Suurbraak: Verskil tussen weergawes

'''Suurbraak''' (aanvanklik '''Xairu''' en '''Zuurbraak''' daarna<ref>Fourie, M. (samest.) 2013. Die biblioteekroete. ''Kaapse Bibliotekaris'' 57(4):47 : ''Die dorpie Suurbraak, geleë tussen Buffeljagsrivier en Barrydale, was die derde oudste Londense sendingstasie in die land. Die plek is aanvanklik 'Xairu' (wat paradys beteken) genoem. Nog later sou die gebied bekend staan as Zuurbraak, maar met die implementering van die Groepsgebiedewet in 1961 is die naam verander na Suurbraak.''</ref>) is 'n landelike nedersetting in die [[Overberg]] in die [[Wes-Kaap]] geleë 19&nbsp;km oos van [[Swellendam]] en 10&nbsp;km van die [[N2]] nasionale pad. Die dorpie lê langs die [[Buffeljagsrivier]] aan die voet van die [[Langeberg]] op die pad R324 tussen Swellendam, [[Barrydale]] en [[Heidelberg, Wes-Kaap|Heidelberg]]. Dit is so 'n 5&nbsp;km wes van die [[Tradouwpas]].

 

[[Lêer:Suurbraak omstreeks 1840, geskets deur GW Walker.jpg|duimnael|links|300px|G.W. Walker het dié skets van Suurbraak omstreeks 1840 gemaak. Die skoolgebou is op die heuwel links en die T-vormige sendingkerkie regs daarvan.]]

Ongeveer 300 tot 400 oorblywende lede van die Hessekwa- en Attakwastamme van die Khoi is hier onder beskerming van die [[Londense Sendinggenootskap]] (LSG) geplaas. Die sendingstasie is in 1812 gestig op 'n terrein van 5 000 hektaar met eerwaarde Johannes Seidenfaden in bevel. Omdat Seidenfaden die geestelike belange van sy kudde aan die bevordering van sy eie stoflike belange ondergeskik gestel het, is hy in 1825 ontslaan. Hy is opgevolg deur eerw. Heinrich Helm (1780-1840), die grootvader die baanbreker-sendeling van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]] in Noord-Transvaal en [[Rhodesië]] ds. [[Sam Helm]], 'n sendeling wat daarin geslaag het om iets van die verlore prestige van die LSG terug te wen. Sy opvolger was sy seun Daniël wat op sy beurt opgevolg is deur sy skoonseun J.P. Rossouw. Tot einde 1942 was D.H. Rossouw, wat sy vader in 1921 opgevolg het, in bevel. Meer as 100 jaar was lede van dieselfde familie aan die hoof van hierdie sendingstasie. Die laaste Khoi-kaptein hier was Hans Moos. Sy graf is op die sendingstasie reg agter die grafte van die Helms in die kerkhof op die rivieroewer.

Die dorpie is 'n lintdorp in 'n pragtige vallei onder reuse eikebome geleë met 'n stroom wat deur die dorp loop. Die natuurskoon, wat [[fynbos]] en 'n ryk [[voël]]lewe insluit, en geboue uit die stigtingsperiode, waarvan sommige gerestoureer is, sowel as die leefstyl van die mense, leen die dorpie tot ekotoerisme. Baie van die inwoners gebruik nog houtstowe, met uitheemse indringerplante uit die omgewing as gerieflike brandstof. Van die kleiner plase om die dorpie gebruik nog perdaangedrewe ploë.

 

* Eerw. [[Jacobus Pauw]]

* [[Oude Post]], gedenkwaardigheid naby die dorp.

{{Verwysings}}

 

* [[Dictionary of South African Biography]], deel 2. Kaapstad: Tafelberg, 1972. ISBN 0-624-00369-8

* Tomlinson, L.L.:Geskiedkundige Swellendam. Kaapstad: Nasionale Pers Beperk, 1943

 

* [http://www.viewoverberg.com/Towns_Towns/Suurbraak.asp Suurbraak] op [http://www.viewoverberg.com/ View Overberg]

* [http://www.lanok.co.za/html/suurbraak.html Lanok inskrywing oor Suurbraak]