Belgiese koloniale ryk: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes)
Sjinees→Chinees
Lyn 96:
}}
 
Die '''Belgiese Koloniale Ryk ''' ([[Frans]]: ''Empire colonial belge''; [[Nederlands]]: ''Belgisch koloniaal rijk'') het uit drie kolonies bestaan, wat vanaf 1885 tot 1962 deur [[België]] beheer is. Die Belgiese Kongo (vandag [[Demokratiese Republiek van die Kongo]]), Ruanda-Urundi (vandag [[Rwanda]] en [[Burundi]]) en 'n konsessie in SjinaChina.
 
Die ryk was anders, as met die meeste ander Europese koloniale magte, in die sin dat rofweg 98% van die koloniale ryk net een kolonie (sowat 76 keer groter as [[België]])- die Belgiese Kongo- was die persoonlike eiendom van [[Leopold II van België]], en is nooit deur politieke of militêre optrede deur die Belgiese staat verkry nie.
Lyn 129:
 
[[Lêer:Monument Albert Kinshasa 5.JPG|duimnael|links|Belgiese koloniale amptenare in Leopoldville, 1938]]
Kongolese troepe is in die [[Tweede Wêreldoorlog]] ontplooi en het gesorg dat die Italianers uit Oos-Afrika kolonies verdryf is. In die 1940's en 1950's het daar grootskaalse verstedeliking in die Kongo plaasgevind, en die koloniale administrasie het met verskeie ontwikkelingsprogramme begin om die gebied in 'n "modelkolonie" te omskep.{{sfn|Freund|1998|pp=198–9}} een van die resultate hiervan was die ontwikkeling van 'n nuwe middelklas van Europese-Afrikane "''évolués''" in die stede.{{sfn|Freund|1998|pp=198–9}} Teen die 1950's het die Kongo 'n loonwerkersmag so groot soos in enige ander Afrika-kolonie gehad.{{sfn|Freund|1998|p=198}}
 
As gevolg van 'n wydverspreide en groeiende, radikale sin vir Afrika-nasionalisme, het die Kongo in 1960 onafhanklikheid verkry, en die Republiek van die Kongo-Léopoldville onder [[Patrice Lumumba]] en Joseph Kasa-Vubu geword. Die swak verhoudinge tussen die verskillende faksies in die Kongo, die voortdurende inmenging van België in die Kongolese huishoudelike aangeleenthede, en die toetrede van groot rolspelers in die [[Koue Oorlog]], het veroorsaak dat die land vanaf 1960 tot 1965 in vyf jaar van oorlog en politieke onstabiliteit verval het. Dit het bekend geword as die Kongo-krisis. Die krisis het uiteindelik tot 'n einde gekom met die bewindsoorname deur Joseph Désiré Mobutu (Mobutu Sese Seko).
 
=== Ruanda-Urundi (1916–1962) ===
Ruanda-Urundi was 'n deel van [[Duits-Oos-Afrika]] en onder die beheer van Belgiese militêre besetting van 1916 tot 1924, in die tyd na die [[Eerste Wêreldoorlog]] toe die Duitsers met die [[Oos-Afrika-veldtog]] uit die kolonie verdryf is. Dit is vanaf 1924 tot 1945 aan Belgiese beheer toegewys en later as 'n [[Verenigde Nasies|VN]]-trustgebied tot 1962 onder Belgiese administrasie geplaas. Dit het toe die onafhanklike state van [[Rwanda]] en [[Burundi]] geword.
 
== Geringe besettings ==
Lyn 143:
 
=== Tianjin Konsessie (1902–1931) ===
Saam met verskeie ander Europese moondhede en die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]], het België 'n klein Konsessie (gebied) ([[SjineesChinees]]: 租界 ''zujie'') van 'n paar vierkante kilometers in die stad van [[Tianjin]] gekry as gevolg van die Boxer Rebellie in China. Dit was eintlik 'n handelspos en nie 'n kolonie nie.
 
=== Isola Comacina (1919) ===