - Prosa is in Katalaans geskryf, terwyl digters die voorkeur aan Oksitaans gegee het.
▲
Sedert die kruistogte probeer die bevolking hulle identiteit min of meer deur die gebruik van die eie taal te bewaar, en ook die naam Oksitanië vir die gebied word in die dertiende eeu ingevoer. Met die edik van Villers-Cotterêts word Oksitaans in 1539 ten gunste van die Noord-Franse taal afgeskaal, en talle skrywers van die Oksitaanstalige gebied soos Michel Eyquem de la Montaigne en Charles baron de Montesquieu begin ook na die taal van die Île de France oorskakel. Terwyl die owerhede en die geleerdes die taal eerder as 'n patois of streektaal beskou word die Oksitaanse taal deur die landelike bevolking steeds gebesig en wek weer belangstelling in die Romantiese stromings van die 19de eeu.
| |||