Campbell-gronde: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitleg van bronteks
Lyn 1:
Die '''Campbell-gronde''' in [[Griekwaland-Wes]] was een van die gebiede waaroor daar ‘n dispuut oor eiendomsreg bestaan het na die ontdekking van [[Diamant|diamante]] langs die [[Vaalrivier]] en die [[Hartsrivier]]. Hierdie twis staan in die geskiedenis bekend as die [[Diamantveldkwessie]].
 
== Ligging ==
Die oostelike grens word gevorm deur die Hartsrivier vanaf 'n punt net suid van [[Taung]] in [[Noordwes]] suidwaarts en na die samevloeiing met die Vaalrivier langs die Vaal tot by Koukonopsdrif net wes van [[Douglas]]. Van daar in 'n reguit lyn noordweswaarts na 'n lyn ongeveer van wes na oos net suid van [[Kuruman]] verby tot weer by die punt suid van Taung. Hierdie streek is dus wigvormig met die skerp punt by Douglas. In die gebied lê die dorpe [[Daniëlskuil]], [[Boetsap]], [[Campbell]], [[Delportshoop]] en [[Kathu]].
 
== Geskiedenis ==
[[Cornelius Kok II]] het tot sy dood in 1857 oor die Campbell-gronde regeer. Daarna is dit aan sy broerskind [[Adam Kok III]] van [[Philippolis]] oorgedra. In 1861 het Adam Kok III die gebied aan die [[Oranje-Vrystaat|Republiek van die Oranje-Vrystaat]] verkoop. Nadat daar diamante in die vallei van die Vaalrivier ontdek is, is die ondergeskikte [[Griekwas (stam)|Griekwa]]-kaptein [[Nicolaas Waterboer]] deur [[David Arnot]], ‘n prokureur van [[Colesberg]], opgesweep om onder andere aanspraak te maak op die Campbell-gronde. Die Vrystaat het die eis betwis, want met die [[Bloemfontein-konvensie]] van 1854 is die gebied by die OVS ingesluit en boonop nog het die republiek in 1861 al Adam Kok se grond by hom gekoop. Arnot verwys daarna die hele geskil oor die eiendomsreg oor verskeie diamantgebiede vir arbitrasie. [[Robert William Keate|Keate]], die luitenant-goewerneur van [[Natal (kolonie)|Natal]], is as arbiter aangestel en ken toe in sy berugte [[Keate-uitspraak]] o.a. die Campbell-gronde aan Nicolaas Waterboer toe. Daarna lyf die [[Kaapkolonie]] die hele gebied in onder die naam [[Griekwaland-Wes]]. Later het ‘n spesiale hof onder regter [[Andries Stockenstrom (regter)|Andries Stockenström]] bepaal dat Waterboer geen reg op die gebied gehad het nie en dat die [[Britse Ryk|Britse]] regering 'n beduidende skadevergoeding aan die Oranje-Vrystaat moet betaal.
 
== Lees ook ==
*[[Lys van streeksname in Suid-Afrika]]
 
== Bibliografie ==
*Stockenström, Eric: Historiese atlas van Suid-Afrika. Stellenbosch: Pro Ecclesia-Drukkery, 1928.
*Theal, George McC.: History of South Africa since September 1795. op internet