Esoterie: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitleg van bronteks
Uitgebrei
Lyn 1:
[[Beeld:Tree of Life, Medieval.jpg|thumb|200px|Die boom van die lewe soos dit in Kabbalah voorkom en wat die [[Sefirot]] bevat.]]
'''Esoterie''' verwys na die innerlike perspektief van 'n mens in terme van [[bewussyn]], nabetragting, en diepdenkendheid. Esoterie staan in teenstelling met [[eksoterie]] wat verwys na die uiterlike of alledaagse bewussynsvlak.
 
'''Esoterie''', of '''Westerse esoterie''', is ’n term vir ’n wye verskeidenheid losweg samehangende idees en bewegings wat in die Westerse gemeenskap ontwikkel het. Hulle word verbind deur die feit dat hulle in ’n groot mate onderskei kan word van die rasionalisme van die ortodokse godsdiens en die [[Verligting]]. Esoterie kom voor in verskeie vorme van Westerse [[filosofie]], [[godsdiens]], [[pseudowetenskap]], [[kuns]], [[letterkunde]] en [[musiek]], en dit beïnvloed steeds intellektuele idees en die [[popkultuur]].Die woord is afgelei van die [[Grieks|Griekse]] ''esoterikos'', wat "innerlik", "verborge" en "geheim" beteken.
Die woord esoterie is afgelei van die [[Grieks|Griekse]] ''esoterikos'', wat "innerlik", "verborge" en "geheim" beteken. [[Okkultisme|Okkultiste]] is mense wat daarin geslaag het om die geheime van esoteriese kennis te ontrafel.
 
==Geskiedenis==
Mense het reeds sedert die antieke tydperk vermoed dat daar oorkant alle eksoteriese kennis en eksoteriese godsdienste 'n verborge essensiele wysheid moet wees, en esoteriese filosowe en denkers het hulle met 'n verskeidenheid esoteriese leerstellings en praktyke besig gehou.
Die idee om ’n groot verskeidenheid Westerse tradisies en filosofieë saam te groepeer onder die sambreelterm "esoterie" het in die laat 17de eeu in [[Europa]] ontwikkel. Verskeie akademici het gedabatteer oor hoe om dit te definieer, en ’n paar voorstelle is gemaak. Een model se definisie kom van sekere esoteristiese denkrigtings self en beskou "esoterie" as ’n verskuilde, interne tradisie. ’n Tweede siening is dat dit bewegings omvat wat ’n "betowerde" wêreldmening huldig in die lig van ’n toenemende ontnugtering. Volgens ’n derde siening sluit dit al die Westerse kultuur se "verwerpte kennis" in wat nie deur die wetenskaplike gemeenskap of ortodokse godsdienstige owerhede erken word nie.
 
Die vroegste tradisies wat later onder Westerse esoterie sou val, het in die laat oudheid in die oostelike [[Mediterreense]] streek ontstaan, waar [[hermetisme]], [[gnostisisme]] en [[neoplatonisme]] ontwikkel het as skole van idees wat verskil het van dit wat hoofstroom-Christelikheid geword het. In die [[Europa]] van die [[Renaissance]] was daar ’n toenemende belangstelling in baie van hierdie ouer idees, met verskeie intellektuele wat "heidense filosofieë" vermeng het met die [[Kabbalah]]- en Christelike filosofie. Dit het gelei tot die opkoms van esoteriese bewegings soos [[Christelike teosofie]]. In die 17de eeu het gemeenskappe ontwikkel wat beweer het hulle het esoteriese kennis, soos die [[Orde van die Rosekruis]] en [[Vrymesselary]], terwyl die Verligting van die 18de eeu gelei het tot die ontwikkeling van nuwe vorms van esoteriese idees.
== Wetenskaplike of pseudowetenskaplike bedrywighede ==
 
In die 19de eeu het ’n nuwe neiging van esoteriese idees ontstaan wat later bekend geword het as [[okkultisme]]. Belangrike groepe in dié eeu sluit in die [[Teosofiese Vereniging]] en die [[Golden Dawn]]. [[Neopaganisme]] het binne die okkulte ontstaan en sluit in godsdiensbewegings soos [[Wicca]]. Esoteriese idees is opgeneem in die teenkultuur van die 1960's en later, en daaruit het die [[New Age-beweging]] van die 1970's ontwikkel.
 
Hoewel die idee in die laat 18de eeu ontstaan het om hierdie verskillende bewegings onder die sambreelterm "esoterie" te groepeer, het dit nooit onder ’n akademiese soeklig gekom nie. Die akademiese bestudering daarvan het eers in die laat 20ste eeu begin onder leiding van geleerdes soos [[Frances Yates]] en [[Antoine Faivre]].
 
Esoteriese idees het intussen ook ’n invloed begin uitoefen op die popkultuur, en kom voor in kuns, letterkunde, musiek en die [[rolprent]]bedryf.
 
==Voorbeelde==
== =Wetenskaplike of pseudowetenskaplike bedrywighede ===
 
Natuurlike verskynsels word ondersoek om meer oor die spirituele wêreld te wete te kom. Die hoofrigtings is
Line 15 ⟶ 25:
* [[Numerologie]]: Hierdie wetenskap beweer dat daar 'n ooreenkoms tussen syfers en esoteriese gedagtes is. Die geheime leer kabbala is uit antieke Joods-Christelike geskrifte ontwikkel en poog om 'n geheime waarheid in die Hebreeuse geskrifte te vind, wat ontrafel kan word deur die ooreenkomste tussen syfers en Hebreeuse letters te ondersoek.
 
== =Selferkenning of selfontdekking ===
 
Die geheime van die spirituele wêreld word ontrafel nadat 'n mens sy ware self ontdek het. Hoofrigtings sluit in
Line 23 ⟶ 33:
* [[Scientologie]]: Scientologie beweer dat geestelike wesens of siele (''Thetane'') die heelal geskep het. Ná 'n lang reeks van hergeboortes het hulle as gevolg van ''engramme'' - gestoorde herinnerings aan onaangename ervarings - vergeet wie en wat hulle werklik is. Dianetiek en Scientologie is gemik daarop om daardie engramme te verwyder om sodoende die selfbewussyn van 'n mens te herstel.
 
== =Gebruik van psigiese vermoëns ===
 
Die gebruik van buitesintuiglike waarneming maak kommunikasie met die spirituele wêreld moontlik. Hoofrigtings sluit in
 
* Die [[Aetherius-geselskap]]: Kosmiese Meesters van die Interplanetêre Parlement soos Jesus Chistus, Boeddha en Krisjna het in [[1954]] besluit om die Londenaar Dr. George King as hulle kommunikasiekanaal te gebruik, aldus die Aetherius-geselskap, wat sy hoofkwartier tans in Los Angeles (Verenigde State) het. Die Kosmiese Meesters gebruik vlieënde pierings om besoek aan die Aarde af te lê.
 
==Eksterne skakels==
*[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is grotendeels vertaal uit die [[:en:Esotericism|Engelse Wikipedia]]
 
[[Kategorie:Esoterie| ]]