Mammoet: Verskil tussen weergawes

Mammoete het in die [[Familie (biologie)|familie]] [[Elephantidae]] voorgekom wat ook die twee genusse moderne [[olifant]]e en hul voorsate bevat.

 

[[Beeld:Mammuthus trogontherii122DB.jpg|thumb|links|’n Rekonstruksie van ’n [[steppemammoet]].]]

Nes hul moderne verwante was die mammoete baie groot. Die grootste bekende spesies was by hul skouers sowat 4&nbsp;m hoog en het tot 8&nbsp;ton geweeg, terwyl mannetjies soms tot meer as 12&nbsp;ton geweeg het. Die meeste spesies was egter so groot soos die moderne [[Asiatiese olifant]] (wat sowat 2,5&nbsp;m tot 3&nbsp;m hoog is en selde meer as 5,4&nbsp;ton weeg). Albei geslagte het lang slagtande gehad. ’n Eerste, kleiner stel het op sowat ses maande hul verskyning gemaak, en dit is op sowat 18 maande deur ’n groter, permanente stel vervang. Dié het sowat 2,5 tot 15,2&nbsp;cm per jaar gegroei.<ref>{{cite book|last1=Agenbroad|first1=Larry|last2=Nelson|first2=Lisa|title=Mammoths|publisher=Lerner|location=Minneapolis|isbn=978-0-8225-2862-3|page=34}}</ref>

Wetenskaplikes het die oorblyfsels van ’n mammoetkalf bestudeer en tot die gevolgtrekking gekom die vet in die dier het ’n groot rol gespeel in sy vorm en sy vermoë om groot hoeveelhede voedingstowwe te berg. So kon hulle oorleef in die koue klimaat waarin hulle voorgekom het, met temperature van tot {{nowrap|-50 ºC}}.<ref name="Moore2008">{{cite book|author=Peter D. Moore|title=Tundra|url=http://books.google.com/books?id=aIMquAAACAAJ|year=2008|publisher=Facts On File|isbn=978-0-8160-5933-1|page=198}}</ref> Dit het ook hul spiermassa verhoog, wat hulle in staat gestel het om langer te leef en teen vyande te veg.<ref>Maschenko, E.N.; Boeskorov, G.G.; Baranov, V.A. (2013). "Morphology of a mammoth calf (''Mammuthus primigenius'') from Ol'chan (Oimiakon, Yakutia)". ''Paleontological Journal'' 47 (4): 425.doi:10.1134/S0031030113040096</ref>

 

Die eerste bekende lede van Proboscidea, die [[klade]] wat olifante bevat, het sowat 55&nbsp;miljoen jaar gelede om die [[Tetis-see]] (tussen die ou [[kontinent]]e [[Gondwana]] en [[Laurasië]]) voorgekom. Die [[Familie (biologie)|familie]] [[Elephantidae]] het sowat 6&nbsp;miljoen jaar gelede in Afrika voorgekom en sluit moderne [[olifant]]e en die uitgestorwe mammoete in. Die volgende diagram wys die plek van die [[genus]] ''Mammuthus'' tussen die ander lede van Proboscidea.<ref name=Shoshani_etal_2007>Shoshani, J.; Ferretti, M. P.; Lister, A. M.; Agenbroad, L. D.; Saegusa, H.; Mol, D.; Takahashi, K. (2007). "Relationships within the Elephantinae using hyoid characters". Quaternary International. 169-170: 174. Bibcode:2007QuInt.169..174S.doi:10.1016/j.quaint.2007.02.003</ref>

{{clade | style = font-size: 90%;

Die Columbiaanse mammoet het uit ’n groep ''M. trogontherii'' ontwikkel wat sowat 1,5&nbsp;miljoen jaar gelede oor die [[Beringstraat]] na Noord-Amerika getrek het. Die wolhaarmammoet het in Siberië uit die ''M. trogontherii'' ontwikkel. Wolhaarmammoete het sowat 100&nbsp;000 jaar gelede hul verskyning in Noord-Amerika gemaak.<ref name="Lister 2007 12 43">Lister, A.; Bahn, P. (2007). Mammoths - Giants of the Ice Age (3 ed.). Londen: Frances Lincoln. ISBN 978-0-520-26160-0</ref>

 

Die wolhaarmammoet was die laaste spesie van die genus. Hulle het saam met die vroeë [[mens]]e voorgekom, en dié het die diere se bene en slagtande gebruik om kuns, gereedskap en blyplekke te skep, en hulle het die vleis geëet.

 

Die spesie het sowat 10&nbsp;000 jaar gelede, aan die einde van die Pleistoseen en die huidige [[ystydperk]] se [[laaste glasiale tyd]], van die vasteland af verdwyn – waarskynlik weens klimaatsveranderings en die gevolglike krimping van sy habitat of omdat hy deur mense gejag is, of ’n kombinasie daarvan. Geïsoleerde groepe het tot sowat 6&nbsp;400 jaar gelede op St. Paulus-eiland naby [[Alaska]] en tot 4&nbsp;000 jaar gelede op Wrangeleiland naby [[Siberië]] voorgekom. Nadat die diere uitgesterf het, het mense voortgegaan om hul [[ivoor]] te gebruik – ’n praktyk wat vandag nog voortduur.

 

{{Verwysings}}

 

*{{CommonsKategorie-inlyn|Mammuthus}}

*[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Mammoth|Engelse Wikipedia]]