Hernán Cortés: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Bygewerk
Lyn 1:
{{Inligtingskas PersoonAmpsbekleër
| naam = Hernán Cortés
| bynaambeeld = Retrato de Hernán Cortés.jpg
| beeldonderskrif = Latere portret van Hernán Cortés, 18de eeu
| beeld = Retrato de Hernán Cortés.jpg
| orde = 1ste Goewerneur van [[Nieu-Spanje]]
| beeldbeskrywing =
| termynaanvang = [[13 Augustus]] [[1521]]
| onderskrif =
| termyneinde = [[24 Desember]] [[1521]]
| geboortenaam = Hernán Cortés de Monroy y Pizarro
| monarg = [[Karel V, Heilige Romeinse Keiser|Karel V]]
| geboortedatum = [[1485]]
| voorganger = ''Amp geskep''
| geboorteplek = [[Medellín, Spanje|Medellín]], [[Spanje]]
| dood_datumopvolger = [[2Cristóbal Desember]]de [[1547Tapia]]
| geboortenaam geboortedatum = HernánHernando Cortés de Monroy y Pizarro Altamirano<br />[[1485]]
| sterfteplek = Castilleja de la Cuesta, Spanje
| ouers geboortejaar =
| titel geboortemaand =
| geboortedag =
| nasionaliteit = [[Lêer:Royal Banner of the Crown of Castille (15th Century Style)-Variant.svg|22px]] [[Kastilië]]
| geboorteplek = [[Medellín, Spanje|Medellín]], [[Extremadura]], [[Kastilië]], [[Spanje]]
| beroep = [[Conquistador]]
| sterftedatum = [[2 Desember]] [[1547]] (op 61−62)
| ander =
| sterfteplek = Castilleja de la Cuesta naby [[Sevilla]], Kastilië, Spanje
| bekend = [[Spaanse verowering van die Asteekse Ryk]]
| salarisparty =
| termynorde2 = 3de Goewerneur van Nieu-Spanje
| termynaanvang2 = [[30 Desember]] [[1521]]
| voorganger =
| opvolgertermyneinde2 = [[12 Oktober]] = [[1524]]
| monarg2 = [[Karel V, Heilige Romeinse Keiser|Karel V]]
| eerbewyse =
| partyvoorganger2 = [[Cristóbal de = Tapia]]
| opvolger2 = Driemanskap:<br />Alonso de Estrada<br />Rodrigo de Albornoz<br />Alonso de Zuazo
| godsdiens =
| eggenoot = Leonor Pizarro<br />La Malinche<br />Antonia or Elvira Hermosillo<br />Isabel Moctezuma<br />Catalina Suárez Marcaida<br />Juana Ramírez de Arellano de Zúñiga
| huweliksmaat =
| kinders = Don Martín Cortés, 2de MarquisMarkies van die Vallei van Oaxaca,Oaxacavallei<br />Doña MariaMaría Cortés,<br />Doña CatalinaCatalína Cortés,<br />Doña Juana Cortės,<br />Martín Cortés (seun vanof doña Marina)<br />Leonor Cortés Moctezuma
| webblad alma_mater =
| religie = [[Rooms-Katolieke Kerk]]
| handtekening = Hernan Cortes Signature.svg
| militer = Militêre Diens
| lojaliteit = {{vlagland|Spanje|1506}}
| onderskriftak =
| diensjare = 1504–1547
| beroeprang = [[Conquistador]]
| ander eenheid =
| bekend oorloe = [[Spaanse verowering van die Asteekse Ryk]]
| godsdiens toekennings =
}}
 
'''Hernán Cortés de Monroy Pizarro Altamirano, marqués del Valle de Oaxaca''',<ref>Cortés se agternaam word soms as Cortez geskryf. Dit is egter foutief en 'n vorm van [[hiperkorreksie]]. Baie Spaanse name wat op -ez eindig, soos González of Sánchez, is van patroniemse[[patroniem]]se oorsprong. Cortés is egter nie, maar aangesien gelykklinkende name wel met -ez geskryf word, word Cortés soms so gepel.</ref> sy voornaam word ook wel '''Hernando''' of '''Fernando''' geskryf (* [[Medellín, Spanje|Medellín]], [[Spanje]] [[1485]] — † [[Castilleja de la Cuesta]], [[2 Desember]] [[1547]]) was 'n [[Spanje|Spaanse]] [[conquistador]]. Cortés is veral bekend vanweë sy oorwinning oor die [[Asteke]] en verowering van [[Meksiko]] namens [[Spanje]] tussen [[1519]] en [[1521]].<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref>
 
[[Lêer:Hernan1.jpg|duimnael|links|Hernán Cortés]]
Cortés is in 1485 in Medellín, in die streek [[Extremadura]] in [[Kastilië]] gebore. Hy was die enigste seun van die verarmde edelliede Martín Cortés en Catalina Pizarro Altamirano. Via sy moeder was hy aan [[Francisco Pizarro]], die latere veroweraar van [[Peru]], verwant. Hy het in [[Salamanca]] gestudeer, maar het nie sy studie voltooi nie.
 
In 1506 het hy na die [[Nuwe Wêreld]] vertrek, waar hy in die verowering van [[Hispaniola]] deelgeneem het. In 1511 het hy aan die sy van [[Diego Velázquez de Cuéllar]] tydens die verowering van [[Kuba]] geveg. Nadat [[Juan de Grijalva]] en [[Francisco Hernández de Córdoba]] van 'n reis van [[Yucatán]] en die Meksikaanse golfkus teruggekeer het met verhale oor 'n ryk en magtige ryk, het hy toestemming van Velázquez gevra om hierdie land te verken en te verower. Velázquez het akkoord gegaan, maar het sy toestemming later teruggetrek. Cortés het besluit om tog sonder toestemming te vertrek.
 
[[Lêer:Cortés Ruta Cuba-Tenochtitlan.png|duimnael|links|Die roete van Hernán Cortés van Kuba na Tenochtitlan]]
[[Lêer:Escudo de Hernán Cortés completo.svg|duimnael|links|Wapen van Hernán Cortés]]
Met sy aankoms daar het hy [[La Malinche]], 'n Asteekse meisie, ontmoet. Sy het sy vriendin, assistente en tolk geword en hom op sy veroweringstog deur die [[Asteekse Ryk]] vergesel. Hy het [[Veracruz Llave]] gestig sodat hy nie meer van Velázquez afhanklik hoef te gewees het nie. Daarna het hy na die binneland ingetrek. Hy het in [[Tlaxcala]] op weerstand gestruikel. Nadat hy die Tlaxcalteekse leër verslaan het, het die Tlaxcalteke, wat aartsvyande van die Asteke was, hulle by hom aangesluit. Hy het na [[Cholula]], een van die grootste stede in die Asteekse Ryk en 'n belangrike religieuse sentrum, deurgetrek. Toe hy daar van 'n komplot hoor om hom te vermoor, hy het 'n slagparty onder die bevolking laat aanrig.
Cortés is in 1485 in Medellín, in die streek [[Extremadura]] in [[Kastilië]] gebore. Hy was die enigste seun van die verarmde edelliede Martín Cortés en Catalina Pizarro Altamirano. Via sy moeder was hy aan [[Francisco Pizarro]], die [[Spaanse verowering van die Inka-ryk|latere veroweraar]] van [[Peru]], verwant. Hy het in [[Salamanca]] gestudeer, maar het nie sy studie voltooi nie.
 
In 1506 het hy na die [[Nuwe Wêreld]] vertrek, waar hy in die verowering van [[Hispaniola]] deelgeneem het. In 1511 het hy aan die sy van [[Diego Velázquez de Cuéllar]] tydens die verowering van [[Kuba]] geveg. Nadat [[Juan de Grijalva]] en [[Francisco Hernández de Córdoba]] van 'n reis van [[Yucatán]] en die [[Golf van Meksiko|Meksikaanse golfkus]] teruggekeer het met verhale oor 'n ryk en magtige ryk, het hy toestemming van Velázquez gevra om hierdie land te verken en te verower. Velázquez het akkoord gegaan, maar het sy toestemming later teruggetrek. Cortés het besluit om tog sonder toestemming te vertrek.
Op 8 November het hy die hoofstad [[Tenochtitlan]] bereik. Hy is deur die [[hueyi tlahtoani]] [[Moctezuma II]] verwelkom. Hierdie oomblik word deur sommige as die "egte ontdekking van die Nuwe Wêreld" gesien, omdat toe twee hoogstaande beskawings, wat nog nooit met mekaar kontak gehad het nie, mekaar vir die eerste keer ontmoet het. Kort na aankoms het Cortés Moctezuma gevange laat neem. Die volgende maande het relatief rustig verloop, totdat Cortés weer na die kus moes terugkeer, omdat Velázquez 'n leër onder leiding van [[Pánfilo de Narváez]] op hom afgestuur het. Cortés het die leër sonder veel probleme verslaan, en die meeste soldate van Velázquez het na hom oorgeloop. Teruggekeer, het die stad Tenochtitlan in chaos verkeer, nadat [[Pedro de Alvarado]] 'n slagting tydens 'n belangrike religieuse fees aangerig het. Cortés het Moctezuma opgeroep om sy volk tot bedaring te bring, waarby hy (Moctezuma) omgekom het.
 
Met sy aankoms daar het hy [[La Malinche]], 'n Asteekse meisie, ontmoet. Sy het sy vriendin, assistente en tolk geword en hom op sy veroweringstog deur die [[Asteekse Driebond|Asteekse Ryk]] vergesel. Hy het [[Veracruz Llave]] gestig sodat hy nie meer van Velázquez afhanklik hoef te gewees het nie. Daarna het hy na die binneland ingetrek. Hy het in [[Tlaxcala]] op weerstand gestruikel. Nadat hy die Tlaxcalteekse leër verslaan het, het die [[Tlaxcalteke]], wat aartsvyande van die Asteke was, hulle by hom aangesluit. Hy het na [[Cholula]], een van die grootste stede in die Asteekse Ryk en 'n belangrike religieuse sentrum, deurgetrek. Toe hy daar van 'n komplot hoor om hom te vermoor, hy het 'n slagparty onder die bevolking laat aanrig.
[[Lêer:Escudo de Hernán Cortés completo.svg|duimnael|Wapen van Hernán Cortés]]
Die nag daarna het Cortés met sy leër die stad ontvlug. Hierby het vele van sy soldate en Tlaxcalteekse bondgenote omgekom; daarom staan hierdie nag as ''La Noche Triste'' (Die Treurige Nag) bekend. Daarna het Cortés sy hoofkwartier in [[Tekskoko]], die een-na-belangrikste stad van Meksiko en waarvan die leier [[Ixtlilxochitl II]] die kant van Cortés gekies het, ingerig. Hy het begin om Tenochtitlan, waar intussen die [[pokke]] uitgebreek het, te beleër. Na 'n beleëring van drie maande het die laaste Asteekse leier, [[Cuauhtémoc]], homself aan Cortés oorgegee.
 
Op 8 November het hy die hoofstad [[Tenochtitlan]] bereik. Hyen is deur die [[hueyi tlahtoani]] [[Moctezuma II]] verwelkom. Hierdie oomblik word deur sommige as die "egte ontdekking van die Nuwe Wêreld" gesien, omdat toe twee hoogstaande beskawings, wat nog nooit met mekaar kontak gehad het nie, mekaar vir die eerste keer ontmoet het. Kort na aankoms het Cortés Moctezuma gevange laat neem. Die volgende maande het relatief rustig verloop, totdat Cortés weer na die kus moes terugkeer, omdat Velázquez 'n leër onder leiding van [[Pánfilo de Narváez]] op hom afgestuur het. Cortés het die leër sonder veel probleme verslaan, en die meeste soldate van Velázquez het na hom oorgeloop. Teruggekeer, het die stad Tenochtitlan in chaos verkeer, nadat [[Pedro de Alvarado]] 'n slagting tydens 'n belangrike religieuse fees aangerig het. Cortés het Moctezuma opgeroep om sy volk tot bedaring te bring, waarby hy (Moctezuma II) omgekom het. Hy is óf deur sy eie volk óf deur Spanjaarde vermoor.
Na die verowering van die Asteekse Ryk het Cortés nog 'n weinig suksesvolle ekspedisie na [[Honduras]] (1524–1526) gemaak. Hy het so lank weggebly dat daar vermoed is dat hy dood was. Tussen 1532 en 1536 het hy nog 'n ekspedisie na [[Neder-Kalifornië]] onderneem en het hy die titel Markies van die Vallei van [[Oaxaca]] gekry.
 
Die nag daarna het Cortés met sy leër die stad ontvlug. Hierby het vele van sy soldate en Tlaxcalteekse bondgenote omgekom; daarom staan hierdie nag as ''La Noche Triste'' (Die Treurige Nag) bekend. Daarna het Cortés sy hoofkwartier in [[Tekskoko]], die een-na-belangrikste stad van Meksiko en waarvan die leier [[Ixtlilxochitl II]] die kant van Cortés gekies het, ingerig. Hy het begin om Tenochtitlan, waar intussen die [[pokke]] uitgebreek het, te beleër. Na 'n beleëring van drie maande het die laaste Asteekse leier, [[Cuauhtémoc]], homself aan Cortés oorgegee en is ver buite Asteekse gebied opgehang.
Cortés het op 62-jarige leeftyd naby [[Sevilla]] in [[Spanje]] gesterf.
 
Na die [[Spaanse verowering van die Asteekse Ryk]] het Cortés nog 'n weinig suksesvolle ekspedisie na [[Honduras]] (1524–1526) gemaak. Hy het so lank weggebly dat daar vermoed is dat hy dood was. Tussen 1532 en 1536 het hy nog 'n ekspedisie na [[Neder-Kalifornië]] onderneem en het hy het die titel Markies van die Vallei van [[Oaxaca]]vallei gekry.
== Sien ook ==
 
* [[Bernal Díaz]]
Cortés het op 62-jarige leeftydouderdom naby [[Sevilla]] in [[Spanje]] gesterf.
* [[Geskiedenis van Meksiko]]
* ''Fernand Cortez'', opera van [[Gaspare Spontini]], [[Jean-Paul Penin]]<ref>{{cite web |url=http://www.multimania.com/fcortez |title=? |author= |date= |work= |publisher= |accessdate=}}</ref>
 
== Verwysings ==
{{CommonsKategorie}}
{{Verwysings}}
 
== Eksterne skakels ==
{{CommonsKategorie-inlyn}}
 
{{Normdata}}
Line 64 ⟶ 70:
[[Kategorie:Spaanse adel]]
[[Kategorie:Spaanse ontdekkingsreisigers van Noord-Amerika]]
[[Kategorie:Spaanse politici]]
[[Kategorie:Geskiedenis van Meksiko]]
[[Kategorie:Geboortes in 1485]]