Leander Starr Jameson: Verskil tussen weergawes

Sir '''Leander Starr Jameson''', 'n gekwalifiseerde mediese spesialis, was 'n gewilde Suid-Afrikaanse en [[Rhodesië|Rhodesiese]] staatsman en eerste leier van die [[Unionisteparty]] in [[Suid-Afrika]].

 

Hy is in [[1853]] in [[Edinburgh]], [[Skotland]], gebore, dieselfde jaar as sy twee lewenslange kollaborateurs, [[Cecil John Rhodes]] en [[Alfred Beit]]. Na hy skole in [[Skotland]] en [[Engeland]] bygewoon het, het hy verder gestudeer aan die [[University College]], [[Londen]]. Hy was 'n sensitiewe maar begaafde student en het as spesialis in [[Wene]], [[Oostenryk]], gekwalifiseer. Toe ene dr Pince van [[Kimberley]] aan die University College skryf om 'n vennoot in sy praktyk te versoek, is dr Jameson aanbeveel.

 

In [[Kimberley]] het hy kort voor lank erkenning gekry as die knapste dokter op die [[Diamantveld]]. Hy was baie gewild en het 'n hegte vriendskap met [[Cecil John Rhodes|Rhodes]] gesmee. Namens [[Cecil John Rhodes|Rhodes]] het Jameson drie opeenvolgende sendings na [[Lobengula]], koning van die [[Matabele]] onderneem van [[1889]] en [[1890]]. Die sendings het uitgeloop op 'n konsessie deur [[Lobengula]] aan die [[British South Africa Company]].

 

Hoewel Jameson die [[Pioneer Column]] vergesel het, het hy geen amptelike posisie beklee nie, buiten as "verteenwoordiger van [[Cecil John Rhodes|Rhodes]]". In [[1891]] is hy egter aangestel as administrateur van [[Mashonaland]], waar hy baie gewild onder die nedersetters was. Na die [[Matabele]] in die oorlog van [[1893]] verslaan is, het [[Matabeleland]] in [[1894]] ook onder die administrasie van "dr Jim" gekom.

 

Op 29 Desember [[1895]] het hy die [[Zuid-Afrikaansche Republiek|Transvaalse Republiek]] sonder provokasie vanuit Betsjoeanaland ([[Botswana]]) binnegeval en na [[Johannesburg]] opgeruk, voorsien van 'n skriftelike uitnodiging van die Uitlanderleiers om die vroue en kinders aldaar teen die [[Boere]] te beskerm. Dit was 'n dag na die datum wat oorspronklik beplan was vir die uitbreek van 'n Uitlanderopstand in Johannesburg, wat deur [[Engeland]] aangegryp sou word as stawing vir die anneksasie van die Republiek, maar wat ter elfder ure uitgestel is. Hierdie voorval sou later bekend word as die [[Jameson-inval]].

 

Met die uitbreek van die [[Tweede Vryheidsoorlog]] het hy sy diens aan die Imperiale Regering aangebied en [[Ladysmith]] tydens die beleg bereik, maar sy gesondheid het ingegee.

 

In [[1900]] het hy lid van die Kaapse Parlement geword en vinnige opgang danksy sy gewildheid gemaak. Met [[Cecil John Rhodes|Rhodes]] se dood in [[1902]] word hy leier van die [[Unionisteparty|Progressive Party]] en in [[1904]] eerste minister. Hy was, tot baie se verbasing, nie lid van die eerste Unie-kabinet nie, maar word in [[1910]] leier van die [[Unionisteparty]] en dus van die Amptelike Opposisie nadat hy onbestrede in die kiesafdeling [[Albanie (kiesafdeling)|Albanie]] in die Oos-Kaap verkies is.

 

In [[1912]] tree hy uit die politiek en gaan woon in [[Londen]], waar hy in [[1917]] sterf.

 

{{commonskat|Leander Starr Jameson}}

* [[Eric Rosenthal|Rosenthal, Eric]], ''Encyclopaedia of Southern Africa'', Juta and Company Limited, Kaapstad en Johannesburg, 1978.