Feodalisme: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Sobaka (besprekings | bydraes)
Bygewerk
Sobaka (besprekings | bydraes)
Lyn 14:
Die kerngebied van die Europese feodalisme was Noord-[[Frankryk]] wat deur 'n suiwer en hoogs ontwikkelde vorm van die leenwese gekenmerk is. In Suid-Europa, veral [[Spanje]], [[Languedoc]] en [[Italië]], het die erfenis van die antieke tydperk bewaar gebly. Hier het 'n groter gedeelte van die land vry van leenverhoudings gebly, terwyl ook die stedelike kultuur anders as in die noorde van Europa nie uitgewis is nie. In Languedoc en Italië het die stede vanaf die [[10de eeu]] selfs 'n nuwe bloeitydperk beleef.
 
== Die drie stande van die feodale samelewing ==
 
=== Die drieleenheer stande ===
Feodalisme was nie net 'n administratiewe stelsel nie, maar het ook 'n [[ekonomie]]se betekenis. Die leenmanleenkneg kry 'n area "geleen", maar deel van die opbrengs van aktiwiteit vanin die area het na die leenheer gegaan. Dit het hoofsaaklik betrekking op inkomste uit die [[natuur]] (die oes), omdat [[geld]] skaars geword het in groot dele van [[Wes-Europa]]. 'n LeenmanLeenkneg kan dus net sy fiefleengebied nuttig maak deur die direkte opbrengs van sydaaruit fiefte niegenereer. Dit het gelei tot die ontwikkeling van die hofstelsel (''Manorialism''), veral in die gebiede waar geld skaars 'n rol gespeel het.
 
In die hofstelsel het die leenheer sy leengoed verdeel in hoewes (saalgoedere) wat vir hom benut is. Ondergeskiktes wat 'n hoewe as leenarea ontvang het, moes 'n deel van hul opbrengs aan hul verhuurder oorhandig, en ook hul eie lande bewerk as hulle enge gehad het. Om voldoende opbrengsopbrengste te verseker, was die uitlenerleenheer afhanklik van sy ondergeskiktes se werk. Hy het daarna gestreef om sy "boere" aan sy "hof" te bind.
 
Boere wat moontlik nie van hierdie leenverhouding kon ontslae raak nie, was knegte van die heer. Hulle het uiteindelik die meerderheid van die bevolking in groot dele van [[Europa]] uitgemaak, so ook die kern van die oorspronklike [[Frankiese rykRyk]]. Tog het dit nooit die algemene vorm van grond bewerking geword nie. In groot gebiede in Wes-Europa was knegskap skaars en 'n meerderheid het bestaan as tradisioneel vrye boere gemaak. Dit was veral die geval in gebiede waar geld nie heeltemal verdwyn het nie, byvoorbeeld [[Friesland]], waar die inkomste uit veeboerdery aangevul is deur handel te dryf met die surplus.
 
Knegskap was terloops nie net 'n verpligting van die leenboer aan die leenheer nie. Die heer het ook verpligtinge teenoor "sy" knegte gehad. In die besonder was die versekering van regsekerheid en veiligheid en ook sekere sosiale sekerheid onder hierdie take. Die verhouding kneg-heer kon nie eensydig beëindig word nie en in beginsel oorgeskakel na 'n volgende generasie.
 
In sommige lande van Europa, byvoorbeeld [[Pole]], het die stelsel so ver gegaan dat 'n wet uiteindelik aanvaar is dat iemand óf 'n heer was oor serfkneg of 'n serfkneg onder 'n heer. Dit het dit onmoontlik gemaak om 'n vrye boer te wees.
 
=== Lyfeienskap ===
Lyn 31:
 
=== Ridders ===
Sommige nie-vrye mans in diens van hoë edeliede of die koning het daarin geslaag om na generasies na 'n nuwe adel, die ''milites'' of [[ridder]]s te styg. In teenstelling met die ou adel, kom hierdie ridders nie uit vrye boere met hul eie land nie, maar van nie-vrye gesinne.
 
== Verwysings ==