Internasionale verhoudinge: Verskil tussen weergawes

Die '''studie van internasionale verhoudinge''' (ook '''internasionale politiek''', '''internasionale aangeleenthede''', '''internasionale verhoudings''' of '''internasionale betrekkinge''') is 'n onderdeel van die [[politieke wetenskap]] wat fokus op die ondersoek na buitelandse verhoudinge tussen [[staat | state]] en ook internasionale gebeure. Hierby word ook aandag gegee aan die rol van state, inter-regeringsorganisasies (IROs), [[Nieregeringsorganisasie|nieregeringsorganisasies]] (NROs) en multinasionale ondernemings. Dit is sowel 'n veld van akademiese studie as van openbare politiek. Met die oog hierop word internasionale verhoudinge geanaliseer sowel as beleid geformuleer.

 

In die veld van die internasionale verhoudinge kan drie teoretiese hoof strominge of paradigmas as sentraal beskou word. Die strominge is verwant aan die drie belangrikste [[teorie]]ë van die politieke wetenskap. Die eerste hoofstroom is die van die realisme, die tweede hoofstroom wat onderskei kan word, is die van die pluralisme wat sterk verwant is aan die [[liberalisme]], en as laaste hoofstroom is die strukturalisme wat ontstaan het uit die [[marxisme]]. Hierdie drie hoofstrome het baie onderlike konneksies ontwikkel, so kan mens vandag by neorealisme saam met die basisuitgangspunte van die realisme ook baie aanvullings uit die pluralisme ontdek.

 

[[Lêer:Niccolo Machiavelli.jpg|duimnael|Niccolò Machiavelli  Italiaanse diplomaat en politiese filosoof word bekou as ‘n ‘oerrealis'.]]

Die basiese stellings van die teorie is:

Realiste bestudeer die internasionale verhoudinge tussen state, in 'n wêreldwye stelsel wat volgens hulle gekenmerk word deur anargie; naamlik die gebrek aan 'n sentrale owerheid wat norme en regulering vir state oplê. Realiste deel die stelling dat elke staat soewerein is en dat dit self as die hoogste gesag geld en dit dus geen hoër mag bo dit duld nie. 'n Teorie wat hierdie stelling oor anargie meer uitbou is die neorealisme.

 

Die neo-realisme het betrekking op 'n teorie wat 'n meer deeglike uitwerking van die klassieke realistiese visie dat die internasionale state stelsel gekenmerk word deur anargie en dat state hierin probeer om te oorleef deur soveel moontlik mag te verkry. State is primêre akteurs omdat daar geen politieke monopolie op die bestaande magte is wat bo enige soewereine is nie. Terwyl state die hoofrolspelers bly, word meer aandag aan die magte bo en onder die state gegee deur middel van analise- of struktuur-agentskapsdebat. Die internasionale stelsel word gesien as 'n struktuur wat op die staat impakteer met individue onder die vlak van die staat wat as agentskap op die staat as geheel optree.

 

Die neo-realisme is die eerste geformuleer deur Kenneth N. Waltz (''Theory of International Politics'', [[1979]]). 'n 'Klassieke' realis is Hans Morgenthau wat (''Politics among nations,'' [[1948]]) dekades lank reeds tot die standaard literatuur behoort. 'n Meer onlangse verdediger van die neo-realisme is John Mearsheimer (''The Tragedy of Great Power Politics'', [[1999]]) wat die realisme verdedig in 'n tydperk wat baie dink dat die internasionale samewerking onstuitbaar aan die opmars is.

 

Die basisaannames van die teorie is:

 

Die pluralisme is hier duidelik verwant aan die liberalisme, dit het anders as die realisme 'n positiewe mensbeeld en daar is baie aandag vir vreedsame ontwikkelings in die wêreld. Die pluralistiese skool ken daardeur baie teorieë oor samewerking en oorstaats grense integrasie soos die neofunksionalisme van Ernst Haas en die neoliberale institusionele organisasie van Robert Keohane wat baie naby die realisme aansluit.

 

Die neo-realisme van Waltz, wat verskil van sowel klassieke realiste as die pluraliste, het baie reaksies uitgelok, waaronder die van die [[Neo-liberalisme (Internasionale verhoudinge) |neo-liberale]] institusionele organisasies. Hierdie stroming deel op sigself die realistiese visie dat die staat die belangrikste speler is en dat state in beginsel net hul eiebelang nastreef (vergelyk ook die voordeel maksimaliseerende individu in die [[ekonomie]]), maar meen dat dit nie samewerking hoef te belemmer nie. 'n Prominente verdediger van hierdie posisie is Robert O. Keohane (''After Hegemony'', [[1984]]). Keohane heg baie waarde aan ooreenkomste bestaande uit institusies en norme wat internasionale samewerking fasiliteer onder andere deur te sorg vir die samesmelting van voorkeure. Robert Axelrod (''The Evolution of Cooperation'', [[1984]]) toon aan dat dit ook uit modelle in die spelteorie blyk dat met voorwaardes tot samewerking onder anargie heel moontlik is en meer voorkom as wat die mens dink.

 

Die basis aannames van die teorie is:

 

Die strukturalisme het ontstaan uit die marxisme maar het in die 1970s onder invloed van nie-marxiste 'n breë skool oor internasionale politiek ontwikkel. Belangrikste onderwerpe van navorsing is die historiese ontwikkeling van die kapitalisme en die afhanklikheids verhouding van die 'Derde Wêreld' ten opsigte van die 'eerste wêreld'. Onder teoretici in die 'Derde Wêreld' bestaan dan ook baie aandag vir hierdie skool.

 

Die belangrikste invloed op die strukturele skool kom ongetwyfeld uit die werke van [[Karl Marx]] en [[Friedrich Engels]]. Hulle was diegene wat eerste die aandag gevestig op die wêreldstelsel in plaas van die individuele akteurs en vanuit hierdie perspektief verklarings gesoek vir politieke prosesse. Ook die Russiese revolusionêre [[Wladimir Lenin]] het 'n belangrike bydrae gelewer ter ontwikkeling van die (neo) marxistiese internasionale teorie. Sy analise van die werk van Marx, Engels en Hobson lei tot die teorie wat die imperialisme as hoogste stadium van die kapitalisme beskou. Een van die latere invloedryke (neo) Marxistiese is [[Antonio Gramsci]] wat in die invloed van [[ideologie]] as metode van dominansie ondersoek.

 

Ander skole is onder andere die ekologie en die sosiale-konstruktivisme.

 

Internasionale politieke ekonomie is die ekonomiese subterrein van internasionale verhoudinge en hou hom veral besig met internasionale handel, kapitaalverkeer, [[globalisering]] en ontwikkelingsvraagstukke.

 

Daar is 'n aantal universiteite wat spesialiseer in die studie van internasionale verhoudinge. Die mees prominente universiteite op hierdie gebied wêreldwyd is onder andere:

 

* Universiteit van Kopenhagen (Department of Politieke Wetenskap)

 

 

*Joseph S. [[Joseph Nye|Nye]], ''Understanding International Conflicts. An Introduction to Theory and History'', New York, Addison Wesley Longman, 2000/2003.