Laerskool Koeberg: Verskil tussen weergawes

Vandag is dit 'n multikulturele skool met leerders uit selfs [[Angola]], die [[Demokratiese Republiek van die Kongo|DRK]] en ander Afrikalande onderrig. Sommige an die skool se 427 leerders (2015) kom uit informele nedersettings soos Dunoon, Marconi Beam en Joe Slovo, townships soos [[Langa]] en [[Nyanga]], maar ook voorstede soos Kensington, [[Maitland]], Brooklyn, [[Ysterplaat]] en [[Milnerton]]. Baie van die leerders is kinders van vlugtelinge uit talle Afrikalande.

 

In die vroeë jare van die twintigste eeu het baie verarmde Afrikaners na Kaapstad se mindergegoede voorstede, soos [[Woodstock]], [[Maitland]], [[Soutrivier]] en [[Observatory]], gestroom op soek na 'n heenkome. Tot 1906 was daar in Maitland slegs die Engelse Coronation Road School<ref>[http://maps.google.co.za/maps?q=koeberg+road+maitland&hl=en&ll=-33.921969,18.485178&spn=0.002982,0.006539&t=h&hnear=Koeberg+Rd,+Cape+Town,+Western+Cape+7405&z=18&layer=c&cbll=-33.921932,18.485404&panoid=S0ioho17CF3eUE-CBk0KTA&cbp=12,331.95,,0,-5.84 Die skoolgebou op Google Earth]</ref> vir betalende leerders, maar geen voorsiening is gemaak vir die behoeftes van die kinders uit arm gesinne nie. In Januarie 1907 maak die tweede skool in Maitland as 'n A3 of derdeklas-klas skool in Chapelstraat oop met 56 leerders en ene me. Du Plessis as eerste hoof. Dit was die voorloper van die latere Laerskool Oranje en uiteindelik die Laerskool Koeberg. Al was die skool op behoeftige leerders gemik, was daar reeds uit die staanspoor talle leerders wie se ouers wel die skoolgeld ten volle betaal het. Teen 1913 was daar byvoorbeeld 113 leerders op die rol, van wie net 61 van skoolgeld vrygestel was.

 

Al was die meeste van die leerders destyds Afrikaans, was die voertaal Engels. In 1917 is die skool se status verhoog en word dit die Koebergweg Primêre Skool. Toe me. Du Plessis met mnr. H.H.L. Smuts trou, word hy die skoolhoof. In 1919 kies die ouers 'n nuwe skoolkomitee waarvan slegs een lid Engelssprekend was, maar nogtans hou die komitee al sy besprekings in Engels. In dieselfde jaar doen die laerskool baanbrekerswerk vir Afrikaans toe dit as vak en onderrigmedium ingevoer word. Die skool bly tot 1926 in opdrag van die superintendent-generaal van onderwys 'n proefskool met alternatief-medium: die een dag alle onderrig in Engels, die volgende dag weer alles in Afrikaans.

 

Alhoewel Smuts nie lank hoof was nie, het hy sy stempel onmiskenbaar op die skool afgedruk. Op 'n vergadering op 3 Mei 1920 is mnr. T. de V. Malherbe uit twaalf applikante benoem tot nuwe hoof. Die skool kry sy eerste notule van 'n skoolkomiteevergadering in Afrikaans op 1 Mei 1922.

 

Nadat verskeie voorstelle vir 'n nuwe naam vir die skool aan die hand gedoen is, word daar op 9 November 1935 besluit om by die onderwysdepartement aan te beveel dat die skool bekend sal staan as die Laerskool Oranje. Die departement keur die voorstel op 14 Februarie 1936 goed. Die ander voorstelle was Voortrekker en Tafelberg.

 

Op 'n vergadering van die skoolkomitee op 20 Oktober 1926 is vir die eerste keer besluit om by die skoolraad aan te dring om tot die stigting van 'n sekondêre skool in Maitland oor te gaan. Bladsye notule en lêers korrespondensie is in die loop van sowat nege jaar aan hierdie saak gewy. Die Oranjeskool was dus in 'n groot mate die vader van die plaaslike hoërskool, vandag die Maitland Secondary School.

 

Toe die hoërskool sy vyftigste bestaansjaar in 1986 vier, was dit nog 'n Afrikaansmediumskool met mnr. A. Bestbier as hoof. Teen 2010 was daar 20 leerders in die hoogste drie grade wat Afrikaans as huistaal geneem het teenoor 383 wat Engels as huistaal geneem het.

 

Met die jare het Maitland se demografie in so 'n mate verander dat die Laerskool Oranje nie meer sinvol op sy eie kon voortbestaan nie. Die skool smelt in 1995 met die Maitland Public School saam en neem weer die Koeberg-naam aan.

 

* [http://www.khanya.co.za/schools/khanyaschool.php?emisno=0103309308 Inligting op die webwerf van die Wes-Kaapse onderwysdepartement se Khanya-projek]

* [http://koeberg.schooljotter.com/ Die skool se eie webwerf]

* [http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1986/04/07/8/8.html Berig] in ''[[Die Burger]]'' oor die hoërskool se 50ste bestaansvieringe.

 

{{Verwysings}}