Stephanus Schoeman: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Lyn 11:
==Konflik met Marthinus Wessel Pretorius en Presidentskap==
Schoeman se rooi hare, vurige temperament en hewige dispute met ander Boere leiers het hom die bynaam "Stormvogel van die Noorde" besorg.
Schoeman was Kommandant-Generaal in die Zoutpansberg van November [[1854]] tot Januarie [[1858]]. As Kommandant-Generaal was Schoeman betrokke in 'n hewige konflik met [[Marthinus Wessel Pretorius]], die ZAR se eerste President en skrywer van die republiek se grondwet. Schoeman het die grondwet verwerp. Hy is hierin ondermeer deur [[Willem Cornelis Janse van Rensburg]], wat hy vervolgens as voorlopige kommandant aangestel het, ondersteun. Van Rensburg het Schoeman in onderhandelinge met die Pretorius faksie verteenwoordig. In 1858, toe Schoeman siek geword het, is Van Rensburg as waarnemende Kommandant-Generaal aangestel.
Aan die einde van [[1859]] is MW Pretorius, wat die seun van die Voortrekker leier [[Andries Pretorius]] was, ook verkies as president van die [[Oranje-Vrystaat|Oranje-Vrystaat Republiek]]. Die [[Volksraad van die Zuid-Afrikaansche Republiek]] het hom ses maande gegun om sy amp in die Vrystaat te aanvaar. Toe die verlof verstryk het die Volksraad Pretorius egter nie toegelaat om sy voormalige amp as president van die ZAR te hervat terwyl hy ook president van die Vrystaat was nie. Die ZAR presidensie was dus vakant en JH Grobler sou as waarnemnde president aangestel word. Kommandant-Generaal Stephanus Schoeman het geweier om Grobler as waarnemende president te aanvaar. Schoeman, met die ondersteuning van baie ontevrede burgers, het Grobler van sy amp onthef en Schoeman het self oorgeneem. Die ongrondwetlike in oorname van die presidensie sou tot burger oorlog lei.
In [[1861]] het die Volksraad besluit om teen Schoeman, wat saam met sy volgelinge steeds geweier het om sy posisie op te gee, op te tree. [[Paul Kruger]] het tussenbeide getree, maar niemand was bereid om radikale aksie te neem nie en 'n bitter briewe stryd het tussen Schoeman en Kruger ontstaan. Eers in 1862, toe die Volksraad die Schoeman faksie tot rebelle verklaar, kon Kruger sy burgers tot aksie oproep.
Kruger, wat in Arpil 1862 tot kommandant-generaal verkies is, het daarin geslaag om Schoeman oor die [[Vaalrivier]] te verdryf. Schoeman se faksie het probeer om hulle posisie met mag te herstel. Kommandant Jan Viljoen het in Januarie [[1864]] 'n sogenaamde 'volksleër' teen Kruger en sy 'Staatsleër' gelei, maar hulle is by die Krokodilrivier verslaan.
Vrede is bewerkstellig toe 'n nuwe verkiesing in 1864 gehou is. Pretorius het vir 'n tweede keer president van die ZAR geword en Kruger het sy position as bevelvoerder behou. Pretorius het uiteindelik in 1871 bedank nadat hy skouspelagtig mislukt het daarin om te verhoed die Keate toekenning te verhoed waarvolgens 'n groot deel van die Wes-Transvaal afgegee moes word om te voldoen aan die Barolongstam se eise.
==Verwysings==
| |||