Torch Commando: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes) Nuwe blad: Die '''Torch Commando''' is in Mei 1951 deur oudstryders van die Tweede Wêreldoorlog gestig om die kleurlingstemreg, soos verskand in die Suid-Afrika-wet van 1909, te ver... |
Morne (besprekings | bydraes) No edit summary |
||
Lyn 1:
Die '''Torch Commando''' is in Mei [[1951]] deur oudstryders van die [[Tweede Wêreldoorlog]] gestig om die kleurlingstemreg, soos
==Agtergrond==
In Mei [[1951]] het 'n groep politiek bewuste oudstryders besluit om 'n optog met fakkels te hou om beswaar aan te teken teen die regering se voorneme om die [[Suid-Afrika-wet]] van [[1909]] te wysig ten einde kleurlinge van die algemene kieserslys te verwyder en hulle op 'n afsonderlike kieserslys te plaas. DIe oproep om deelname is gerig aan alle oudstryders, eers in [[Johannesburg]], [[Port Elizabeth]] en [[Kaapstad]], maar later ook in ander stede, om hulle stem dik te maak vir die waardes waarvoor hulle in die [[Twee Wêreldoorlog]] geveg en hulle kamerade gesterf het. ▼
▲In Mei [[1951]] het 'n groep politiek bewuste oudstryders besluit om 'n optog met fakkels te hou om beswaar aan te teken teen die regering se voorneme om die [[Suid-Afrika-wet]] van [[1909]] te wysig ten einde kleurlinge van die algemene kieserslys te verwyder en hulle op 'n afsonderlike kieserslys te plaas.
Niemand het aanvanklik gedink dat die opgtigte enigiets meer sou wees as net 'n buiteparlementêre demonstrasie van korte duur om baie Suid-Afrikaners se beswaar teen die Nasionalistiese regering te laat hoor nie. Daar was geen meesterplanm nie en niemand het aanvanklik 'n blywende organisasie of vereniging in gedagte gehad nie.▼
▲Niemand het aanvanklik gedink dat die
Oudstryders by die duidende het gehoor gegee aan die oproep, want hulle was gretig om die kameraderie, patriotisme en opwinding van die oorlog te herleef in die vae hoop dat iemand hulle iets konkreets sou gee om te doen ten einde van die [[Nasionale Party]]-regering ontslae te raak. Dit was die enigste samebindende faktor in die vyf-jarige bestaan van die Torch Commando.▼
▲Oudstryders by die
Die Torch Commando het uit die staatspoor geweier om standpunt in te neem oor die vraagstuk van swart regte. Hy het selfs kleurlinge, vir wie hy veronderstel was om te veg, vervreem en sy geloofwaardigheid ingeboet toe die organisasie ná hewige debatvoering geweier het om sy lidmaatskap aan alle Suid-Afrikaners oop te stel.
==Stigting== Die eerste en enigste leier van die Torch Commando was die vegvlieënier en held van die lugslag van Brittanje, [[Sailor Malan]], wat in Mei [[1951]] tydens die eerste fakkelligoptog Tot almal se verbasing en selfs die leiers s'n, het hulle gou nasionale bekendheid verwerf. Maar die Torch Commando het in gewildheid en krag begin afneem nadat hy 'n vennootskap (die United Democratic Front, wat nie met die organisasie van die jare 80 verwar moet word nie) met die [[Verenigde Party]] en die [[Arbeidersparty]] aangegaan het om saam die [[Nasionale Party]] in die verkiesing van April [[1953]] te beveg. Baie lede het met die uiterste ywer gewerk om die verkiesing te wen, maar die V.P.-leierskap het vooraf reeds besef hulle kans om die N.P. te verslaan, was bra skraal, ondanks die United South African Trust Fund, in [[1949]] deur genl. [[Jan Christiaan Smuts]] gestig om die V.P. se geldsake op vaster grondslag te plaas, en deeglike beplanning en organisasie.
==1953-verkiesing==
Hoewel die N.P. se getal setels in die verkiesing van 86 tot 94 verhoog het en die V.P. s'n van 65 tot 57 gedaal het, het laasgenoemde en die Arbeiders saam steeds meer stemme as die N.P. gekry. Die verkiesing was nietemin 'n groot terugslag vir die V.P. en is in Mei [[1953]] gevolg deur die eerste van ses afstigtings toe lede van die Torch Commando onder sen. [[Heaton Nicholss]] die [[Verenigde Federale Party]] in Natal gestig het om hulle te beywer vir 'n federale stelsel waarin die provinsies groter magte sou bekom en Natal selfs die reg sou hê om af te stig van die Unie. Die party het egter nie aan sy stigters se verwagtinge voldoen nie en het binne 'n jaar of wat van die toneel verdwyn. Baie oud-lede van die Torch Commando, wat nooit ontbind het nie maar net van die toneel verdwyn het, het hulle steun weer aan die [[Verenigde Party]] toegesê.
==Ondergang==
Die Torch Commando het hoofsaaklik verdwyn omdat hy misluk het in die doelwit van sy lede, naamlik die onttroning van die N.P. Die faktore wat tot die organisasie se ondergang bygedra het, was:
* Dit was onmoontlik om duidelike leiding te gee ten op sigte van die rassevraagstuk, want sy lede was net so veel daaroor verdeel soos die meeste ander anti-N.P.-groepe.
| |||