Brackenfell: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k styl |
opknap, verwyder onnodige argaiese aanhaling |
||
Lyn 38:
}}
'''Brackenfell''' is 'n noordelike [[voorstad]] (of dan [[dorp]]) binne die [[Stad Kaapstad Metropolitaanse Munisipaliteit]]. Dit is noordoos van die stadskern geleë, tussen [[Bellville]], [[Durbanville]], [[Kuilsrivier]] en [[Kraaifontein]].
== Ontstaansgeskiedenis
Die huidige Brackenfell word reeds vroeg in die agtiende eeu beskryf as geleë oor die ''Kuylsrivier'' en by die ''Duyvenheuvel''. Die naam Duyvenheuvel kom nog in dokumentasie voor tot aan die einde van die [[VOC]]
=== Natuurskoon ===
Die kop was 'n ruigte en sedert die vroegste tye oortrek met welige natuurlike plantegroei en veldblomme. 'n Welige [[olienhout]]bos het die sonopkant van die kop versier. Wildsbokkies soos duikers, [[steenbok]]kies en [[grysbok]]kies het teen die hange gewei. Hase, skilpaaie en pragtige [[voëls]] was volop. Bosvarings, heide, proteas, suikerbosse, bergrosies, [[renosterbos]], tolbos, riete, suurknolle, [[vygies]], varkblomme, kalkoentjies, viooltjies, pypies en honderde ander soorte van die kleinste, keurigste en geurigste blomsoorte het die koppie in 'n kaleidoskoop van kleure omgetower. [[Louis Leipoldt]] gee dit so treffend in een van sy verse weer, jy kan amper die geure ruik.
Line 50 ⟶ 51:
Oor Stellenbosch, Sarepta, en oor die Bot’lary,}}
=== Geografie ===
Die granietkop was maar altyd daar sedert die vroegste eeue. Elke môre het die opkomende son oor die ruwe granietspits geglim om die nuwe dag aan te kondig. Die granietlaag wat nader aan Kaapstad diep onder die sand begrawe lê, het hier aan die oostekant weer sy kop bokant die aarde uitgesteek om 'n sierlike heuwel te vorm wat die kusvlakte onderbreek. Vir eeue het die kop graniet in sy boesem bewaar tot die mens dit ontdek het en uitgegrawe het en die kop so te sê verdwyn het. Later is die kop ook sommer Kwarriekop of Gruiskop genoem as gevolg van die gesogte graniet wat hier ontgin is. Reeds voor 1888 het die eerste klipkappers op die kop geswoeg. Destyds is meulstene hier uitgehaal en geslyp wat vir die maal van graan in Kaapstad en omgewing gebruik is. Die bekende [[Mostert se meul]] op die [[Groote Schuur]]landgoed se meulsteen kom ook van Kanonkop. Mooi granietklippe vir Kaapstad se strate is ook hier gekap.
Line 64 ⟶ 66:
Kanonkop is so bekend sedert die bewind van die V.O.C. en word steeds vandag so genoem. Die destydse owerheid het dit as 'n kanonstelling gebruik en 'n seinkanon met 'n loop van 2.25 m en 'n kaliber van 114.5 mm bo-op die ruwe granietspits geplaas.
Interessant is die feit dat alhoewel daar in 1792 reeds 'n geruime aantal jare 'n seinkanon op Duyvenheuvel in gebruik was, daar steeds in amptelike dokumente na die heuwel as Duyvenheuvel verwys word.
Kruispad was van die begin af hoofsaaklik 'n veeplaas. Goewerneur [[Willem Adriaan van der Stel]] het veeboerdery aangemoedig en teen 1701 was daar reeds 'n veepos by De Kuilen wat aan Kaptein [[Olof Bergh]] behoort het. Goewerneur van der Stel is egter in 1707 uit sy amp ontslaan en het die Kaap verlaat.
Op 6 November 1818 is die plaas Kruispad op die naam van Johan Hendrick Bruchheise geregistreer. Kruispad was toe reeds 1 356 morg 331 vierkant roede groot en het Kanonkop ingesluit. Die plaas het gestrek van Stellenberg en Hammansvlakte tot by Joostenbergvlakte in die noordooste. Die huidige Kraaifontein was dus ook deel van die plaas Kruispad. Na 1818 gaan die plaas van tyd tot tyd in nuwe hande oor totdat Andries Brink dit op 26 Oktober 1888 op 'n vendusie koop vir £1 000 (R2 000) en onmiddellik die deel wat vandag Kraaifontein is verkoop vir £250 (R500). Die bure wou van hom weet wat hy met die plek wou maak want selfs 'n dier kan nie die heel jaar deur daarop lewe nie. Die veld was suur en nie dwarsdeur die jaar vir veeboerdery geskik nie. Nege jaar later begin Andries Brink dele van sy plaas verkoop.
George Henry Walton van Richmond, Yorkshire in Engeland koop die gedeeltes wat vandag bekendstaan as Proteahoogte met Kanonkop ingesluit en noem dit Bracken Fell. Bracken is 'n versamelwoord vir geharde veldstruike, maar omdat die veldstruike in Skotland meesal uit heide bestaan dink die Skotte dadelik aan heide wanneer hulle die woord Bracken hoor. Bracken kom oorspronklik van die Sweedse woord Bräken en omdat die struikgewas in Swede weer meesal uit geharde varings bestaan, het die woord oorspronklik varing beteken, by die plantkundiges bekend as Pteris Aquilina. Fell is weer van die Noorse woord Fjal afgelei. Die woord het net een betekenis koppie of heuwel. Burroughs skryf in sy Century Magazine “Many of these eminences in the north of England, too lofty for hills and to smooth for mountains are called fells”. Die Skotte praat van “The brackened fell side”, as hulle wil vertel van 'n heuwelhang wat oortrek is met heide. Kanonkop en sy plantegroei het dus die deurslag gegee aan die naam wat ons dorp vandag dra naamlik Brackenfell of dan letterlik varingheuwel of heidekoppie.
Line 80 ⟶ 77:
== Plaaslike bestuur ==
Brackenfell was van 1970 tot 1996 'n afsonderlike munisipaliteit.
== Wapen ==
Brackensfell se munisipale raad het in 1971 'n wapen by die [[Buro vir Heraldiek]] geregistreer
Die helmteken was drie varings, end die wapenspreuk was "Tenax in fide".<ref name=bvh>[http://www.national.archsrch.gov.za/sm300cv/smws/sm300dl National Archives of South Africa : Data of the Bureau of Heraldry].</ref> Dr [[Cornelius Pama|Cornelis Pama]] het die wapen ontwerp.
|