William Herschel: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes)
Sb008 (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 38:
Danksy Herschel se buitengewone energie en deursettingsvermoë het hy teleskoopspieëls bekom wat, soos dit later geblyk het, die van [[Greenwich se sterrewag]] oortref het. Toe sy eerste teleskoop in 1744 voltooi is, het Herschel se loopbaan as (amateur-) sterrekundige begin. Herschel het hom dit ten doel gestel om die hele sterrehemel stelselmatig te bestudeer.
 
Op 13 Maart 1781 het hy in die sterrebeeld van die [[Tweeling (sterrebeeld)|Tweeling]] 'n voorwerp ontdek wat 'n paar nagte later van posisie verander het. Herschel het gemeen dit is 'n komeet wat hy ontdek het en hy het dit bekend gemaak. Later het dit geblyk ʼn planeet te wees wat buite die baan van Saturnus beweeg. Die ontdekking van die planeet, vandag bekend as Uranus, het Herschel onmiddellik beroemd gemaak. Die Engelse koning, [[George III van die Verenigde Koninkryk|George III]], het Herschel tot koninklike sterrekundige benoem met 'n jaargeld wat hom in staat gestel het om hom voltyds aan die sterrekunde te wy. Saam met sy suster [[Carolina Lucretia Herschel]] (1750- 1848) het hy na [[Datchet]] verhuis en later (in 1786) na [[Slough|Slough.]] .
 
Carolina het in 1771 na Engeland gekom om as Herschel se helper op te tree; eers in sy musiekloopbaan en daarna met sy sterrekundige werk. Haar belangstelling in die sterrekunde het so toegneem dat sy self waarnemings gedoen en 7 komete ontdek het. In Datchet en Slough het Herschel voortdurend teleskoopspieëls geslyp, nie alleen vir eie gebruik nie, maar ook om te verkoop. Sowat 400 spieëls het sy werkplaas verlaat, wat 'n belangrike bron van inkomste was.
Lyn 58:
Herschel was een van die eerste sterrekundiges wat vermoed het dat alle sterre (insluitende die son) in ʼn min of meer skyfvormige stelsel geleë is. Uit hierdie veronderstelling het hy afgelei dat die sterre gemiddeld ewe veel lig uitstraal en ewe ver van mekaar geleë is.
 
Hulle skynbare helderheid sou dan 'n aanduiding wees van hulle afstand van die aarde af. Herschel het toe die sterre wat binne sy teleskoop se sigveld was, in 3 400 gebiede afgebaken en getel. So het hy bereken hoe ver die sterrestelsel in die verskillende rigtings uitstrek. In 1785 het hy tot die gevolgtrekking gekom dat die deursnee van die stelsel (of [[Melkweg|melkwe]]<nowiki/>g), omgereken in moderne afstandmaat, ongeveer 6 000 [[Ligjaar|ligjare]] is, en die diepte sowat 11 00 ligjare.
 
Die son sou naby die middel van die stelsel geleë wees. Later het dit geblyk dat die verhouding van die afmetings goed, maar vyftien maal te klein was. Sy verhandeling hieroor was getiteld ''On the construction of the heavens''. Herschel het talle voorwerpe ontdek wat hy as "[[Newel|newelsnewel]]s" beskryf het. Charles Messier het in 1784 ʼn lys van 103 sulke voorwerpe gepubliseer; Herschel het ongeveer 2 900 ontdek. Aanvanklik het hy gemeen dat baie van die newels buite ons sterrestelsel geleë is en dat hulle in sterrestelsels soortgelyk aan ons s'n is.
 
Omstreeks 1811 het hy na verdere navorsing aanvaar dat alle newels tot ons [[sterrestelsel]] behoort en dat dit die materiaal is waaruit die sterre deur [[kondensasie]] ontstaan. Latere ondersoek het getoon dat dit wel die geval is met sommige soorte [[Galaktiese filament|galaktiese]] [[newelvlekke]]