Koolstofkringloop: Verskil tussen weergawes

Die '''koolstofkringloop''' of '''koolstofsiklus''' is die [[biochemie]]se kringloop waar [[koolstof]] tussen die [[biosfeer]], die [[geosfeer]], die [[hidrosfeer]] en die [[atmosfeer]] van die [[aarde]] uitgeruil word. Ander sterrekundige liggame mag dalk eenderse koolstofkringlope hê, maar niks is tans hiervan in die [[mensdom]] se [[kennis]] nie.

 

Deur [[fotosintese]] word <math>CO_2</math>, [[koolstofdioksied]]-gas, aan die atmosfeer onttrek. Plante gebruik [[sonenergie]] en [[water]] om dit in organiese stowwe om te sit. Dit word vaslegging genoem. Chemies is dit 'n [[reduksie]] waarin die [[oksidasietoestand]] van 4+ wat die koolstofatoom in die koolstofdioksiedmolekuul het, verlaag word. Tegelykertyd word [[suurstof]] vrygestel en energie opgegaar. Hierdie proses kan tydelik wees, wanneer die koolstof later weer geoskideer word en opnuut in die kringloop opgeneem word. Van die koolstof kan egter ook in die aarde begrawe raak, uit die kringloop onttrek en in die geosfeer opgegaar word. Dit is hoe [[ruolie]] en [[steenkool]] ontstaan het.

 

[[Lêer:CO2-Temp.png|duimnael|Die koolstofdioksiedkonsentrasie (blou) en die gemiddelde temperatuur (rooi) in die laaste millennium. Inligtings is van verskeie bronne saamgestel.]]

Snags vind in plante die omgekeerde proses van fotosintese plaas, wat respirasie genoem word. Ander lewensvorme soos diere doen dit nie net snags nie maar altyd. Respirasie is 'n oksidasieproses. Organiese stowwe word weer in koolstofdioksied omgesit om die vasgelegde energie vry te stel. Gewoonlik word suurstof daarby verbruik, maar daar is ook [[anaërobiese vertering]]. Indien die respirasie organiese stowwe betref wat in ons tyd vasgelê is, sal dit die koolstofdioksiedkonsentrasie in die atmosfeer nie verander nie. Indien dit egter die verbranding van ruolie of steenkool betref word koolstof wat miljoene jare geleë uit die kringloop onttrek is, opnuut in omloop gebring. Hierdoor het die koolstofdioksiedkonsentrasie sedert die [[Industriële Revolusie]] baie toegeneem.