Genootskap van Regte Afrikaners: Verskil tussen weergawes

''Di Patriot'' was die eerste Afrikaanse nuusblad wat vanaf 15 Januarie 1876 deur die Genootskap van Regte Afrikaners in die Paarl uitgegee is. ''Die Afrikaanse Patriot'' is later opgevolg deur die [[Paarl Post]].

 

[[Lêer:SJ du Toit aan die Kweekskool, portret.jpg|duimnael|regs|245px|S.J. du Toit het die leiding geneem met die Afrikaanse woordeboeke]]

Die Patriot-woordeboeke van 1902 en 1904 was die vervulling van art. XI van die GRA se werkprogram. Veral ds. S.J. du Toit het die samestelling van 'n woordeboek van meet af aan as 'n doelwit gestel, maar die ander lede het gevoel dat die taak te uitgebreid was om dadelik daarmee te begin. Onder die skuilnaam "Ware Afrikaner" het ds. du Toit egter reeds in 1874 (voor die GRA se stigting) 'n reeks artikels oor Afrikaans in die Kaapse koerant, ''[[De Zuid-Afrikaan]]'', laat verskyn. Ene "Klaas Waarsegger, Jnr." (d.i. [[C.P. Hoogenhout]] en latere GRA-lid) het daarop in 'n brief aan die blad gevra dat daar tog vaste spelreëls moet wees. Ds. du Toit het vervolgens sewe reëls soos volg uiteengesit, wat met die uitsondering van reël 5 deur Hoogenhout aanvaar is:<br />

Ds. du Toit het dan die aanwending van reël 5 beperk tot die meer noodsaaklike ho'e, da'e en ander, terwyl hy ook elke ch deur g en au deur ou vervang het. 'n Stom w het ook weggeval, behalwe waar dit deur u voorafgegaan word.<ref name = HJJM>[http://www.dbnl.org/tekst/toit001patr01_01/toit001patr01_01.pdf S.J. du Toit, Patriot woordeboek: Afrikaans-Engels], editie H.J.J.M. van der Merwe, J.L. van Schaik, Pretoria, 1968</ref> Die woordeboek sou uiteindelik sowat 16&nbsp;500 woorde bevat, wat na ds. du Toit se mening sowat 1&nbsp;100 suiwer Afrikaanse woorde ingesluit het, wat van Hollands sou verskil of glad nie daarin voorkom nie. Etlike hiervan het egter wel in Nederlandse dialekte bestaan wat aan ds. du Toit onbekend was. Die Patriot-woordeboek het in 1902 verskyn onder 'n tweetalige titel, en in 1904 het ''Part II: English-Cape Dutch'' verskyn. Die eerste deel, Afrikaans-Engels, beslaan 'n "Foorberig / Preface" van 6 bladsye, gevolg deur die woordelys van 276 bladsye in dubbelkolom. Deel II beslaan 355 bladsye. Die woordeboek het ds. du Toit gevestig as die belangrikste grondlegger van die Afrikaanse spellingsisteem. Hierdie werkbare sisteem het 'n einde gebring aan die inkonsekwensies en reëlloosheid van vroeër. Dit is sterk beïnvloed deur Pannevis se lywige versameling afrikanismes uit die Paarl-omgewing, en tot 'n mindere mate deur dié van Mansvelt.<ref name = HJJM/>

 

Etlike ander woordelyste van die omgangstaal in Kaapstad en omgewing het reeds voor die Patriot-woordeboeke verskyn. Die versameling van "barbarismes" of "afwykende Nederlandse taalgebruik" deur prof. A.N.E. Changuion (1803-1881), professor in klassieke en moderne tale aan die pasgestigte [[Universiteit van Kaapstad|Zuid-Afrikaansche Athenaeum]], was blykbaar die eerste. Reeds in 1844 (2de druk in 1848) het sy belangrikste werk, ''De Nederduitsche Taal in Zuid-Afrika hersteld'', verskyn. In hierdie grammatikaboek was sy bekende ''Proeve van Kaapsch Taaleigen'' op die laaste 20 bladsye 'n grondslag vir latere lyste en woordeboeke.<ref name = HJJM/>

 

Die [[Afrikaanse Taalmonument]] is op [[14 Augustus]] [[1975]] geopen in die eertydse huis van Gideon Malherbe. Hierdie monument staan ook bekend as die Tweede Taalmonument. Die Tweede Taalmonument is in 1975 voltooi om die halfeeu te gedenk van die amptelike erkenning van Afrikaans as 'n selfstandige taal afsonderlik van Nederlands.

 

* [[Nederlandse Taalbeweging]]

* [[Stryders vir ons taal]]