Josef Stalin: Verskil tussen weergawes

| toekennings = {{Held van die Sowjetunie}} {{Held van die Sowjetunie}}

Na sy oorname in 1922 is die datum egter verander na [[21 Desember]] [[1879]] en dit was dan ook die datum waarop sy geboortedag in die [[Sowjetunie]] gevier is.</ref> in [[Georgië]] gebore as '''Ioseb Dzjoegasjwili''' ([[Georgies]]: იოსებ ჯუღაშვილი), maar was beter bekend onder die selfaangenome naam Josef Stalin (Stalin beteken "man van staal"<ref>Halfin, Igal. Terror in My Soul: Communist autobiographies on trial, bl. 15.[http://books.google.com/books?id=TVOBqYG86EIC&pg=PA15&lpg=PA15&dq=stalin+%22made+of+steel%22&source=web&ots=NLvm3AZVkm&sig=6HLmXFraE4Ql3-UsU-oTlNsTKrk]</ref>). Stalin het in 1922 die Algemene Sekretaris van die Kommunistiese Party van die Sowjetunie geword. Na die dood van [[Lenin|Wladimir Lenin]] in 1924 was hy in 'n magstryd met [[Leon Trotsky]] gewikkel, wat hy gewen het. Trotsky is uit die party geskors en uit die Sowjetunie verban.

In die 1930's het Stalin 'n suiwering van die Kommunistiese Party van die Sowjetunie van stapel gestuur wat later as die [[Groot Suiwering]] bekend gestaan het. Dit was 'n veldtog van politiese verdrukking, vervolging en teregstelling sonder gelyke wat sy hoogtepunt in 1937 bereik het.

Stalin se heerskappy het 'n langdurige impak gehad op die Sowjetunie tot met die ineenstorting daarvan in 1991. Hy het beweer dat sy beleid op [[Marxisme]] en [[Leninisme]] geskoei was. Tans word daar algemeen na sy politiese en ekonomiese stelsel as [[Stalinisme]] verwys. [[Maoiste]] en ander groepe beweer dat hy die laaste ware sosialistiese leier in die geskiedenis van die Sowjetunie was. Stalin het die sogenaamde [[Nuwe Ekonomiese Beleid]] van die 1920's in 1928 vervang met sy [[vyfjaarplan]]ne en omstreeks dieselfde tyd met [[gemeenskapsboerdery]]e. Die Sowjetunie is teen die einde van die 1930's omgeskakel van 'n grootliks landelike gemeenskap tot 'n groot nywerheidsmag.<ref name="RedTsar">Simon Sebag Montefiore. ''Stalin: The Court of the Red Tsar'', Knopf, 2004 (ISBN 1-4000-4230-5).</ref><ref>''Russia's War: A History of the Soviet Effort: 1941–1945'', ISBN 0-14-027169-4.</ref><ref>Richard Overy, ''The Dictators: Hitler's Germany, Stalin's Russia'', ISBN 0-393-02030-4.</ref>

Beslaglegging op [[graan]] en ander voedsel deur Sowjet-owerhede op sy bevel het bygedra tot 'n hongersnood tussen 1932 en 1934. Veral in die belangrikste landboustreke van die Sowjetunie, die [[Oekraïne]], [[Kazachstan]] en die noordelike [[Kaukasus]], het dit gelei tot die dood van miljoene mense. Baie plattelandse boere wat die gedwonge kollektivisme en beslaglegging op graan teengestaan het, is onderdruk, veral die welvarendes wat as "[[koelak]]ke" bekend gestaan het.<ref>http://www.hup.harvard.edu/catalog/COUBLA.html The Black Book of Communism</ref>

Die hewigste aanvalle van die Nazi's in Duitsland was op die Sowjetunie gemik (sowat 75% van die [[Wehrmacht]] se magte) en dus kan die Sowjetunie onder Stalin se bydrae tot die oorwinning oor Nazi-Duitsland in die [[Tweede Wêreldoorlog]] as deurslaggewend beskou word (in die Sowjetunie het die oorlog as die Groot Patriotiese Oorlog bekend gestaan). Na die oorlog het Stalin die Sowjetunie as een van die twee [[supermoondheid|supermoondhede]] gevestig, 'n status wat die Sowjetunie gehandhaaf het vir bykans vier dekades na sy dood in 1953.

Stalin het tydens sy heerskappy, versterk deur 'n [[persoonlikheidskultus]], verskeie werklike en denkbeeldige vyande beveg deur sy sekuriteitsorgane, soos onder andere die [[FSB#Van die Tsjeka tot die FSB|NKWD]] (die voorloper van die [[KGB]]). Miljoene mense het omgekom deur [[hongersnood]], menseslagtings en gedwonge verskuiwings asook in die [[Goelag]]. [[Nikita Chroesjtsjof]], Stalin se opvolger, het Stalin se heerskappy en sy persoonlikheidskultus in 1956 verwerp en 'n proses van destalinisasie van stapel gestuur wat deels gelei het tot die skeuring in die verhouding van die Sowjetunie met Sjina.

[[Lêer:Stalin 1902.jpg|duimnael|links|Inupright|Josef Stalin in 1902]]

[[Lêer:Stalin's Mug Shot.jpg|duimnael|links|upright|Die polisierekord van "I.W. Stalin" van die geheime polisie in Sint Petersburg uit 1911.<ref name="Young Stalin">Simon Sebag Montefiore. Young Stalin. 2007. ISBN 978-0-297-85068-7</ref>]]
Stalin is gebore as die seun van Wissarion Dzjoegasjwili en Ekaterina Geladze. Sy moeder was 'n gebore lyfeiene. Sy vader was 'n skoenmaker wat sy eie winkel besit het. Stalin was hulle derde kind; hul twee oudste seuns het albei vroeg gesterf.<ref>http://books.guardian.co.uk/poetry/features/0,,2083062,00.html</ref><ref>http://www.newcriterion.com/articles.cfm/birth-of-a-despot-3654</ref>

Aanvanklik het die Dzjoegasjwili's 'n gelukkige en vooruitstrewende bestaan gevoer, maar Stalin se pa het 'n alkoholis geword,<ref>Ludwig, Arnold M., ''King of the Mountain: The Nature of Political Leadership'', University Press of Kentucky, 2002, ISBN 0-8131-9068-1 pbl. 152</ref> wat geleidelik daartoe gelei het dat sy besigheid misluk het en dat hy toenemend gewelddadig opgetree het teenoor sy vrou en kind. Soos hulle geldelike toestand versleg het, moes Stalin se gesin noodgedwonge gereeld rondtrek; ten minste nege keer in Stalin se eerste tien lewensjare.<ref name="Young Stalin">Simon Sebag Montefiore. Young Stalin. 2007. ISBN 978-0-297-85068-7</ref>

Die dorp waar Stalin grootgeword het, was 'n gewelddadige, wettelose plek. Daar was slegs 'n klein polisiemag en 'n kultuur van geweld wat bende-oorloë en georganiseerde straatgevegte ingesluit het. Daar is ook op 'n gereelde grondslag stoeigevegkompetisies gereël. Stalin het as kind ook aan die straatgevegte deelgeneem en was nie bang om teenstanders aan te durf wat baie sterker as hyself was nie. Hy is dan ook dikwels ernstig beseer in sulke gevegte.<ref name="Young Stalin" />

Op sewejarige ouderdom het Stalin [[pokke]] gekry en is sy gesig lelik geskend deur die siekte. Hy het later sy foto's laat dokter om die merke minder opsigtelik te maak.

Sy moedertaal was Georgies. Hy het eers op agt- of negejarige ouderdom Russies leer praat en het altyd 'n sterk Georgiese aksent gehad.

Op die ouderdom van 10 het Stalin aan die Gori-kerkskool begin skoolgaan. Sy skoolmaats was meestal seuns van welvarende priesters, amptenare en handelaars. Hy en sy maats het meestal Georgies gepraat, maar hulle is in die skool gedwing om Russies te praat ('n beleid van tsaar [[Aleksander III van Rusland|Aleksander III]]). Stalin was egter 'n skrander leerling en het hoë punte in al sy vakke behaal. Hy het in die koor gesing en is selfs soms gehuur om op troues te sing. Hy het ook gedigte geskryf en was later jare bekend vir sy vaardigheid in dié verband.<ref name="Young Stalin" />

Na Stalin se terugkeer na [[Sint Petersburg]] van Siberië af het hy [[Wjatsjeslaf Molotof]] en [[Aleksander Sjliapnikof]] as redakteurs by ''Prawda'' uitgewerk en hulle vervang. Hy het aanvanklik [[Aleksander Kerenski]] se oorgangsregering gesteun, maar na Lenin se verkiesing tot die leierskap van die Kommunistiese Party op die party se konferensie in April 1917 het hy en ''Prawda'' die omverwerping van dié regering ondersteun. By dieselfde konferensie is Stalin verkies tot die Bolsjewiste se Sentrale Komitee. Nadat Lenin deelgeneem het aan 'n mislukte staatsgreep het Stalin vir Lenin bygestaan en hom gehelp om te ontsnap. Om 'n bloedbad te vermy het hy die beleërde Bolsjewiste opdrag gegee om oor te gee. Hy het Lenin na Finland gesmokkel en leierskap van die Bolsjewiste aanvaar. Nadat die Bolsjewiste-gevangenes vrygelaat is om te help met die verdediging van Sint Petersburg in Oktober 1917 het die Bolsjewiste se Sentrale Komitee gestem ten gunste van 'n opstand. Op 7 November het Stalin, Lenin en die res van die Sentrale Komitee die staatsgreep teen die Kerenski-regering vanaf die [[Smolni-instituut]] gekoördineer – die sogenaamde [[Russiese Rewolusie (1917)|Oktober-rewolusie]]. Kerensky het die hoofstad verlaat om die koninklike magte aan die Duitse front om hulp te vra. Teen 8 November is die [[Winterpaleis]] bestorm en is Kerenski se kabinet gearresteer.

{{Verwysings|2}}