Adam Kok III: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Inligting bygewerk
Skakels
Lyn 52:
Die [[Griekwas (stam)|Griekwas]] in die weste wou hul onafhanklikheid behou en het die Blanke indringing as 'n gevaar beskou. Hulle het nogtans van hul grond aan die Blanke boere verhuur. In die ooste het die Basoeto's onder leiding van Mosjesj voortdurend met kleiner stamme so os die Baralongs getwis en planne beraam om die gebied wes van die [[Caledonrivier]] in besit te neem. In die suide was die Blanke trekboere lojaal teenoor die Britse owerheid en het hulself as onderdane van die Kaapkolonie beskou.
 
Daarenteen wou die Trekkers wat hulle in die noorde van Transoranje gevestig het, niks met die Britse owerheid te doen hê nie. Adam Kok het steun van die invloedryke Britse sendeling, dr. [[John Philip|John Philip,]] ontvang. Op aanbeveling van Philip het die Kaapse goewerneur, sir [[George Thomas Napier|George Napier]], in 1843 'n verdrag met Kok gesluit waarvolgens Kok se onafhanklikheid deur Brittanje erken is. Kok moes wet en orde in sy gebied handhaaf en sou Britse beskerming geniet. 'n Soortgelyke verdrag is met [[Mosjesj]] gesluit. Die verdrae was deel van die sogenaamde verdragstaatstelsel waarvolgens vriendelike Nie-Blanke state as buffers aan die Kaapkolonie se grense moes dien. Verdrae is ook met opperhoofde langs die Oosgrens en met Faku van [[Pondoland]] gesluit.
 
Die verdrag van 1843 het Adam Kok se grondbesit vasgestel as die gebied tussen die Oranje- en die [[Modderrivier]]. Die Blankes in die gebied was nie bereid om die gesag van 'n Nie-Blanke te aanvaar nie en was ontevrede oor die beskerming wat Kok van Brittanje ontvang het. Toe Kok in 1845 'n Blanke boer laat arresteer omdat hy twee Griekwas gegesel het, het die Boere ʼn kommando onder aanvoering van Jan Mocke, leier van die Trekkers by die [[Vetrivier (Vrystaat, lat -28,51, long 26,78)|Vetrivier]], teen die Griekwas op die been gebring.
 
Die Kaapse goewerneur, [[sir [[Peregrine Maitland]], het hulp aan Kok gestuur en na 'n skermutseling by Swartkoppies moes die Boere terugval. Maitland het nuwe reëlings met Kok getref waarvolgens Kok se gebied in twee verdeel is. Die gebied tussen die Oranje- en die [[Rietrivier]] sou onvervreembaar wees, dit wil sê dit kon nie deur Kok en sy mense verkoop of verhuur word nie. Die gebied tussen die Riet- en die Modderrivier sou wei vervreembaar wees. Blankes kon grond in die gebied koop of huur vir periodes van 40 jaar. In 1846 is majoor H. Warden as Britse resident in Transoranje aangestel.
 
Hy het hom op die plaas Bloemfontein gevestig, van waar hy die vrede in die gebied moes bewaar. Warden het nie oor die nodige militêre mag beskik om wet en orde te handhaaf nie en het geen steun van die Trekkers in die noorde ontvang nie. Die onrus in die gebied het voortgeduur en in Februarie 1848 het Maitland se opvolger, sir Henry Smith, Transoranje namens Brittanje geannekseer. Adam Kok se gesag is daardeur tot sy onvervreembare grond beperk.