Wu Xing: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Uitleg van bronteks
Lyn 5:
Die stelsel is gebruik om die wisselwerkings en verhoudings tussen verskynsels te verduidelik. Nadat dit in die [[2de eeu v.C.|2de]] of [[1ste eeu v.C.]] tydens die [[Han-dinastie]] gewild geword het, is dit op baie terreine van Chinese denke gebruik, insluitende oënskynlik uiteenlopende velde soos [[Feng shui]], [[astrologie]], [[medisyne]], [[musiek]], [[militêre strategie]] en gevegskuns. Dit word steeds as ’n verwysing gebruik in sommige vorme van medisyne en gevegskuns.
 
== Name ==
''Xing'' (行) of ''Wu Xing'' beteken "bewegende"; ’n [[planeet]] word in [[Chinees]] ’n "bewegende [[ster]]" (行星) genoem. ''Wu Xing'' verwys oorspronklik na die vyf belangrikste planete ([[Jupiter (planeet)|Jupiter]], [[Saturnus]], [[Mercurius (planeet)|Mercurius]], [[Venus (planeet)|Venus]] en [[Mars (planeet)|Mars]]) wat vyf elemente van aardse lewe skep.<ref name="Zai 2015"/> Die term word ook dikwels vertaal as "Vyf Elemente", en dit word veral in [[akupunktuur]] gebruik. Dié vertaling het ontstaan weens ’n verkeerde vergelyking met die Westerse stelsel van [[vier elemente]].<ref name="Chinese History p. 179">Nathan Sivin (1995), "Science and Medicine in Chinese History," in sy ''Science in Ancient China'' (Aldershot, Engeland: Variorum), teks VI, p. 179.</ref> Terwyl die klassieke [[Griekeland|Griekse]] elemente verband hou met stowwe of natuurlike eienskappe, gaan die Chinese ''xing'' oor "proses en verandering"; dis hoekom dit dikwels as "fases" of "agente" vertaal word.<ref name="Sivin 1987.73">Nathan Sivin (1987), ''Traditional Medicine in Contemporary China'' (Ann Arbor: Center for Chinese Studies, The University of Michigan) p. 73.</ref> Die term "Boom" word ook dikwels gebruik in plaas van "Hout".
 
Die vertaling "fase" word algemeen verkies, maar dié vertaling is nie perfek nie; "agente" of "prosesse" is dalk die beste vertalings van ''xing''.
 
== Siklusse ==
Die leerstelling van vyf fases omvat twee wisselwerkingsiklusse tussen die fases, ’n voedende of skeppende siklus (生, ''sheng''), ook bekend as "moeder-seun", en ’n kontrolerende of vernietigende siklus (剋/克, ''ke''), ook bekend as "oupa-nefie". Sien diagram.
 
=== Voedend ===
*Hout voed Vuur
*Vuur skep Aarde (as)
Lyn 20:
*Water onderhou Hout
 
=== Kontrolerend ===
*Hout kloof Aarde (soos boomwortels)
*Aarde absorbeer Water
Lyn 27:
*Metaal kap Hout
 
== Betekenisse ==
Die stelsel is ook bekend as die Vyf Agente, die Vyf Bewegings, die Vyf Prosesse en die Vyf Planete. Op verskillende terreine staan dit vir:
 
Lyn 75:
|}
 
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
 
== Eksterne skakels ==
*{{CommonsKategorie-inlyn|Wu Xing (Chinese philosophy)}}
* [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Wu Xing|Engelse Wikipedia]]