Schoemansdal: Verskil tussen weergawes

'''Schoemansdal''' was 'n nedersetting 16 km wes van [[Louis Trichardt, Limpopo|Louis Trichardt]] (Makhado). Die nedersetting het ontstaan in die tyd van die [[Groot Trek]], maar was ná slegs dertig jaar verlate as gevolg van aanvalle deur [[Vendas|Venda-krygers]]. Nadat die Republiek weer beheer van die gebied oorgeneem het, is Schoemansdal geïgnoreer en 'n nedersetting by Makhado gestig. As gevolg hiervan is Schoemansdal die enigste Voortrekker-nedersetting in Suid-Afrika wat nie in 'n moderne dorp ontwikkel het nie.

 

[[Beeld:Kerkie op Schoemansdal.jpg|duimnael|links|270px|Die kerkie op Schoemansdal is in 1858 gebou, maar met die verlating van die dorp in 1867 deur die swart inwoners van die omgewing afgebrand, saam met die hele dorp. Die argief van die gemeente het bewaar gebly.]]

 

Die nedersetting het ontstaan toe die Voortrekker leiers [[Louis Trichardt (Voortrekkerleier)|Louis Trichardt]] en [[Johannes Janse van Rensburg|Hans van Rensburg]] die [[Soutpansberg]] bereik het gedurende 1836. Na 'n stryery tussen die twee leiers het Van Rensburg verder oos gegaan na [[Maputo]] maar sy trek is op pad uitgemoor. Trichart en sy mense het vir meer as 'n jaar hier gebly. Nadat hulle verkenningswerk tot in [[Zimbabwe]] gedoen het en ook verder ooswaarts om van Rensburg te vind, het hulle besluit om [[Maputo]] te bereik, weg van Britse beheer. Die epiese tog het in September 1837 begin en hulle het hul bestemming sewe maande later bereik. Die prys was egter hoog; 27 van 53 mense het aan koors gesterf, Trichardt ook. Dit het hulle twee en 'n half maande geneem om teen die [[Drakensberg]]plato af te gly met hul nege waens; die agterwiele van die waens moes verwyder word om hulle teen die berg te laat afgly.

 

[[Hendrik Potgieter]] was die volgende trek wat hier gearriveer het. Hy het vanaf [[Ohrigstad]] hier aangekom nadat die malaria sy mense begin afmaai het. Hy het gemeen dat die Soutpansberg ver genoeg van Britse beheer af was en hulle dus onafhanklik kon word. Hy het dié plek gekies vir die hoofstad van sy republiek en dit [[Zoutpansberg]] genoem.

 

Aanvanklik het dit goed gegaan met die gemeenskap en 'n kerk en 'n fort is gebou. Portugese handelaars het ook winkels geopen. Ivoorhandel het geblom. Potgieter is gedurende 1852 dood en na 'n reeks twiste is die naam in 1855 na Schoemansdal verander. Daarna het die dorp van 1 800 inwoners die versamelplek geword van al hoe meer bandelose ivoorjagters en handelaars. Wapensmokkelary was aan die orde van die dag en op een tydstip het 30 ton [[lood]] vir die maak van koeëls deur die dorp beweeg.

 

* [[Lys van dorpe in Suid-Afrika]]

 

{{Verwysings}}