Diagenese: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sb008 (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 21:
ʼn Heeltemal ander verskynsel is die rekristallisasie van minerale. Dit kan beteken dat ʼn ander kristalstruktuur ontstaan, byvoorbeeld die vervanging van [[aragoniet]] deur [[kalsiet]], albei CaCO3, of deurdat die kristalle groter word, met ander woorde dat hulle getalle afneem. Met hierdie prosesse het die litifisering begin, en die plastiese sediment (sand, kalk, ensovoorts) word in ʼn vaste gesteente (sandsteen, kalksteen) verander. Dikwels vind daar dan ook verdigting plaas en die gesteente word platter gedruk deurdat die gewig van die boonste lae die poriewater uitforseer. By kunsmatige dreinering vind dieselfde verskynsel plaas en dit kan geweldige insinkings veroorsaak.
 
By die steenkoolvormingsproses word ook baie van die vlugtige komponente uitgedryf, waardeur die persentasie koolstof verhoog en plantreste eers [[veen]], dan kerssteenkool, steenkool en ten slotte antrasiet word. Wanneer ʼn sekere mate van litifisering bereik is, word die proses van diagenese deur ʼn gebrek aan poriewater vertraag of selfs gestaak. Oplossing kan wel nog plaasvind onder hoë druk, soos byvoorbeeld van kwarts wat elders weer in die vorm van sementasie kan neerslaan. By kalksteen is die oplossingsones te sien as ʼn sterk gekartelde rand (stiloliet). Die laat diagenese, wat in elk van die beskrewe fases kan begin, word veral gekenmerk deur die afwaartse verplasing van soutwater deur varswater. ʼn Mens kan die proses as ʼn uitloging of ontsouting beskryf. Die variasies wat hierdeur in die pH ontstaan, kan weer tot gevolg hê dat konkresies gevorm word of dat ʼn mineraal deur ʼn ander vervang word weens die verskil in stabiliteit. So kan by ʼn bepaalde pH kwarts vervang word deur magnesiumiome en die kalsiet (CaCo3) so oorgaan in Dolomiet, CaMg (Co3)2.
 
Die grens tussen diagenese en metamorfose is nie maklike te onderskei nie. Sekere gesteentes is byvoorbeeld minder stabiel as ander en sal reeds by ʼn lae druk en temperatuur rekristalliseer. So vind die metamorfose van kalksteen tot marmer by ʼn baie laer temperatuur plaas as die van sandsteen tot kwartsiet. Die uiterste grens vir diagenese kan egter neergelê word by ʼn temperatuur van 250 tot 300˚C en ʼn druk wat ooreenstem met die op ʼn diepte van 10 000m onder die aardoppervlak.<ref>* Wereldspektrum, 1982, ISBN 0908409451 band</ref>