Opera: Verskil tussen weergawes

'n '''Opera''' (meervoud van [[Latyn]] ''opus'', of in [[Italiaans]] enkelvoud vir 'n werk) is 'n toneelstuk met sang en orkestrale begeleiding. Dikwels is die hele [[libretto]] getoonset om gesing te word, maar daar is talle uitsonderings van operas waar dele van die teks gesing word, terwyl ander dele gepraat word.<ref> Brown et. al., bl.416.</ref> <ref>Randel, bl.562.</ref> Die geskiedenis van opera beslaan alreeds meer as 400 jaar, met die gevolg dat 'n groot verskeidenheid vorme en style hierdie genre van musiek kenmerk. Die musiek van 'n opera kan bestaan uit 'n [[overture]], [[resitatief|resitatiewe]], [[aria|arias]], [[ensemble|ensembles]], [[koor|kore]] en [[ballet|ballette]].<ref>Randel, bl. 562.</ref> Onder die sub-genres wat deel van opera uitmaak is die vernaamste [[opera seria]], [[opera buffa]], [[opéra comique]], [[tragédie en musique]], [[Singspiel]] en [[operette]].<ref>Brown et. al., bl.416.</ref>

 

Opera vind sy oorsprong in [[Florence]] aan die einde van die 16de eeu. 'n Informele akademies-georiënteerde groep digters, musikante en ander intellektuele belanghebbendes (soos [[klassikus|klassikuste]]), wat as die [[Camerata (opera)|Camerata]] bekend gestaan het, het gereeld daar onder die leierskap van Giovanni de' Bardi ontmoet om maniere van teks-toonsetting te ontdek wat kwansuis vergelykbaar met die emotiewe krag van dramatiese [[antieke Griekse musiek]] sou wees.<ref>Randel, bl. 562.</ref> <ref>Brown et. al., bl 418.</ref> Die heel eerste operas was gevolglik die digter [[Ottavio Rinuccini]] se ''Dafne'' (1598), deur [[Jacopo Peri]] en [[Jacopo Corsi]] getoonset; Rinuccini se ''Euridice'' (1600), deur Peri en [[Giulio Caccini]] getoonset; en die digter [[Gabriello Chiabrera]] se ''Il rapimento di Cefalo'' (1600), deur Caccini getoonset.<ref>Brown et. al., bl 418.</ref> Ten spyte van die Camerata se belangstelling in die musikale uitvoerpraktyk en digkuns van antieke Griekse drama, is die musikale en digterlike opvattings wat in hierdie eerste operas ontwikkel is ook afkomstig vanuit eietydse ontwikkelings in pastorale poëtiese dramas, die [[intermedio]] en die [[madrigaal]].<ref>Randel, bl. 562</ref> <ref>Brown et. al., bl 418.</ref> Verder skep die tersaaklike komponiste graagste van alles toonsettings wat toepaslik tot die digterlike tekste se emosionele inhoud is, en wat ook duidelik verstaanbaar is. Hiervoor was 'n nuwe styl van musiek komponeer geloods, naamlik 'n soort [[monodie]] wat ''stile rappresentativo'' of [[resitatief]] genoem word.<ref>Randel, bl.562</ref>

 

Ander musieksoorte wat ook bygedra het tot die ontstaan van opera sluit die volgende in: musiek soos gebruik in die komedie-produksies van belese kringe (veral, soos reeds genoem, die intermedio), musiek soos gebruik in 16de-eeuse tragedies (veral daardie produksies se kore), musiek soos gebruik in gemonteerde of gedeeltelik-gemonteerde uitvoerings by koninklike howe, die talle Italiaanse akademies en publieke feeste, asook musiek soos gebruik deur die ''[[commedia dell'arte]]''.<ref>Brown et. al., bl. 418</ref>

 

Daar is drie ontwikkelingsfases vir opera in 17de-eeuse Italië: Humanistiese hof-opera (1600-1635), wat ontstaan het aan die aristokratiese howe van Florence, [[Mantua]] en [[Rome]]; 'n verdere [[Venesië|Venesiese]] ontwikkeling (1635-1680) waarin die gebruiklike terminologie vir opera ''dramma per musica'' was; en 'n uitbreiding van ''dramma per musica'' na ander plekke in Europa (vanaf 1650).<ref>.Brown et. al., bl. 420.</ref>

 

Nadat ''dramma per musica'' in Venesië as publieke kunsvorm gevestig is, het dit stadig na ander plekke in Europa versprei; veral [[Frankryk]] en die Duitssprekende lande.<ref>Brown et. al., bl. 424.</ref> Die eerste operas in [[Parys]] was Italiaanse ingevoerde werke, ses waarvan tussen 1645 en 1662 verskyn het.<ref>Brown et. al., bl. 424.</ref> Hierdie operas het deel uitgemaak van 'n program van ver-Italiaansing wat kardinaal [[Mazarin]] aan die Franse hof aangemoedig het. Na Mazarin se dood is ''dramma per musica'' egter verwerp vir 'n ontluikende nasionale styl van Franse opera, wat nietemin elemente van die Italiaanse opera styl geleen het.<ref>Brown et. al., bl. 424.</ref> In die Duitssprekende lande was die ''dramma per musica'' invloedryk vir 'n baie langer tydperk, aangesien die voorliefde daarvoor die ontwikkeling van 'n Duitse nasionale opera tradisie belemmer het.<ref>Brown et. al., bl. 425.</ref>

 

Teen ongeveer 1690 het 'n groep Romeinse aristokrate en kunstenaars versamel onder die naam ''Accademia degli Arcadie'' (Arkadiese Akademie), om 'n beweerde populêre vervlakking in die genre van opera teen te werk.<ref>Randel, bl. 564.</ref> Tesame met ander geletterde kringe, het hulle terselfdertyd op 'n vereenvoudiging van die musiek in tragediese operas aangedring, of andersins geheel en al op gesproke [[tragedie]].<ref>Brown et. al., bl. 432.</ref> Hulle is teoreties aangespoor deur [[Aristoteles]] se filosofiese skrywerk, en het ook verder op Franse modelle van klassieke teater, soos dié van Corneille en Racine, staatgemaak. Die twee mees prominente skrywers van librettos vir hierdie hervorming in opera was [[Apostolo Zeno]] en [[Pietro Metastasio]].<ref>Randel, bl. 564.</ref> Laasgenoemde het 'n enorme uitwerking op die ontwikkeling en handhawing van opera seria (ernstige opera) gehad, en sy 27 opera seria librettos is honderde kere deur verskeie komponiste getoonset.

 

: [[Manuel Escorcio]] ([[tenoor]])

 

* Randel, D.M. (red.) 1986. ''The New Harvard Dictionary of Music''. Cambridge & Londen: The Belknap Press of Harvard University Press.

* Brown, H.M., Rosand, E., Strohm, R., Noiray, M., Parker, R., Whittall, A., Savage, R., Millington, B. 2001. Cantata. In ''The New Grove Dictionary of Music and Musicians'', volume 18. Geredigeer deur Stanley Sadie. Londen: Macmillan.

 

{{Commonskat|Opera}}

{{Verwysings|3}}