M.L. de Villiers: Verskil tussen weergawes

Ds. '''Marthinus Lourens (M.L.) de Villiers''' (die [[Paarl]], [[31 Julie]] [[1885]] - [[Wellington]], [[17 Mei]] [[1977]]) was 'n leraar in die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] van 1912 tot 1930, daarna tot sy dood voltyds musikant en is veral bekend om sy toonsetting van ''[[Die Stem]]''.

 

[[Beeld:ML de Villiers, middeljarig.jpg|duimnael|links|180px|M.L. de Villiers.]]

M.L. de Villiers was die seun van Dirk de Villiers en Tina Smith, wat drie jaar ná hulle seun se geboorte 'n musiekinstituut op [[Wellington]] geopen het. Daar is hul seun opgelei in klavierspel deur sy moeder en in orrel, viool en harmonie deur sy vader. Later het hy ook klarinet aangeleer en in sy vader se Wellington Brass Band gespeel. Sy vader was 45 jaar lank orrelis van die NG moedergemeente Wellington, onder meer tydens die dienstyd van die vermaarde dr. [[Andrew Murray]] en ds. [[Johannes Rudolph Albertyn|J.R. Albertyn]]. Ná matriek studeer M.L. drie jaar lank aan die [[Hugenote-kollege]] op Wellington, ondanks die buitengewone musikaliteit wat sedert 1899 tot uiting gekom het in 'n drang tot komposisie, en behaal die B.A.-graad in 1904, 'n jaar ná die publikasie van sy eerste komposisie,'' 'n Mars vir klavier''. Jare later, toe hy leraar op Simonstad was, het hy drie jaar lank verder studeer en leiding in harmonie en kontrapunt van prof. [[William Henry Bell|Henry Bell]], hoof van die Suid-Afrikaanse Musiekkollege, ontvang.

Sy nuut gebore aangetrokkenheid tot sy moedertaal kry in die vier jaar van 1908 tot 1911 aan die [[Kweekskool]] op [[Stellenbosch]] beslag en hy skep sy eerste toonsettings van Afrikaanse gedigte, onder meer ''Oproep tot stryd vir die Moedertaal'' met woorde van N.J. Brümmer. Ná 'n kort werktyd as hulpprediker in die [[NG gemeente Beaufort-Wes]] in 1912, aanvaar hy nog dieselfde jaar 'n beroep na die geskiedkundige NG gemeente Glen Lynden, sesde oudste gemeente van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] in die huidige Sinode van Oos-Kaapland en die 19de oudste in [[Suid-Afrika]].

 

[[Lêer:Befordkerk 1895.jpg|duimnael|regs|280px|[[Bedford]] se kerkgebou, opgerig in 1895. Ds. De Villiers het hier en op die nedersetting Glen Lynden die [[Bybel|Woord]] verkondig.]]

 

Op Bedford was ds. De Villiers se [[pastorie]] die middelpunt van 'n ongekende musieklewe. Hy het dankofferkonserte gereë, kamermusiekaande in die pastorie gehou, orreluitvoerings in die kerk gelewer en selfs 'n salonorkes met vyf viole, tjello, klarinet en klavier op die been gebring. Hier, net soos later op [[Simonstad]], het hy hom verder musikaal-skeppend besig gehou. Op Bedford skryf hy baie liedere, dikwels met 'n patriotiese inslag, onder meer ''Ik ken 'n liefste Volksman'', ''Helpmekaarslied'' en ''Slagtersnek'', oor die [[Slagtersnek-rebellie]] wat in die [[Oos-Kaap]] plaasgevind het en in 'n groot mate aanleiding tot die [[Groot Trek]] gegee het. In hierdie tyd ontmoet hy groot volksgeeste soos genl. [[J.B.M. Hertzog]], dr. [[D.F. Malan]], predikant van die [[NG gemeente Graaff-Reinet]], en [[C.J. Langenhoven]], wat vir die woorde van ''[[Die Stem]]'' verantwoordelik was.

 

[[Lêer:Die Stempastorie Simonstad.jpg|thumb|links|280px|Op [[Simonstad]] het ds. De Villiers ''[[Die Stem|Die Stem van Suid-Afrika]]'' getoonset in dié pastorie.]]

 

Baie van sy ander komposisies word in die twintigerjare van die vorige eeu gepubliseer. Op Bedford het hy meesal sy eie woorde getoonset, maar nou maak hy op aandrang van die digter adv. [[Henry Fagan|H.A. Fagan]] veel meer gebruik van die digwerke van erkende digters soos [[Jan F.E. Celliers]], [[A.D. Keet]] en ander. In samewerking met sy neef P.K. de Villiers, wat vir tallose nuwe wysies in die ''Halleluja'' verantwoordelik was, publiseer De Villiers ook twee reekse skoolliedere wat jare lank groot aftrek kry. In 1930 tree hy uit die predikantsamp.

 

De Villiers gaan vestig hom op [[Wellington]] waar hy met kenmerkende geesdrif tydens die eerste 14 jaar van sy loopbaan as vrye musikus 17 landreise deur Suid-Afrika onderneem om orreluitvoerings en honderde konserte en praatjies oor musiek aan skole te lewer. Belangrike bykomstighede was die sowat 250 skoolliedere (dikwels met eie woorde) wat hy op bestelling gekomponeer het en die bekendstelling van sy eie werke. Hierdie woelige lewenswyse het in die jare van die [[Tweede Wêreldoorlog]] afgeneem en in 1945 tot 'n einde gekom.

 

Die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] het in 1940 in [[Kaapstad]] die erepenning vir musiek aan hom toegeken en na die amptelike aanvaarding van sy melodie as die Suid-Afrikaanse volkslied is 'n lewenslange staatspensioen aan hom bewillig. In 1957 is hy gehuldig tydens die [[Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge|F.A.K.]] se Volksmusiekkongres op [[Stellenbosch]] en in 1961 is daar 'n M.L. de Villiers-aand gehou op [[Simonstad]], die dorp waar hy 12 jaar lank in die bediening gestaan het en waar die volksliedmelodie vorm aangeneem het.

 

[[Beeld:Ds ML de Villiers 1917.jpg|duimnael|regs|200px|Ds. M.L. de Villiers as jong predikant van [[Glen Lynden]] omstreeks 1917.]]

Prop. de Villiers is in 1911 getroud met Jemima (Mimie) Susanna du Plessis. Uit die huwelik is twee dogters en twee seuns gebore, van wie Dirkie de Villiers, in 'n stadium hoof van musiek aan die Vrystaatse onderwysdepartement, musiek as 'n loopbaan gekies het. 'n Kleinseun, Johan de Villiers, was dirigent van die Stellenbosse Universiteitskoor en 'n kleindogter, Suzanne, 'n beroepsaltviolis.

 

* Feneysey, ds. S.F. 1930. ''Die Nederduits-Gereformeerde Gemeente Glen Lynden Gedurende 'n Honderd Jare 1829-1929''. Kaapstad, Stellenbosch en Bloemfontein: [[Nasionale Pers]], Beperk.

* Malan, Jacques P. 1980. ''Suid-Afrikaanse Musiekensiklopedie Deel I A-D''. Kaapstad: Oxford University Press.

* Swart, dr. M.J. (voorsitter redaksiekomitee). 1980. ''Afrikaanse kultuuralmanak''. Aucklandpark: Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge.

 

{{Verwysings}}