Ashelling: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitleg van bronteks
Lyn 24:
In die loop van ’n wenteling verander die helling gewoonlik nie veel nie en die oriëntasie van die as bly dieselfde met betrekking tot die agtergrondsterre. Dit bring mee dat een pool aan ’n sekere kant van die wentelbaan meer na die [[Son]] oorhel en die ander pool aan die ander kant van die wentelbaan – dit veroorsaak die [[seisoen]]e op [[Aarde]]. Die Aarde se ashelling wissel tussen 22,1 en 24,5 grade oor ’n siklus van 41 000 jaar. Dit is tans {{nowrap|23°26′13,7″}} (of {{nowrap|23,43714°}}) en aan die afneem.
 
== Standaarde ==
Daar is twee standaarde waarvolgens die ashelling bepaal word. Die [[Internasionale Astronomiese Unie]] (IAU) definieer die "noordpool" van ’n planeet as die een wat aan die Aarde se noordekant van die [[konstante vlak]] van die [[Sonnestelsel]] lê.<ref>''Explanatory Supplement 1992'', bl. 384</ref> Daarvolgens is [[Venus (planeet)|Venus]] se helling 3° en roteer hy [[retrograad]], in die teenoorgestelde rigting as die meeste ander planete.<ref name="CorreiaVenusI">{{cite journal
|author1=Correia, Alexandre C.M. |author2=Laskar, Jacques |author3=de Surgy, Olivier Néron |title=Long-term evolution of the spin of Venus I. theory
Lyn 37:
Die IAU gebruik ook die "regterhandreël" om ’n "positiewe pool" te bepaal<ref>{{cite web|title=Report of the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006|url=http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs10569-007-9072-y|website=springer.com|accessdate=26 February 2016}}</ref> vir die doel van die vasstelling van oriëntasie. (Sien illustrasie regs bo.) Hiervolgens is Venus se helling 177° ("onderstebo").
 
== Aarde ==
[[Beeld:AxialTiltObliquity.png|thumb|220px|Die Aarde se ashelling is tans sowat 23,4°.]]
 
Lyn 44:
Die helling is nie konstant nie, maar wissel oor ’n tydperk van 41&nbsp;000 jaar. Die laaste maksimum was 10&nbsp;700 jaar gelede (sowat 24,4º)<ref name="ReferenceA">''Astronomical Almanac 2010'', p. B52</ref> en die volgende minimum sal oor 9&nbsp;800 jaar wees (sowat 22,6º) – die afname van die helling is tans sowat 47&nbsp;[[boogsekonde]]s per eeu. Oor die afgelope vyf miljoen jaar het die helling gewissel tussen 24,5º en 22º.
 
=== Seisoene ===
Die Aarde se as bly deur die jaar in dieselfde posisie skeef met betrekking tot die agtergrondsterre (ongeag van waar in sy wentelbaan hy is). Dit beteken die een pool (en die ooreenstemmende halfrond) sal aan die een kant van die wentelbaan weg van die Son af wys en in die ander helfte van die wentelbaan (of jaar) in die Son se rigting. Dit bring mee dat die Aarde seisoene het. Dit is somer in die [[Suidelike Halfrond]] wanneer die suidpool in die Son se rigting wys. Wisselings in die Aarde se ashelling kan die seisoene beïnvloed en is moontlik ’n faktor in [[klimaat]]sveranderings op lang termyn.
 
[[Beeld:axial_tilt_vs_tropical_and_polar_circles.svg|thumb|center|350px|Die verhouding tussen die Aarde se ashelling (&#949;) en die tropiese en poolsirkels.]]
 
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}
 
== Eksterne skakels ==
* [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/ National Space Science Data Center]
* {{cite journal| doi = 10.1007/s10569-007-9072-y| last1 = Seidelmann| first1 = P. Kenneth| last2 = Archinal| first2 = Brent A.| last3 = A'Hearn<!-- written A'hearn here, mostly A'Hearn elsewhere -->| first3 = Michael F.| display-authors = 3| last4 = Conrad| first4 = Albert R.| last5 = Consolmagno| first5 = Guy J.| last6 = Hestroffer| first6 = Daniel| last7 = Hilton| first7 = James L.| last8 = Krasinsky| first8 = Georgij A.| last9 = Neumann| first9 = Gregory A.| last10=Oberst | first10=Jürgen | last11=Stooke | first11=Philip J. | last12=Tedesco | first12=Edward F. | last13=Tholen | first13=David J. | last14=Thomas | first14=Peter C. | last15=Williams | first15=Iwan P. | year = 2007| title = Report of the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006| journal = Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy| volume = 98| issue = 3| pages = 155–180| pmid = | pmc = | bibcode = 2007CeMDA..98..155S| ref = {{sfnRef|Seidelmann Archinal A'hearn et al.|2007}}}}