Filomate: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Uitleg van bronteks
k thumb → duimnael
Lyn 1:
[[Lêer:PhilomathesPhilarethes.jpg|thumbduimnael|right|200px|Filomate en Filarete: Tomasz Zan, Ignacy Domejko, [[Adam Mickiewicz]], Antoni Edward Odyniec, Jan Czeczot. Die beeld het in 1899 ontstaan]]
[[Lêer:Adam Mickiewicz prisoned in Wilno.jpg|thumbduimnael|right|200px|Gedenkplaat by 'n gebou in [[Vilnius]] waar Mickiewicz, Ignacy Domeyko en ander Filomate tydens hul hofsaak tussen 23 Oktober 1823 en 21 April 1824 aangehou is. Toneel uit "Aand van die Voorvaders", deel III]]
Die '''Filomate''' of '''Genootskap van Filomate''' (Pools: ''Filomaci'' of ''Towarzystwo Filomatów''; afgelei van die Griekse ''philomathes'', "liefhebbers van kennis"), was 'n geheime Pools-Litause studentevereniging wat tussen 1817 en 1823 aan die Keiserlike [[Universiteit van Vilnius]] bestaan het.
 
Lyn 8:
 
Bekende lede het Józef Jeżowski (medestigter en voorsitter), Jan Czeczot (medestigter), Józef Kowalewski (medestigter), Onufry Pietraszkiewicz (medestigter), Tomasz Zan (medestigter), [[Adam Mickiewicz]] (medestigter), Antoni Edward Odyniec, Ignacy Domejko, Teodor Łoziński, Franciszek Malewski, Jan Sobolewski, Aleksander Chodźko. Die meeste lede van die genootskap was studente, tog het ook sommige personeellede en vroeëre alumni by die Filomate aangesluit.
[[Lêer:Zesłanie Studentów - Malczewski.jpg|thumbduimnael|left|270px|Studente se bannelingskap: Poolse studente word na Siberië verban. Skildery deur Jacek Malczewski, 1891]]
Volgens sy struktuur was die gemeenskap 'n mengsel van Vrymesselaars-vereniging en wetenskaplike genootskap. Dit was in twee afdelings verdeel - 'n wetenskaplik-wiskundige en 'n literêre. Die laasgenoemde se lede het literêre werke bespreek. Die genootskap se doelwitte was van onderwyskundige en didaktiese aard, alhoewel sy lede omstreeks 1819 en 1820 verdeeld geraak het oor die vraag of die vereniging homself op selfonderwys sou toespits (met Jeżowski as belangrikste voorstander van hierdie idee) of 'n meer aktiewe rol by die herwinning van Pole se onafhanklikheid sou speel (iets waarvoor Mickiewicz gepleit het). Uiteindelik het die laasgenoemde groep die opperhand gekry, en nuwe sosiale en politieke doelwitte is geformuleer.