Blom: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitgebrei, besig
Uitgebrei
Lyn 1:
[[Lêer:Flower poster 2.jpg|duimnael|300px|Twaalf spesies van blomdraende plante van verskillende families.]]
[[Beeld:Mature_flower_numbered.svg|duimnael|300px|links|Die anatomie van ’n blom. 1. Volwasse blom 2. [[Stempel]] 3. Styl 4. Helmdraad 5. Blomas 6. Knoop 7. Stingel 8. Heuningkelk 9. Meeldraad 10. [[Vrugbeginsel]] 11. Saadknoppie 12. Helmbindsel 13. Mikrosporangium 14. Helmknoppie 15. Blomdek 16. [[Kroonblaar]]: blomkroon 17. [[Kelkblaar]]: blomkelk]]
 
’n '''Blom''' is ’n plantorgaan wat aangepas is om ’n voortplantingsfunksie te vervul. Blomdraende plante val in die [[Afdeling (biologie)|afdeling]] Magnoliophyta, ook bekend as [[bedeksadiges]]. Die [[plant]] vorm gewoonlik in die lente nuwe blomhoofde, waarin die saadjies later ontwikkel en dan in die nasomer ryp word. Die saadjies versprei daarna op verskillende maniere, byvoorbeeld deur wind, water, [[insek]]te of [[voëls]]. Dit verseker die plant se voortbestaan.
Line 7 ⟶ 6:
 
Die morfologie van verskillende blomme is ’n belangrike hulpmiddel by die uitkenning en klassifisering van plante, selfs belangriker as die kenmerke van die [[blaar|blare]] van plante. Blomme word al lank bewonder en bring skoonheid na die [[mens]]like omgewing. Hulle is die onderwerp van romanse, rituele en godsdiens, en word gebruik vir medisyne en kos.
 
==Morfologie==
[[Beeld:Mature_flower_numbered.svg|duimnael|300px|links|Die anatomie van ’n blom. 1. Volwasse blom 2. [[Stempel]] 3. Styl 4. Helmdraad 5. Blomas 6. Knoop 7. Stingel 8. Heuningkelk 9. Meeldraad 10. [[Vrugbeginsel]] 11. Saadknoppie 12. Helmbindsel 13. Mikrosporangium 14. Helmknoppie 15. Blomdek 16. [[Kroonblaar]]: blomkroon 17. [[Kelkblaar]]: blomkelk]]
 
===Blomdele===
Die belangrike onderdele van ’n blom kan in twee dele gedeel word: die vegetatiewe deel, wat bestaan uit die kroonblare en verwante strukture in die blomdek, en die voortplantings- of seksuele deel. ’n Stereotiepe blom bestaan uit vier soorte strukture wat aan die punt van ’n kort steel vas is. Elk van hierdie soorte dele is in ’n krans op die [[blombodem]] gerangskik. Die vier hoofkranse (van die basis van die blom af boontoe) is:
 
====Blomdek====
Die blomkroon en blomkelk vorm saam die [[blomdek]] (sien diagram).
* [[Kelkblaar|Blomkelk]]: die buitenste krans wat bestaan uit kelkblare; hulle is gewoonlik groen en hou die res van die blom in die bloeistadium bymekaar. Hulle kan afwesig of prominent wees, of kroonblaaragtig in sommige [[spesie]]s.
* [[Kroonblaar|Blomkroon]]: die volgende krans, wat uit kroonblare bestaan. Hulle is gewoonlik dun, sag en kleurryk om diere te lok wat help met [[bestuiwing]].
 
====Voortplanting====
* [[Meeldraad]]krans (manlike deel): die volgende krans (soms ’n paar kranse), wat uit meeldrade bestaan. Meeldrade bestaan uit twee dele: ’n stingel wat die [[helmdraad]] genoem word en ’n [[helmknop]] waar die [[stuifmeel]] wat eindelik versprei word deur [[meiose]] vervaardig word.
* [[Ginesium]] (vroulike deel): die binneste krans, wat uit een of meer [[Ginesium#Stampers|stampers]] bestaan. ’n Stamper bestaan weer uit een of meer [[Ginesium#Vrugblare|vrugblare]]. Die vrugblaar of paar saamgesmelte vrugblare vorm ’n hol struktuur wat ’n [[vrugbeginsel]] genoem word en saadknoppies intern vervaardig. Saadknoppies is megasporehouers wat deur meiose megaspore vervaardig. Die megaspore ontwikkel in vroulike [[gametofiet]]e. Hulle vervaardig eierselle. Soms word die ginesium beskryf in terme van ’n vrugbeginsel, styl en stamper. Die stamper het ’n taai punt, die [[stempel]], waaraan stuifmeel kleef. Die stempel is aan die punt van die [[Ginesium#Stampers|styl]], ’n pilaaragtige steel waardeur die stuifmeelbuise groei om die vrugbeginsel te bereik. Die posisie van die vrugbeginsel word bepaal deur die aanhegtingspunt, waar die ander blomdele (blomdek en meeldraadkrans) byeenkom en aan die oppervlak van die vrugbeginsel heg.<ref>{{cite journal | author=Soltis et al. | year=2003 | title=Evolution of Epigyny | journal=International Journal of Plant Sciences | volume=164 | issue=S5 | pages=S251–S264 | doi=10.1086/376876 | last2=Fishbein | first2=Mark | last3=Kuzoff | first3=Robert K.}}</ref> As die vrugbeginsel bo die aanhegtingspunt is, is dit bostandig; indien onder, is dit onderstandig. Die term halfonderstandig word ook gebruik wanneer die vrugbeginsel half binne en half buite die blombodem lê.<ref>{{cite journal | author=Soltis & Hufford | year=2002 | title=Ovary Position Diversity in Saxifragaceae | journal=International Journal of Plant Sciences | volume=163 | issue=2 | pages=277–293 | doi=10.1086/324528 | last2=Hufford | first2=Larry}}</ref>
 
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
 
==Eksterne skakels==
*{{CommonsKategorie-inlyn|Flowers|Blomme}}
*[[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Flower|Engelse Wikipedia]]
 
== Bronne ==