Komatiïet: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Jcwf (besprekings | bydraes)
No edit summary
Jcwf (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 4:
Komatiïet het 'n uitsonderlik hoë magnesiumoksied-gehalte (MgO> 18-30% volgens massa). Hierdie gehalte in ''MORB'' (middeloseaniese rugbasalte) en ''OIB'' (oseaniese eilandbasalt) is gewoonlik slegs 10-15%. Hulle smeltpunt verskil daardeur. Vir komatiïet is dit >1600&nbsp;<sup>o</sup>C en slegs 1250–1350 &nbsp;<sup>o</sup>C vir moderne MORB-lawas. [[Barberton]] se komatiïet is baie oud: omtrent 3,5 miljard jaar. Die komatiïet wat in Munro, [[Kanada]] gevind word is effens jonger (2,7 Ga) en dit het minder [[magnesium]]. Die komatiïet van die [[Colombia]]anse eiland Gorgona is [[Fanerosoïkum|Fanerosoïes]] en het nog minder magnesium. Dit weerspieël die afkoeling van die jong planeet.<ref name="Foulger">Plates, Plumes, and Paradigms, Issue 388 {{Outeur|Gillian R. Foulger}} Geological Society of America, 2005, ISBN 0-8137-2388-4, ISBN 978-0-8137-2388-4</ref> Gorgona se gesteentes hou verband met die Galapagos-[[vulkaan|brandpunt]] en komatiïete word dalk deur opwelling van mantelmateriaal gevorm. Die Barberton-opwelling moet die warmste gewees het en net dié materiaal wat die hoogste smeltpunt het, het gestol. 'n Ander meganisme wat dalk tot die vorming van komatiïete lei is subduksie van [[plaattektoniek|tektoniese plate]].
 
==Tekstuur==
Komatiïet-lawa was baie warm en baie vloeibaar; sy viskositeit was amper soos water s'n. Die onderseese vloei het in trôe plaasgevind en baie plat vulkane gevorm. Die bodem van die lawapype het met hulle hoë temperatuur die seebodem aangetas, wat ''termochemiese erosie'' genoem word. Vloeibare nikkelsulfied het dikwels in die bodem van die pype versamel en later gestol. Hierdie nikkelafsettings bestaan dikwels uit minerale soos pirrotiet, [[pentlandiet]], [[chalkopiriet]] en [[piriet]]. Die nikkelgehalte kan 20% bereik en dit bevat ook platinummetale. Die groot verskil in temperatuur tussen die lawa en die seewater aan die oppervlak van die lawastroom lei tot die vorming van 'n skeletgroei van olivyn en pirokseen, wat die kenmerkende ''spinifeks''-tekstuur veroorsaak.<ref>Economic Geology: Principles and Practice {{Outeur|Walter L. Pohl}}, John Wiley & Sons, 2011, ISBN 1-4443-9486-X, ISBN 978-1-4443-9486-3</ref>
 
==Die vroeë mantel==
Komatiïete soos die lawas van die Weltevreden-formasie in die Barberton-groensteengordel (3,27 Ga) gee belangrike inligtings oor die samestelling van die vroeë aarde se mantel. Daar is min gesteentes van hierdie hoë ouderdom. [[Suurstofisotoopanalise]] aan olivyn in hierdie lawas het waardes vir δ<sup>18</sup>O gewys wat omtrent 2&permil; ligter is as in kippe wat uit die moderne mantel stam. Dit weerspieël dalk 'n heterogene samestelling van die mantel in die [[Argeïkum]] wat 'n oorblyfsel van 'n magma-oseaan in die [[Hadeïkum]] was.<ref>[https://www.nature.com/articles/ngeo3054 Early Earth mantle heterogeneity revealed by light oxygen isotopes of Archaean komatiites {{Outeur|Benjamin L. Byerly, Keena Kareem, Huiming Bao & Gary R. Byerly}} Nature Geoscience 10, 871–875 (2017)]</ref>
 
 
== Verwysings ==