Jarawas: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Nuwe artikel, nog besig |
Klaar |
||
Lyn 16:
Daar is aanduidings dat die Jarawas die nou uitgestorwe Jangi-stam as hul moederstam beskou. Hulle glo hulle het eeue of millenniums gelede van dié stam weggebreek, maar hulle het eindelik die Jagil oorleef.<ref name="portman1898">{{Citation | title=Notes on the Languages of the South Andaman Group of Tribes | author=Maurice Vidal Portman | year=1898 | publisher=Office of the Superintendent of Government Printing, Government of India | url=https://books.google.com/books?id=1BYTAAAAYAAJ }}</ref> Die Jagil was vermoedelik teen 1931 uitgesterf.<ref name="vanDriem2001">{{Citation | title=Languages of the Himalayas: An Ethnolinguistic Handbook of the Greater Himalayan Region : Containing an Introduction to the Symbiotic Theory of Language | author=George van Driem | year=2001 | publisher=BRILL | isbn=90-04-12062-9 | url=https://books.google.com/books?id=fiavPYCz4dYC }}</ref>
==Geskiedenis en gebruike==
Voor die 19de eeu was die Jarawa-tuisland in die suidoostelike deel van die Suid-Andamaneiland en sy nabygeleë klein eilandjies. Vermoedelik is dié streek grootliks ontvolk ná die aankoms van [[Brittanje|Britse]] setlaars omstreeks 1789 weens [[siekte]]s.<ref name="venkateswar2004">{{Citation | title=Development and Ethnocide: Colonial Practices in the Andaman Islands | author=Sita Venkateswar | publisher=IWGIA | year=2004 | isbn=87-91563-04-6 | url=https://books.google.com/books?id=XFETVExNUYgC }}</ref> Die Ander Andamanese stamme se getalle het ook afgeneem weens die misbruik van [[alkohol]] en [[opium]] nadat hulle daaraan bekend gestel is, en die westelike dele van die eiland is leeg gelaat. Die Jarawas het dit stelselmatig hul nuwe tuisland gemaak. Die verspreiding van alkohol en opium is blykbaar in ’n mate deur die koloniale owerheid gebruik om die Jarawa uit te wis.<ref name="cavalli-sforza1995">{{Citation | title=The Great Human Diasporas: The History of Diversity and Evolution | author=Luigi Luca Cavalli-Sforza, Francesco Cavalli-Sforza | publisher=Basic Books | year=1995 | isbn=0-201-44231-0 | url=https://books.google.com/books?id=ApuuiwUkEZ0C | quote=... Contact with whites, and the British in particular, has virtually destroyed them. Illness, alcohol, and the will of the colonials all played their part; the British governor of the time mentions in his diary that he received instructions to destroy them with alcohol and opium. He succeeded completely with one group. The others reacted violently ...}}</ref>
Die immigrasie van [[Indië|Indiese]] en [[Birma]]anse setlaars sedert sowat twee eeue gelede het die proses verhaas. Voordat die Jarawas in 1997 kontak met plaaslike setlaars geïnisieer het, het hulle hul onafhanklikheid en afstand van buitegroepe streng bewaar en enige poging om met hulle kontak te maak, sterk teengegaan. Sedert 1998 is hulle toenemend in kontak met die buitewêreld. Alle konrak, veral met toeriste, is egter uiters gevaarlik vir die Jarawas weens die moontlikheid van aansteeklike siektes.<ref name="jarawasurvivalintl">{{Citation | title=Jarawa | work=Survival International | year=2009 | accessdate=2009-07-06 | url=http://www.survival-international.org/tribes/jarawa }}</ref> Van die oorblywende Andamanese volke het net die [[Sentinelese]] daarin geslaag om heeltemal afgesonder te bly. Deesdae is die Jarawas in gereelde kontak met ander mense op die eiland, veral aan die buitewyke van hul nedersettings. Van hul kinders het al by hoofstroomskole opgedaag en gevra om opgevoed te word.<ref>Jarawa"primitives" and welfare politics in the Andaman Islands, deur dr. Vishvajit Pandya. 2 Junie 2007 {{cite web |url=http://www.andaman.org/BOOK/originals/PandyaWelfare/pandya-jarawawelfare.htm |title=Archived copy |accessdate=2009-07-02 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090505064005/http://www.andaman.org/BOOK/originals/PandyaWelfare/pandya-jarawawelfare.htm |archivedate=5 Mei 2009 }} </ref>
Buiten ’n geskiedenis as jagter-versamelaar-hengelaars het die Jarawas ’n reputasie as vegters en onversetlike verdedigers van hul grondgebied. Hulle het deur die Britse kolonialisasie in die 19de eeu sowel as die latere [[Japan]]nese besetting oorleef.<ref name="jstor1">{{cite journal|jstor=40467418|title=Palaeolithic Cognitive Inheritance in Aesthetic Behavior of the Jarawas of the Andaman Islands|last=|first=|date=|website=}}</ref>
Daar is ’n paar honderd van die Jarawas oor. Hul grootste bedreiging is ’n snelweg wat deur hul tuisland van 1 028 km<sup>2</sup> se digte, immergroen woude loop.<ref>{{cite web|url=http://dice.missouri.edu/docs/andamans/Jarawa.pdf|title=Database for Indigenous Cultural Evolution|last=|first=|date=|website=|access-date=}}</ref>
===Jag en dieet===
Aangesien die Jarawas ’n [[Nomade|nomadiese]] volk is, jag hulle [[wildevark]]e, [[akkedis]]se en ander diere met ’n pyl en boog. Seebronne is ook vir hulle belangrik. Mans hengel in vlak waters met ’n pyl en boog en vroue vang [[vis]] met mandjies.
[[Weekdiere]], [[doegong]]s en [[Skilpad|seeskilpaaie]] is ook deel van hul dieet. Verder eet hulle [[vrugte]], [[knol]]gewasse en [[heuning]] uit die woud. Om heuning in die hande te kry, gebruik hulle ’n plantekstrak om die bye te kalmeer.
== Verwysings ==
{{Verwysings|2}}
==Eksterne skakels==
| |||